Biyografi Nasıl Yazılır?


Çeşitli alanlarda (siyaset, sanat, iş dünyası vb.) başarı kazanmış, nam salmış kişilerin hayatlarının ele alındığı tarafsız ve sade bir dille yazılan düz yazılara biyografi adı verilir. Biyografi, Fransızca kökenli bir sözcüktür. Kelime anlamı “özgeçmiş”tir.

Biyografide anlatılan olaylar kişinin kendi ağzından ve kaleminden yazıldığı takdirde bu metinlere otobiyografi adı verilir. Biyografi Divan edebiyatında şairlerin yaşam hikayesinin anlatıldığı tezkire adıyla anılmıştır.

Biyografide ele alınan kişinin hayatı tüm yanlarıyla ya da kısaca, özet halinde yazılabilir. Önemli olan doğru bilgi vermektir. Bunun için bu kişi hakkında detaylı araştırma yapmak gerekir. Bir plan doğrultusunda yapılması gereken bu araştırmalar esnasında daha önce yapılan röportajlardan, yazılan kitaplardan ve çeşitli dökümanlardan yararlanılabilir ve alıntı yapılabilir. Belgelere dayalı olmayan, sadece söylentiden ibaret olan bilgilere kesinlikle yer verilmemelidir.

Biyografide kişinin; doğum yeri ve tarihi, çocukluğu, gençlik yılları, eğitim ve iş hayatı, yetenekleri, hobileri, ödülleri ve özel yönlerinin tümüne mutlaka değinilmelidir. Anlatım yapılırken abartılı, ağdalı, kişiyi sürekli öven ya da yeren ya da alaycı bir tavır sergilenmemelidir. Mümkün olduğunca tarafsız, yalın, akıcı bir metin hazırlanmalı, samimi bir dil kullanılmalıdır.

Her düz yazıda olduğu gibi biyografi de giriş, gelişme ve sonuç bölümünden oluşur. Bu bölümlerin ilerleyişi biyografisi yazılan kişinin yaşamıyla doğru orantıda ilerlemelidir. Biyografi mutlaka kronolojik bir şekilde ilerlemelidir.

Giriş bölümünde bu kişinin doğum yeri, tarihi, ailesi ve çocukluğundan bahsedilir. Gelişme bölümünde ilkgençlik ve gençlik yılları, eğitim hayatı, hayalleri ve hedefleri, hobileri, yetenekleri, kişisel yönleri ve özellikleri, kariyeri , evlilik hayatı ve çocuklarından bahsedilir. Özel hayatın ele alındığı bu bölümde kimi detayları açıklamak etik olmayacaktır. Bu nedenle özel hayattan bahsedilirken mümkün olduğunca detay verilmeden, üstü kapalı bir dil kullanmak daha doğru olacaktır. Gerektiği yerlerde kişiden ya da ailesinden muhakkak izin alınmalıdır. Sonuçta ise aslında biyografinin yazılış amacı, kişiyi önemli kılan ve üne kavuşturan eserleri, ülkesine ya da dünyaya katkıları anlatılır.Bu bölümde eğer biyografisi yazılan kişi yaşıyorsa bu kişinin hedeflerine, gelecek hakkındaki planlarına da yer verilmelidir.