FELATUN BEY'LE RAKIM EFENDİ
1. Ahmet Mithat, romanının olay örgüsünü, doğru Batılılaşma ile yanlış Batılılaşmayı belirtmek üzere, iki kişinin benzer durumlar ve olaylar karşısındaki tipik davranışlarını anlatmak için kurgulamıştır.
Okuduğunuz diyaloğun olay örgüsünü belirleyiniz. Belirlediğiniz olayları bir şemada gösteriniz.

Felatun'un alafranga(Batılı) tarzlı yastan kurtulduğuna sevinmesi
Rakımın Türklerde yas âdetinin Batı'daki gibi olmadığını söylemesi
Felatun'un tatlı bir belaya çattığını söylemesi
Rakımın şaşırması
Felatun'un gönlünü bir aktriste kaptırdığını söylemesi
Rakım'ın Batılı tarzda yas tutmasına o aktristin mi sebep olduğunu sorması
Felatun'un bunu onaylaması ve babasının ölümüne sevgilisinin daha çok üzüldüğünü söylemesi
Rakım'ın şaşırması
Felatun'un sevgilisinin nasıl yas tuttuğunu anlatması
Rakım'ın yine şaşırması
Felatun'un Rakım'a yabancı sevgilisini görmek isteyip istemediğini sorması
Rakım'ın izni olursa görmek istediğini söylemesi ve ama onun bu kadar çok sevdiği kızı yabancılara nasıl göstermek istediğini merak etmesi
Felatun'un Rakımı kaba Türklükle suçlaması ve alafrangalıkta böyle bir şeyin olmadığını söylemesi
Rakım'ın bir türlü alafrangalığa ısınamadığını belirtmesi
2. Felâtun Bey ile Râkım Efendi’nin benzer durumlar ve olaylar karşısında gösterdikleri tipik davranışları göz önünde bulundurarak romandaki temel çatışmayı belirleyiniz.
DOĞU-BATI ÇATIŞMASI
3. Metindeki kahramanlar kimlerdir? Bu kahramanların belirgin özellikleri nelerdir?
Rakım Efendi: İki zıt tipin karşılaştırılması şeklinde oluşturulan bu romanda en çok konu edilen kişi Rakım Efendi ağırbaşlı, çalışkan, vaktini boşa harcamayan biridir. Onun ilişkileri karşılıklı çıkarlara dayanmamaktadır. Rakım Efendi, Fransızca, Arapça ve Farsça’yı anadili gibi bilmektedir. Bu özellikleriyle Rakım Efendi kültürlü, bilgili, çağdaş ve batılılaşmayı doğru anlayan bir tip olarak göze çarpmaktadır. Aynı zamanda o,ahlaklı ve iyi huy olarak gördüğümüz tüm davranışları üzerinde toplamıştır ki bu yönüyle tam bir Osmanlı beyefendisi özelliği göstermektedir.
Rakım Efendi saydığımız özellikleriyle adeta okuyucunun zihninde bir melek olduğu düşüncesini uyandırmıştır. Ancak yazar bu durumda romana müdahale ederek Rakım Efendi’nin sonuçta bir insan olduğu gerçeğini okuyucuya göstermektedir. Bunu da roman içerisinde gerek Josefino ile girdiği gizli, ancak pek de fena sayılmayacak ilişkiden gerek ev içinde Canan ile girdiği ilişkiden gerekse de çok nadir de olsa Felatun Bey hakkında zihninden geçirdiği haklı ve olumsuz düşüncelerden yararlanarak okuyucuya göstermektedir.

Felatun Bey: Romandaki zıt kişiliklerden olumsuz tarafı temsil eden Felatun Bey isminden dolayı kendini çok bilgili, kültürlü biri olarak görür çevresine de böyle görünmeye çalışır. Kendileri her geçen gün değer yargılarına biraz daha yabancılaşarak güzel Fransız kadınlarıyla çıkarlara dayanan kısa ömürlü aşklar yaşarken, kötü sonunu hazırlamakta olduğunun farkında değildir.
