Siyâsetnâme ve Başlıca Eserler

Siyâsetnâme, Arap, Fars, Hint ve Türk edebiyatlarında devlet adamlarına yöneticilik sanatına ilişkin bilgiler veren yapıtların genel adı.

Genel olarak hükümdarlar için kaleme alınmış olan siyâsetnâmelerde onların sahip olması gereken nitelikler, saltanatın koşulları ve kuralları anlatılır. İdeal bir devlet örgütünün nasıl olması gerektiği belirtilir ve kötü yönetimlerin zararlı sonuçları açıklanarak yöneticiler uyarılır.

Bir ülkenin siyasal ve toplumsal yaşamını, askeri ve mali örgütlerini yasa ve tüzüklerini, toplumun gelenek ve göreneklerini de tanıtan yapıtlar olan siyasetnameler dinsel temellere de dayanır. Kur'an'dan, hadislerden ve tarihten de örnekler gösteren bu tür yapıtlarda, geçmişteki kötü olaylar, zalim, deneyimsiz ve cahil hükümdarların ve vezirlerin yol açtığı felaketler, öyküler ve fıkralar anlatılır.

Siyâsetnâmelerde siyaset kavramının çeşitli anlamları açıklanmıştır: hayvan terbiyesi, valilik, idare, ceza, idam, icraat, diplomasi gibi. Siyaseten katl bir cezalandırmadır ve meydan-ı siyaset, idam cezalarının uygulandığı yerdir.

Başlıca eserler

• Medinetül Fazıla (Farabi)
• Siyasetüs Şeriyye (İbn Teymiye)
• Ahkamüs Sultaniyye (Maverdi)
• Siyasetname (Nizamülmülk)
• Kabusname (Keykavus)
• Kutadgubilig (Yusuf Has Hacib)
• Siyasete Müteallik Asarı islamiye (Bursalı Mehmed Tahir)
• Siyasetnameler (Agah Sırrı Levend)
• Osmanlı Siyasetnameleri (Ahmet Uğur)
• Asafname (Lütfi Paşa)
• Nasihütüs Selatin (Gelibolulu Mustafa)
• Kitabüs Siyase (Pirizade)
• Siyâsetnâme