Samanyolu Galaksisi

[Jaqen]

Samanyolu Galaksisi



Samanyolu Galaksisi, Güneş’ in de içinde bulunduğu, dev yıldızlar sistemine verilen isimdir. Spiral bir yapıya sahiptir. Diğer spiral galaksilerde olduğu gibi Samanyolu Galaksisi de bir hayli basık bir özellik içerir. Bu galakside 100 milyar yıldızın varlığı saptanmıştır. Bu yıldızlar bir disk oluşturacak şekilde dağılmışlardır. Tüm sistem yıldızların ve küresel kümelerin oluşturduğu bir halonun ( ışık halkası ) çevrelemesiyle oluşmuştur. Diskin yarıçapı yaklaşık 20 kiloparsektir ( 999′ dan sonra gelen bir uzaklık ölçüsü ). Halonun yarıçapı, yıldızların oluşturduğu diskten çok daha büyüktür. Sınırları ise henüz çizilememiştir. Samanyolu Galaksisi’ nde bulunan en parlak yıldızlarının çoğunluğunun bulunduğu karakteristik spiral kollar, merkezi disk düzlemine yakındır.

Güneş merkezi ise düzlemden sadece birkaç parsek kuzeyde, spiral kollardan birinin iç kenarında bulunur. Güneş’ in, dolayısıyla Dünya’ nın galaksi merkezinden uzaklığı yaklaşık 10 kpc’ dir ( 1 kpc = 3.08568025 × 10 üssü 19 metre’ dir ). Tüm galaksi merkezden geçen bir eksen etrafında, disk diğer unsurlara nazaran daha hızlı, halo ise daha yavaş bir biçimde döner.

Astronomların büyük çoğunluğu, galaksimizin çok büyük bir karanlık halo ile çevrelendiğine inanmaktadır. Tabi diğer galaksiler için de aynı şeyi düşünmektedirler. Bu karanlık haloyu teşkil eden madde tespit edilebilir bir ışın yaymadığından doğrudan doğruya değil, ancak çekim etkisinden itibaren, dolaylı olarak tespit edilebilir. Bu şekilde yapılan hesaplardan karanlık halonun, galaksideki tüm yıldızların kütlesinin 10 katı kadar kütle içermesi gerektiği bulunmuştur. Karanlık haloda ” papülasyon III ” yıldızlarından itibaren meydana gelen kara delikler olabileceği gibi henüz keşfedilememiş olan temel tanecikler de olabilir. Halodaki cisimler, yaşlı yıldızlar veya yaşlı yıldızlardan oluşmuş küresel kümelerdir. Bunlar, ” papülasyon II ” cisimleridir. Bu yıldızların galaksi oluşumunun başlangıcında, 12 milyar yıl önce oluştuğu düşünülmektedir. Diskteki ve çekirdekteki yıldızlar, ara yaştaki ( 3-5 milyar yıl ) yıldızlardır ve bunlar, disk papülasyonuna aittir. Genç ” papülasyon I ” yıldızları ise disk merkezi boyunca bir tabakada bulunurlar.

Samanyolu’ ndaki yıldızlararası gaz ve tozun büyük çoğunluğu, galaktik düzlemde veya bu düzlem yakınında bulunur ve bu yıldızlararası gaz ve tozun yaklaşık yarısı, spiral kollarda bulunan çok yoğun moleküler bulutlar halindedir. En genç yıldızlar olan T Tauri yıldızları ve çok parlak, kısa ömürlü O ve B yıldızları da spiral kollardadır ve spiral kollardaki moleküler bulutlarda hala yıldız oluşumu gerçekleştiği bilinmektedir. Spiral yapıyı net bir biçimde belirlemek, bizim disk içindeki konumumuzdan dolayı biraz daha karmaşık bir hal almaktadır. Bu spiral yapının şekli, Güneş civarında bir bölge için optik olarak ortaya konmuştur. Bu optik belirleme işleminden sonra belirlenen kollar; Güneş’ in de üzerinde bulunduğu Orion Kolu, Perseus Kolu ve Sagittarius Kolu’ dur. Carina Kolu ise Sagittarius Kolu’ nun devamıdır. Bu yüzden bu kola Sagittarius- Carina Kolu denmektedir.