Anlama ve Yorumlama
1. Yaptığınız çalışmalar sonucunda edindiğiniz bilgilerden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
a. Bir edebî eserle yazıldığı dönem arasında nasıl bir ilişki vardır?
Bir edebî eser yazıldığı dönemin siyasi, dinî, sosyal, ekonomik askerî ve sivil yaşamından etkilenir.
b. Bir edebî eserle onun yazarı arasında ne tür bir ilişki vardır? Açıklayınız.
SANATÇI İLE SANAT ESERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
♦ Her sanat eseri, sanatçısının kişiliğini, dünyasını yansıtır. Sanatçıyı tanımak için en doğru ve kestirme yolun onun eserlerini okumak, dinlemek ya da seyretmek olduğunu ifade eden sözleri çokça duyarız. Tabii burada söz konusu olan sanatçının edebî ya da sanatçı kişiliğidir Gerçekten de sanat eserleri, yaratıcılarının aynası gibidir. Bakmayı bilen için bu aynada sanatçının kişiliğine dair pek çok ipucu saklıdır. Eskilerin tabiriyle “Üslubu beyan ayniyle insandır.” Yani, eserde sanatçıya ait üslup özellikleri, onun kişiliğinin bir ifadesi, yansımasıdır.

c. İncelediğiniz metinlerin temalarıyla farklı bakış açılarına sahip başka romanlar yazılabilir mi? Bu
durum anlatmaya bağlı edebî eserlerin hangi özelliğini gösterir.
Yazılabilir, bu durum edebi metinlerin sanatçısının bakış açısını yansıttığı gösterir.
2. Metindeki kişiler, olayların geçtiği zaman ve mekânlar arasındaki ilişki sizde gerçeklik duygusu
uyandırmakta mıdır? Neden?
Uyandırmaktadır, çünkü mekanlar zamana göre uyumlu ve buna göre şekillendirilmiştir.
3. Okuduğunuz romanlarda yazarların yaşadıkları döneme göre sade bir dil kullanmış olmaları etkilendikleri romantizm akımının hangi özelliği ile ilgilidir?
Romantizmin akımının toplumsal sorunları ele alması ve sanatçılarının toplumsal ıslaha çalışmaları özelliğiyle...
4. Bir insan her zaman iyi ya da her zaman kötü olabilir mi? Tartışınız. Tartışmanızın sonucuna göre
gerçek hayatta yaşayan kişilerle metinde anlatılan kişiler arasındaki farklılıkları belirleyiniz. Bu farklılıkların sebebini söyleyiniz.
Sorunun cevabı kişiden kişiye göre değişebilir, gerçek hayatta yaşayan kişilerle metindeki kişiler arasındaki farklılığın temel sebebi romanların kurmaca olmasındandır.
11. Etkinlik: İki gruba ayrılınız. Grup sözcülerinizi seçiniz. Bir masal ile incelediğiniz “Sergüzeşt”
adlı romanı aşağıda verilen açılardan karşılaştırınız (birinci grup):
a. Anlatılanlar
b. Anlatıcı
c. Dil ve üslup
ç. Mekân-zaman özellikleri

Masalda hayali ve olağanüstü olaylar anlatılırken Sergüzeşt'te sosyal gerçekliği bulunan bir olay anlatılmıştır.
Masal da Sergüzeşt romanında ilahi bakış açılı hakim anlatıcı kullanılmıştır.
Masalın dili Sergüzeşt'e göre sadedir, Sergüzeşt'te Arapça ve Farsça kelimeler sıkça kullanılmıştır.
Masalda hayali ve olağanüstü özelliklere sahip mekanlar ve belirsiz zaman ifadeleri varken Sergüzeşt'te gerçekçi ve kısmen de olsa betimlenmiş mekanlar kullanılmıştır.Sergüzeşt'teki zaman belirlidir.
Destan ve mesnevilerdeki mekân ve zaman unsurlarını “Felâtun Bey ile Râkım Efendi” adlı romanın
mekân ve zaman unsurları ile karşılaştırınız (ikinci grup). Grup sözcülerinden ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade etmelerini isteyiniz.
DESTAN MESNEVİ FELATUN BEYLE RAKIM EFENDİ

MEKAN:Destanda ve mesnevide genel olarak hayali ve olağanüstü özelliklere sahip mekanlar
Felatun Beyle Rakım Efendi'de gerçekçi ve betimlenmiş mekanlar


ZAMAN: Destanda ve mesnevide belirsiz zaman ifadeleri varken Felatun Beyle Rakım Efendi'de belirli ve dolaylı zaman ifadeleri vardır.

Ölçme ve Değerlendirme
1. Okuduğunuz romanların konularına göre hangi roman türüne ait olduğunu karşısına yazınız.
• Sergüzeşt (Samipaşazade Sezâi) :SOSYAL ROMAN
• Felâtun Bey ile Râkım Efendi (Ahmet Mithat Efendi) : SOSYAL ROMAN
2. Ahmet Mithat Efendi ile ilgili aşağıda verilen yargılardan doğru olanların karşısına “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız.
• Eski edebiyat geleneğine bağlı kalmıştır. (Y )
• Yer yer nükteli ve hicivli anlatımlara da başvurmuştur. ( D)
• Öğüt ve ders verici didaktik bir roman anlayışını benimsemiştir. (D )
• Romanları tiyatrolarına göre daha başarılıdır. (Y )
3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
• Tanzimat edebiyatının ilk romancıları, AHMET MİTHAT EFENDİ ve SAMİ PAŞAZADE SEZAİ'dir.
• Tanzimat edebiyatının ilk romancıları, ROMANTİZMİN . akımının etkisinde kalarak eser
vermişlerdir.
• Edebiyatımızdaki ilk roman denemesi Şemsettin Sami’nin .TAAŞŞUK-I TALAT Ü FİTNAT'tır
adlı eseridir.
• Edebiyatımızdaki ilk çeviri roman YUSUF KAMİL PAŞA’nın Telemak’ıdır.