Kore Tarihi

[KaRaqiZz]

Tarih önceki çağ
Kore yarımadasında insanlığın yaşamının başladığı tarih belli değildir. Ama bugünlerde arkeorloji alanında yapılan araştırmalara göre yaklaşık 700,000 yıldan önce Eski Taş çağından beri insanlık yaşamaya başlamıştır. Ayrıca yaklaşık M.Ö. 6000 yılında Cilalı taş ve kap kullanarak Yeni Taş çağına geçmiştir.
Gojoseon(Eski Joseon) dönemi (M.Ö. 2333~108)
Kore’nin efsanesine göre M.Ö. 2333 yılında Yonyoung bölgesi ve Kore yarımadası’nın Kuzey Batı bölgelerinde kabileleri birleştirip Dangun Wanggeom tarafından Gojoseon kurulmuştur. Bu M.Ö. 108 yılına kadar Yodong ve Kore yarımadası’nın kuzeybatı bölgesinde varolmuş Kore’nin ilk krallığı Dangun joseon’dur.

Bu dönemden sonra Manju bölgesinden bir çok kabileler Kore yarımadası’nın güney bölgesine göç edip günümüzdeki Han soyu’nun kökeni olmuştur.
Üç krallık dönemi(M.Ö. 37~ M.S. 668)

Üç krallık olan Goguryeo, Baekje, Şilla, M.Ö. 37~1.yüzyıl döneminde merkezileşmiş ülke olup krallığın ruhsal temeli olarak Konfüçyüsçülük ve Budizmı almıştır. Üç krallık birbirlerini fethetmek için sürekli savaşmıştır ama bazen birlik yapıp mücadele ederek gelişmiştir.

Güney Manju’nun Dongga nehir bölgesinde üç krallıktan ilk krallığı kuran(M.Ö. 37) Goguryeo, ata binen kabile olup güçlü ruhuyla Kral Gwanggeto döneminde(391~413) ve Kral Jangsu(413~491) döneminde Manju’dan yarımadasına kadar topraklarını genişletip büyük İmperatorü kurmuştur. Güney Manju’da bugüne kadar iyi korunup varolmuş olan Kral Gwanggeto mezar taşı bu olayın tanığı olmaktadır.

Üç krallık bu sırada kendilere özgü özel kültürü yaratmıştır. Goguryeo’nun kültürü muhteşem ruh ve canlılığa, Baekje’ninki zarıf ve dakik becerilere, Şilla’nınki mütevazi uyum ve güzelliğe sahip olmuştur. Böylece üç krallığın kültürü Japonya’ya kadar iletilip eski Japon kültürüne büyük etki etmiştir.
O Birleşik Şilla ve Balhe dönemi (668~935)

Birleşik Şilla(676~935), Baekje ve Goguryeo’yu ele geçirip milletimizin tarihinde yarımadasını birleştiren ilk ülke olmaktadır. Birleşik Şilla üç krallığın kültürünü birleştirerek kabul edip Bulguksa Tapınağı ve Seokguram Kayası gibi olağanüstü Budizm sanatıyla nefis bir kültürü yaratmıştır. Ama birleşikten sonra siyasi istikrara ve zenginliğe sahip olup merkezileşmiş ülke olmaya devam eden Şilla, krallığın sonuna giderek asillerin otoriteyi alma isteğiyle krallık yönetiminde çatlaklar olmuştur. 935yılında Goryeo Hanedanı’nın ortadan kalkmasıyla nihayet çökmüştür.

