Kırmızı | Nazan Bekiroğlu

[Asrevya]

Kırmızı | Nazan Bekiroğlu

Uhrevi ışığı sızdırmak mavinin bahtında yazılı olsa da dünyevî saltanat kırmızınındır.

Çünkü kırmızıya düşen rol bağırmak, çağırmak ve kışkırtmaktır bu dünyada. O kadar bağırır ki kırmızı sonsuzca uzanan yemyeşil tarlalar üzerinde bir tek gelincik açsa göz onca yeşili bırakır, gidip o kırmızıya takılır.

Olgun meyveler, açmış çiçekler pembeden bordoya, kırmızıdır büyük ölçüde. Kıpkırmızı olmasalar da kızıl tilki, kızıl sincap, narbülbülü, kardinal kuşu, kırmızı tavuk bir yanından kırmızıya bulaşmıştır. Kırmızı dokunduğu her şeyi doğaya katar. Fakat kırmızının nüfusu yoğun olsa da yüzölçümü dardır.

O, geniş alanlardan çok küçük lekeler, sınırlı yüzeylerdedir. Hayat geniş kırmızıya tahammül edemez çünkü. Dörtte üçü mavi olan Dünyanın sularının, göklerinin ve ışığının renginin bir an için kırmızı olduğunu düşünmek bile bir kıyamet dehşeti uyandırıverir. Hayatı kışkırtan, enerjisi yüksek, etkisi yoğun kırmızı kararı aşınca, bereketin hayat saçan mavi Dünyası artık bir asit ve çöl gezegenidir.

Çok uzaktan fark edildiği için kırmızı dikkat çekmek için kullanılır. Kırmızı ışıkta durulur. Kırmızı kart dur'dur. Tehlikeler, ağır hava koşulları, öfkeli sular kırmızı bayrakla tanımlanır. Yoğun enerjisiyle tekinsizliğin rengi de kırmızıdır. Savaşın, ateşin rengidir o. Şeytanla ilişkilendirilir açıkça. Kırmızı arabalar kazalara daha çok karışır. Renkleri ayırt edemez boğa, onu çileden çıkaran matadorun elindeki kumaşın dalgalanışıdır. Öyleyse saldırı kırmızı, intikam kıpkırmızıdır.

Uhrevi olan her şeyin bir parça kırmızıyla kırılır kanatları. Kırmızı, dünyalıdır. Tene dokunmuş aşkta dünya evinin ruhsatı kırmızıdır. Beyaz gelinlikten geriye bir kırmızı kuşak kalır. Tutkunun, öfkenin, tenselliğin, saldırganlığın rengidir ama aynı anda çocukluğun şuursuz merakıyla rugan pabuçlar, kırmızı başlıklar, elma şekerleri arasında masumiyetin de rengi kırmızıdır.

Olumsuz kırmızılar kadar olumlu kırmızılar da vardır. Bizans'ta kırmızı mürekkebin manası o kadar yüksektir ki sadece ayrıcalıklılar tarafından kullanılır. Ortaçağ boyunca erguvan kırmızısı renklerin en değerlisi, kilisenin rengidir. Papa, kardinaller, piskoposlar kırmızı giyer. Çünkü zamanında peygamberliği inkâr edilen İsa'ya, ironi edercesine giydirilen kaftan erguvan kırmızısıdır, onun dökülen kanı kırmızıdır. Osmanlının meyvesi, bereketin timsali nar kırmızı, Osmanlı lâlesi kırmızıdır. 19. asırdan bu yana Türkiye'nin bayrağı beyaz ay-yıldızın zemininde kırmızıdır.

Cesaret ve fedakârlık kırmızı olduğu için dünya göklerinde kırmızı bayraklar dalgalanır. Kimi bayraklar bütünüyle kırmızıyken kiminde kırmızı ufak bir dokunuştur ve ki bu kırmızılar birbirinden farklıdır. Kimi bayrağın kırmızısı cesareti, kanı, kendini feda etmeyi temsil ederken kimi ülkelerin bayrağında kırmızı güneş, iyimserlik, ümit, çiçektir. Kiminde başlangıçtan beri vardır kiminde sonradan görmedir.

Bolşevik devriminden sonra Rusya imparatorluğunun mavi-kırmızı-beyaz bayrağından geriye sadece kırmızı kalır. Üstelik onun da başına orak ve çekiçle birlikte kızıl yıldız kondurulmuştur. Çünkü bütün devrimlerin rengi kırmızıdır. Kimi ülkeler bayrağını kırmızıya çevirirken Ruvanda, bayrağından kırmızıyı kaldırır çünkü o büyük katliamdan sonra kan görmeye tahammülü kalmamıştır.

Kırmızı, kırmızıdır işte. Çini ustasının mercan kırmızısı babadan oğula geçememiştir, sırdır. Nakkaşı çileden çıkarınca, Benim Adım Kırmızı'dır. Julien Sorel'in maddiyat ve maneviyat arasında bölünmüş kimliği Kırmızı ve Siyah sembolizminde kapağa yazılır.

Dante, Beatrice'i ömrü boyunca iki kez görmüştür hepi topu. İlkinde her ikisi de dokuz yaşındadır ve kızın sırtında kan kırmızısı giysiler vardır. Dünyada güzellik pahalı, lâl kırmızı, yârin dudağından getirilmiş karanfil kırmızıdır.

Edebiyatta gül kırmızı, kan kırmızı öyleyse aşk da kırmızıdır. Belki bu yüzden aşkın bitebildiğini görüp de buna tahammül edemeyen Anna'nın kendisini bir tren istasyonunda rayların üzerine fırlattığı gün kolundaki minik çanta kırmızıdır.


NAZAN BEKİROĞLU