Yazar bu tip sayesinde okuyucuya yapmaması gereken davranışları açık bir şekilde söylemekte ve okuyucunun Rakım Efendi ile bu tip arasında bir seçim yapmasını istemektedir, ancak Felatun Bey’in çirkin taraflarını göstererek seçimi okuyucuya bırakmıştır. Ayrıca zamanın genel düşünce yapısı Felatun Bey üzerinde toplanarak taklitçiliğin etkisiyle kişinin yozlaşması okuyucuya çok çarpıcı bir şekilde verilmiştir.
4. Olay örgüsünü oluşturan olaylar nerede ve hangi dönemde geçmektedir?
İstanbul'da ve Tanzimat döneminde geçmektedir.
5. Romanda kişi ve mekân tasviri yapılan bölümleri belirleyiniz.
1.2.3 ve 4. paragraflar...
6. Felâtun Bey ile Râkım Efendi’nin kişilikleri ile bulundukları mekânlar arasında nasıl bir ilişki söz konusudur? Mekân-gerçeklik ilişkisini belirleyiniz.
Mekanlar kişilik özelliklerine göre seçilmiştir.Örneğin Felatun'un o dönemin Batılı hayat tarzının benimsendiği Beyoğlu'nda oturması , eğlenmesi vb...
7. Romanın temasını söyleyiniz.
YANLIŞ BATILILAŞMA...
8. Tanzimat Döneminde, metinde sözü edilen kişilerle karşılaşmak mümkün müdür? Niçin?
Mümkündür, çünkü o dönemde Batılılaşmayı yanlış anlayan tipler vardır...
9. Romandaki anlatıcının bakış açısını belirleyiniz. Romanda anlatıcının taraflı davrandığı, okuyucuya bizzat seslendiği bölümlerin olması romanın sanatsal niteliğini nasıl etkilemiştir?
İlahi bakış açılı hakim anlatıcı...Anlatıcının taraflı davranması ve okuyucuya bizzat seslenmesi roman tekniği açısından bir kusurdur ve bu durum romanın sanatsal niteliğini zedelemektedir.
10. Metnin olay örgüsü ile Tanzimat Döneminin yaşama biçimi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Tanzimat döneminde kendi milli kültürünü bir yana bırakıp Batılı kültüre körü körüne bağlanan tipler ile kendi değerlerine bağlı, çalışkan ve azimli insan tipinin bir arada bulunması metindeki olay örgüsünün Tanzimat döneminin yaşama biçimiyle paralel olduğunu gösteririr.
11. Metindeki zaman ile metnin yazılış amacı arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
Metnin yazılış amacı halkı eğitmek ve ona ders vermektir.Bu durum o dönemin sanatçılarının ortak özelliğidir.
12. Metnin yazıldığı dönemin hangi sosyal problemleri metnin temasına kaynaklık etmektedir?
Romandaki en önemli sosyal problem yanlış Batılılaşmadır.Bu da metnin temasına kaynaklık etmektedir.
13. Metnin temasından yola çıkarak böyle bir metnin yazılış amacının ne olabileceğini tartışarak belirleyiniz.
Batılılışmasının aslında ne olduğunu halka öğretmek, olumsuz tipler üzerinden halka ders vermek metnin yazılış amacıdır.
8. Etkinlik: “Felâtun Bey ile Râkım Efendi” romanı hakkındaki düşüncelerinizi yazınız.
Yazılarınızdan birkaçını okuyunuz.
..............
9. Etkinlik: Romandaki temel çatışmayı dikkate aldığınızda roman kahramanlarından hangilerinin
düşüncelerine katılıyorsunuz? Niçin?
Rakım Efendiye çünkü Batılılaşma , Batının yaşam biçimine körü körüne bağlı olup kendi değerlerine uzaklaşmak demek değildir.
10. Etkinlik: İki gruba ayrılınız. Grup sözcülerinizi seçiniz. Grup sözcülerinden aşağıdaki tabloyu tahtaya çizmelerini isteyiniz. Yazarın fikrî ve edebî yönü (birinci grup) ile yazar-eser ilişkisini (ikinci grup) inceleyerek çıkarımlarda bulununuz. Grup sözcülerinden ulaştığınız sonuçları tabloya maddeler hâlinde yazınız..