Öteyandan, Goguryeo’nun çöküşüden önce bir Goguryeolu Dejoyoung tarafından kurulan Balhe(698~926), Manju böldesinde olup toprakların çoğu Goguryeo’nun eski toprakları olarak yönetcilerin çoğu da Goguryeolulardan ibaret olmuştur. Böylece güney tarafındaki Birleşik Şilla’yla birlikte kuzey-güney krallığı şeklinde olmuştur. Balhe’yse Goguryeo’nun geleneği ve Dang krallığının kültürünü alıp muteşem ve görkemli bir kültüre sahip olmuştur.
Goryeo Hanedanı dönemi(918~1392)
918 yılında Birleşik Şilla’nın sonrasında meydan gelen Post üç Krallığı işgal ederek Goryeo’yu kuran Kral Wang gun, halkların geçimini sağlamak için çalışarak otoritesinin sağlamı ve ulusal politiğinin yerleştirilmesi için Kuzey Bölgesinde fethetmeye yürütmüştür. Öteyandan Budizm ulusal din olarak kabul edilip Buda kültürü de gelişmiştir. Ayrıca defalarca Janggyeong Pan(Tripitaka Koreana Tahta Blokları) oyulmuştur. Dolayısıyla bu dönemde ‘Jikji’ adlanan dünyanın ilk maden yazı icat edilebilmiştir. Bu Jikji Batı ülkelerindeki Gutenberg’ın maden yazısıdan önce icat edilmiştir.
Ayrıca asil toplumunun gelişimiyle birlikte asillerin sevdiklerine uygun bir şekilde sanat gelişmiştir. Bu sanatlardan biri Cheongja’dır.(Goryeo’ya özgü açık yesil rengine sahip olan çömlek çeşiti) Goryeo Chungja’sının özelliği zarif ve yuvarlak şekil, güzel bir renk, ve kakma yöntemidir. Goryeo Cheongja’sı Song krallığın çömlek tarzından etkilenip gelişmiştir ama Song’unkiden daha nefis olan çömlek olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca asillerin gerçek dünyadan üstündeki ruhsal dünyaya hevesli isteğini göstermektedir.
Fakat asil toplumun çelişkisinden dolayı meydana gelen askeri darbesi, Kırmız turbanların ayaklanması ve Japon akıncılar gibi yurt içi ve dışındaki zorlukları aşamadan Goryeo nihayet çökmüştür.

Joseon Hanedanlığı dönemi(1392~1910)

Joseon Hanedanlığı 1392 yılında kurulup ülkenin temel felsefesi olrark konfiçyusçuluğu benimsemiştir. Goryeo krallığından Joseon Hanedanlığına değişim, basit bir krallığın değişimi değil, siyaset, ekonomi, toplum ve düşünce gibi her konuda büyük bir değişimi getiren hüküm değişimidir. Yani siyaset konusunda yeni yönetim sınıfının ortaya çıkması, ekonomi konusunda sağlam bağımsız çiftçilerin artması ile birlikte toprağının Amnok nehri ve Duman nehrine kadar sınırlandırması gibi siyeset ve ekonomik sağlam ile birlikte yönetim otoritesi güçlendirilmiştir.

Buna dayanarak Kral Sejong 1443 yılında Hun min jung eum(Hangeul)u yarattıktan sonra Kore insanları dünyada en yaratıcı ve bilimsel bir Kore’ye özgü yazı sistemini elde etmektedir. Ayrıca bu olay Kore’nin büyük bir halk kültürü gelişmesine sebep olmuştur.

Fakat 1592 yılında başlayan Japonya ile olan savaş ile birlikte başka ülkelerin sık sık istila etmesi Joseon Hanedanlığı’nın düşmesine sebep olmuştur. Sonra 17~18. Yüzyılında Silhak hareketi(Silhak: tarım ve sanayi de önemli reformlar yapmayı uygun bulan pratik bir çalışmalar) ve reform politikası oluştuğu halde sonradan gelen emperyalizm ülkelerin istila etmeleriyle 1876 yılında Joseon Hanedanlığı Japonya tarafından açık kapı zorlandı. Sonuçta Japon İmparatorluğu’nun istila etmesinden dolayı Kore 1910 yılında işgal edilip 35 yıl koloni haline getirilmiştir.
Kore cumhutiyeti (1945 ~ Şimdi)
15 Ağustos 1945’te Ⅱ. Dünya savaşı’nda Japonya’nın yenilmesinden sonra Japonya’nın sömürge yönetiminden çıkarak egemenliğini tekrar ele geçiren Kore, 25 Haziran 1950’de Kuzey Kore’nin Güney Kore’ye saldırmasından dolayı kardeşine karşı savaşa başlamıştır. 27 Temmuz 1953’te ateşkes imzalandı ama bugüne kadar Güney ve Kuzey Kore hala birleşemeden savaş durumu devam etmektedir.

