Muhasebeye Giriş Ders Notları 6

ÜNİTE-10 DURAN VARLIKLAR

DURAN VARLIKLAR

Bir yıldan veya bir faaliyet döneminden daha uzun sürelerde işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda yada bir faaliyet dönemi içinde elden çıkarılması yada tüketilmesi öngörülmeyen varlıklardır.

DURAN VARLIKLAR

1. Ticari Alacaklar
2. Diğer Alacaklar
3. Mali Duran Varlıklar
4. Madi Duran Varlıklar
5. Maddi Olmayan Duran Var
6. Özl Tükenmeye Tabi Var.
7. Gelecek Yıllara Ait Gideler ve Gelir Tah.
8. Diğer Duran Varlıklar

MADDİ DURAN VARLIKAR
250 Arazi ve Arsalar

251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri

252 Binalar

253 Tesis Makine ve Cihazlar

254 Taşıtlar

255 Demirbaşlar

256 Diğer Maddi Duran Varlıklar

257 Birikmiş Amortismanlar
Yapılmakta Olan Yatırımlar

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260 Haklar

261 Şerefiye

262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri

263 Araştırma Geliştirme Giderleri

264 Özel Maliyetler

267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar

268 Birikmiş Amortismanlar

1. MADDİ DURAN VARLIKLAR
İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmni yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki arlıklardır.
Maddi Duran varlıklar ile ilgili hesaplar bilançonun aktif tarafında yer alırlar yani borç bakiyeli çalışan hesaplardır. ( Birikmiş Amortismanlar hariç) Maddi Duran Varlıklar edinildiğinde maliyet bedeliyle ilgili hesabın borcuna kaydedilir çeşitli nedenlerle elden çıkarıldığındaysa alacak kaydedilir. Amortismana tabii tutulan duran varlıkların edinilmesi sırasında ödenen kdv\\\'ler 3 yıl içinde ve eşit miktarlarda indirim konusu yapılabilir.
İlk aşamada Kdv\\\'nin 1/3\\\'ü İndirilecek Kdv Hs. da kalan 2/3\\\'ü ise Gelecek yıllarda indirilecek kdv hs da izlenir. Maddi Duran varlıkları kullanma sırasında yapılan harcamalar duran varlığın ekonomik değerini arttırdığı takdirde aktifleştirilir; sadece iyi çalışır durumda tutmak amacıyla yapıldığındaysa dönem gideri olarak kaydedilir. İşletmelerde duran varlıkları cins miktar ve değerlerini ve de bu varlıklara ayrılan amortismanları (Arazi ve rsalar hariç) birarada gösteren Duran Varlıklar ve Amortismanlar Defteri tutulur. Duran varlıkların çeşidi ve sayıları az ise hepsi tekbir defterde tutulabilir ancak çeşit ve sayı fazlaysa binalar defteri makinalar defteridemirbaşlar defterigibi ayrı ayrı defterde izlenirler.

250. Arazi ve Arsalar Hs.:
Arazi:
Tarım faaliyetlerine ayrılan veya parsellenerek arsa haline getirilmeye uygun geniş toprak parçasıdır.
Arsa :
Belediye sınırları içinde olup inşaata elverişli parsellenmiş arazi parçasıdır. Arazi ve arsalar edinildiğinde maliyet bedeliyle bu hesabın borcuna elden çıkarıldığındaysa alacağına kayıt yapılır.
Arazi ve arsaların maliyet bedeli; satınalma maliyetine noter tapu mahkeme kıymet takdiri komisyon ve tellaliye gider ve harçları ile emlak vergisi eklenerek bulunur. Eğer satın alınan arsa üzerinde daha önceden yapılmış bir yapı varsa bunun yıkılması hurdanın kaldırılması ve arsanın düzenlenmesi için yapılan harcamalarda maliyet bedeline eklenir enkaz satışından elde edilen gelir ise maliyetten düşülür.

251. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hs.:
Herhangi bir işin gerçekleşmesini yada kolaylaştırılmasını sağlamak amacıyla yeraltında yada yerüstüde inşaa edilmiş hertürlü yol köprü kanal tünel park bahçe iskele sarnıç gibi yapılar bu hesaapta muhasebeleştirilirler.
Yeraltı ve Yerüstü düzenlerinin yapımı tamamlanıncaya kadar yapılan harcamalar 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar hs.nın borcunda takip edilir. Yapım tamamlanınca oluşan maliyet tutarı 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri hs\\\'nın borcuna aktarılır. Herhangi bir nedenle hizmetdışı kalmasında yada elden çıkarılmasındaysa bu hesabın alacağına kayıt yapılır.

252. Binalar Hs.:
Binalar:
İşletmenin faaliyetlerini sürdürebilmesi için belli amaçlarla tahsis edilmiş yapılardır. Bina elde edildiğinde binanın iktisadi değerini artırıcı bir harcama yapıldığında ve yeniden değerleme yapıldığında bu hesap maliyet bedeliyle borçlandırılır herhangi bir nedenle elden çıkarıldığındaysa hesap alacaklandırılır. Binaların maliyet bedeli; satınalma maliyetine noter tapu mahkeme kıymet takdiri komisyon ve tellaliye gider ve harçları ile emlak vergisi eklenerek bulunur. Eğer bina inşaa halindeyse tamamlanıp teslim edilene kadar oluşan maliyet tutarı 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar hs.nın borcunda takip edilir tamamlandığındaysa 252 Binalar hs\\\'nın borcuna devrolunur.

253. Tesis Makina ve Cihazlar Hs.:
İşletme faaliyetlerine kullanılan hertürlü makina tesis ve cihazlar ile bunların eklentisi ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçleri bu hesapta muhasebeleştirilir. Elde edildiklerinde hesap maliyet bedeliyle borçlandırılır elden çıkarıldıklarındaysa hesap alacaklandırılır.
Tesis makina ve cihazların maliyet bedeli; alış bedeli taşıma hammaliye taşıma sırasındaki sigorta giderlerigümrük vergileri kdv haricinde alımla ilgili diğer vergiler montaj öncesi depolama giderleri montajla ilgili diğer giderlerinden oluşur.

254. Taşıtlar Hs.:
İşletme faaliyetlerinde kullanılan hertürlü taşıma araçlarının takip edildiği hesaptır. Taşıtlar alındığında maliyet bedeliyle borçlandırılır elden çıkanldığındaysa alacaklandırılır. Taşıtların maliyet bedeli; satın alma bedeli gümrük vergisi taşıma giderleri taşıma sırasındaki sigorta giderleri taşıt alım vergisi ve alımla ilgili belgeli giderlerden oluşur.

255. Demirbaşlar Hs.:
İşletmenin yönetim fâaliyetleri sırasında yararlanılan kasa hesap makinası daktilo masa sandalye gibi büro eşyaları bu hesapta muhasebeleştirilir.
Demirbaşlar elde edinildiğinde maliyet bedeliyle bu hesabın borcuna elden çıkarıldığında yada tüketildiğindeyse alacağına kaydedilir.

258. Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs.:
İşletmede yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan hertürlü madde ve malzeme işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların takip edildiği hesaptır.
Yapılan harcamalar bu hesabın borcuna kaydedilirken yapım tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılırken alacaklandırılır.

2. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR :
Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli birşekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyeler bu grubu oluştururlar.
Maddi olmayan duran varlıklar için yapılan harcamalar ve ortaya çıkan değerler üzerinden borçlandırılırlar. İtfa olmaları yok olmalar