İlk Yeni Almanca Dönemi Edebiyatı

Derebeyliğin çiçeklenme zamanı geçti. İlim tekrar canlanmağa, dram ve nesir genişlemeğe başladı. Şövalye şiiri yerine didaktik ve satirik dönemle yer değiştirdi. Şair Uhland "Edebî Konferanslarında,, eski ve yeni şiiri şöyle açıklandırır. "Eskiden canlı olarak gelişen şiir bu devirde bir taş gibi donmuştu. "Bu çağın şiir muhteviyatı reformatsiyon öncesi skolastik ke*lime oyunlarından ve Luther'den sonra incilin Almancaya çevrilmesi ve bunun yeni bir din çağı açması üzerine Protestan mezhebinin müdafaası için kuru öğüt ve kilise şarkıları ve şiirleridir. Bu çağda tasviri edebî nevî büyük gelişmeler göstermiştir. Minnensaenger — ozanlar yerine üstat şair*ler yetişti. Bu şairlerin Minne nevini taklit ederek yarattığı edebî neve Meistergesang = Usta şarkıcı okulları denir ki bunların en meşhurları Augusburg, Nürnberg, Ulm ve Mainz gibi Alman şehirlerindedir. Bu çağın en önemli şairi bir çok cepheli ve çağının en verimlisi kunduracı ustası Nürnberg'li Hans Sachs=H. Saks'tır. (1494) Bir çok seçkin şiirler, fıkralar nazmen latifeler fabeller ve karnaval oyunları yazmış ve refaormatsiyor ceryanı iltizam etmiştir. Bunların yekûnu (6000) kadardırki bir kısmı basılmıştır. Bunlar içinde (4200) kadarı üstad şarkı |= Meistergesang. (1000) kadarı lâtife, (mizah = gülenek), fabl ve diğer didaktik ve alegori edebî eserlerdir.
(200) den fazla da dramatik eseri yardır. Eserlerinin konularını asıl Alman halkının hayatından seçmiş ve diğer ulusların hayatını da yazıla*rında yansıtmıştır. Eserlerini aydınlardan daha ziyade halk tabakasına hitap ederek bunları fikren inkişaf ettirmek ve seviyelerini (yükseltmeli amacım gütmüştür. Eserlerinin en ömenlileri St. Peter mit der Geiss = Sen Peter oğlağı ile, Die ungleichen Kinder Eva = Evanın eşit olmayan çocukları'dır. Kahramanlık efsanelerini ve masallarını gösteren en önemi eserleri de "Klytâmnestra,,, "Der hörnerne Siegfried = Boynuzlu Siegfried,
dir.
İmparator Maximilian "Son Şövalye,, (Teurdank) adlı destanı ile şövalye şiirini yeniden canlandırmağı denedi. İmparator bu eserinde Burgunt prensesi Maria ile evlenmek için geçirdiği maceraları terennüm eder. Sebastian Brand (Narrenschiff = Çılgınlar, ahmaklar gemisi) eserin*de zamanın delilik ve çılgınlıklarını kamçıladı. Bu çağda hayvanların yaşayışını ve karakterlerini tasvir eden ve ayni zamanda devrinin ahlâl ve adetlerini de şiddetlice tenkit eden Reinek, Fuchs'un hayvan şiirlerin Holandacadan Almancaya çevirdi. Yine bu çağda Roma ve Yunanistanlı çiçeklenme devrine "Hümanizme» dönüş hususundaki fikri bir kıpırdams görülür. Fakat Almanyada inkişaf diğer memleketlerde olduğu gibi aynı tempoyu gösterememiş, bu yükselişe ayak uyduramamış ve Rönesans şahsiyetleri gibi büyük sanatkârlar yetişmemiştir. Fakat unutmamak lâzımdır ki bu dönemde Hümanistler daha ziyade dil bilginleridir. Kilise nin yeni bir şekle girmesi için mücadele "Reformation = İslahat» Orta çağ hayatının esaslarım ta temelinden sarsarak yeni ve dinamik bir devir açtı. Bu devrin en önemli siması din sahasında büyük inkilâp yapan ve bundan ötürü Papa tarafından afaroz edilen Dr- Martin Luther (1483-1546) dir. Lutherin "Bir Hıristiyan Almanın Hürriyetinden "Von der Freiheit eines Christenmenschen„, "An der christlichen Adel deutschen Nation,,) ve kilise şarkıları fikir değişimini açıkça yansıttı. Bu fikir bil*hassa Luther'in hararetli tarafdarlarından Ulrich von Hutten'in yazılan ile desteklendi. Luther İncili terceme etmekle herkes tarafından anlaşılan bir yazı dili meydana getirdi. Bu dil yeni devir Almancası için bir temel teşkil ettiğinden o Alman dilinin kurucusu sayılır. Bu bilgin hakkında meşhur Alman gramercisi Jacob Grimm der ki: "Dilimiz yüzyılların du*rumu içinde bir çok değişiklik geçirmiştir. Fakat onun ruhunu canlandı*rıp gençleştiren, şiir ve edebiyatta erişilmez semereler vermesini temin eden yalnız Lutherdir. "Klopstock'ta,, hiç bir insan Luther kadar ana dilinin gelişim ve teşekkülüne hizmet etmemiştir, der. Bu fikri kaynaş*mada Thomas Murner hicivleriyle Luthere karşı cephe aldı. Bu dönem büyük şair bakımından fakirdir. Fakat buna karşı halk şarkıları çiçeklendi ve halk kitapları geniş bir alan buldu. (Meselâ Wickram, Eulenspiegel, Finkerritter, Schildbürger) ve tiyatro oyunları ve paskallar sevildi. Strassburglu Johann Fischart bir çok taraflı yazı yazdı.