Böylece zorluk geçirdiği halde Kore 1960 yılında başlayan Ekonomi kalkınma politikasını kurarak modernleşme ve sanayileşmeyi başarmıştır. Ayrıca Kore 1988 yılında tarihsel Seul Olimpiyatları’nı başarıyla düzenleyerek nihayet gelişmiş ülkeye yakınlaşmıştır.

1997 yılında Asya’da olan IMF ekonomi krizinin üstesinden akıllıca gelip Kore, 2000 yılın Haziran ayında tarihsel bir olay olan Güney-Kuzey Kore zirve toplantısını Pyeongyang’da düzenleyerek Güney ve Kuzey Kore arasında yeni bir ilişki kurmayı ümit edebilmiştir. Ayrıca 2002 yılında dünyanın dikkatini çeken Kore-Japonya Dünya kupası’nı başarıyla düzenlemiştir.

2013 yılında resmen göreve başlayan 18. Cumhurbaşkanı Park Guen-hye ekonomik uyanışın, halkın mutluluğunun, kültürel gelişmenin aynı anda gerçekleşmesini hedefleyerek Kore’nin ekonomik gelişimi, refah toplum oluşturulması, kültürel gelişimi ve yaşam kalitesinin gelişmesi için çaba göstermektedir.

[KaRaqiZz]

Geleneksel Sanat
Kore geleneksel sanatı çok ilginç özelliğe sahip olmaktadır. Kore sanatı tabiata önem veriyor ve tabiata benzer donuk ve sakin renklere sahip olan resimler ve seramikler dünyaca ünlüdür. Ayrıca Kore Sanatı orjinal biçimi, cesur atlaması ve abartması, asmetrikten zevk, uyum, güzelliğini alabilir. Böyle özellikleri tabiattan güzelliğini bulmak istediği bizim geleneğimizdendir.
Kore Müziği
Kore geleneksel müziği genellikle Jungak ve Minsokakla bölünür. Jungak mahkeme, devlet dairesi ya da Sarang odasında bilgelerin tercih ettiği müziktir. Minsokak ise genel halkların sevdiği müziktir. Minsokak içinde ustalık sanatların oynadığı Pansori, Jabga, Sanjo, Sinawi ve genel halkların yaşamında söylediği Minyo ve Nongak var. Kore geleneksel müziğinin cazibesi gerginlik ve uyumdur.
◆ Pansori
pansori
Pansori Soriggun denen bir şarkıcıdan ve gosu denilen davul calan birinden oluşuyor. Uzun hikayeyi şarkı ile anlatılan bir oyundur. Halk kültürünün gelişmesiyle Joseon dönemi sonlarında söylenmiştir. Pansori genellikle halkların yaşam, hiciz ve aşknı anlatıyor. Pansoride 12 Madang var. Madanglarından Chunhyangga, Simchungga, Geungbuga, Sugungga ve Jukbyeokga simdiye kadar en popüler madangdır.
Sanat ve Seramik
art
Kore Resmi halkımızın özel renkleri ve yalınlıklarını gösteriyor. Çin resimlerinin özelliklerinden tipimize uygun özellikler seçilip eklendikten sonra geliştirilmiştir.
Geleneksel Resimlerde Sansuhwa, Sagunja, Inmulhwa, Pungsokhwa, Minhwa ve Tanghwa vardır. Bilgelerin hobi olarak çizdiği Muinhwa ve resamların çizdiği Pungsokhwa vardır.
Heykel Budizm ile beraber gelişmiştir. Genel yaşamda kullanılan aksesuar ve seramik yüksek değerlendirilmektedir. Özellikle Koryeo döneminde yapılan Chungja’nın güzelliği ve Joseon döneminde yapılan Bunchungsagi, Baekja’nın saf özelliği halkımızın karakterini ifade etmektedir. Dünyaca ünlüdür.
ceramics
Dans ve Halk tiyatrosu
Geleneksel dans Kore halkının duygularını ifade etmektedir ve yaşayışlarıyla yakın ilişki kurar. 정, 중, 동 ifadesiyle bulunan dans hareketinin güzelliği ve müziğin temposu vs. her çeşidi, 승무, 살풀이, 한량무, tek başına oynama dışında 강강술래, 농악, 탈춤, vs. kırsal topluluk dansları da vardır. Geleneksel dans zarafetli ve yavaş akış temposuyla dans hareketi zarif ve davranış da yumuşak ve gizemli zevkini çıkarabilir.
Halk tiyatrosu, 가면극, 인형극 öne gelir.
가면극, tek oyuncu yada çoğu oyuncular maskeyle yüzünün bir kısmı yada tümünü kapatarak başkası ve hayvan rolüyle ortaya konulan oyundur.

Maske(탈) dış görüntüsü sade ve kore halkının kökeninin ne olduğunu anlatan çok önemli bilgidir. 파계승, 양반, 하인 vs. Bir çok sosyal üyelerinin hayatını açıklama ve çapkınlık, gülme vede inleme aracılığıla hicvetme ve esprilerle o zamandaki normal halklarının üst düzey arası eleştiriler ve halkların yaşam ve üzüntülerini göstermektedir.
◆ Pungmulnoli
institutions and customs, scenery and customs
Kore Danslarından en eski olan Pungmul Kore vatandaşı’nın yüreğini en iyi ifade eden danstır. Pungmul çiftçilik yaparken çiftçilerin yorgunluğu azaltılması ve bir yıllık çiftçiliğin iyi olunmasını ümit etmekten başlanmıştır.
Kore vatandaşı eskiden beri çiftlikleri dünyamızın temeli olarak düşünerek önem vermiştir ve her bölgede yerli Pungmul gelişmiştir. Pungmul insanı coşturur ve birleştirir. Eskiden bir oyun olarak sanılmıştır, ama şimdi halk danslarından biri olmuştur.

1978 yılı Kim Duk Su SamulnoliPae Pungmul’u Ggoaenggoari, Jing, Janggu ve Buk 4 enstrüman oluşturulan bir yeni şekile değiştirerek Samulnoli tanınmaya başlamıştır. Pungmul ayakta enstrümanlar çalarken Samulnoli oturup enstrüman çalmaktadır. Samul (4 ensrüman) seslerin benzetilmesidir. Ggoaenggoari gök gürültüsü ve yıldırıma, Jing rüzgara, Janggu yağmura, Buk ise buluta benzetilmektedir.
◆ Talchum
talchum
Silla döneminden başlanan Talchum, çeşitli maskelerle yapılan talchum dansı. Söz ve şarkı olan bir tiyatro şeklidir. Talchum başlandığında bir dans değil büyüydü, sonra bir dans oldu. Talchumdan kötülük yok olup iyilik doldursun diye ‘Byoeksa Talchum’ ve bir mahalledekilerin hep beraber dans ettiği ‘Maeul Talchum’ ve yolcuların yaptığı Talchum vardır.

Talchum asil olmayan kimselerin (çiftçiler gibi) sert bir müzikle yine onların öfkesini, üzüntüsü ve yaşamın kötü gerçeklerini unutmak için etrafta dans ettiği bir maske oyunudur. genellikle Jungwaldaeboreum, Chofail, Dano, Hangawi vs bayram oyunu olarak kullanılırdı. Talchumda Kangleung koanno Talnori, Bukchung saja nori, HahoeByoesingud, Songfa Sandaenori, Bongsan Talchum, Tongyoung Okoangdae, Kanglyoe Talchum ve Eunyul Talchum gibi çeşitleri vardır. .
Savaş sanatı (MUYE)
Kore savaş sanatı, oyun ve dans, kendi kendine korunma(savunma) ve de öldürme vs böylece detaysız topluca bir yönteme sahiptir. Bu eylemler eski çağın dinsel tapınma töreni, Gokuryeo hanedanlığının figürü, Silla hanedanlığının şövalyeliğini bulabiliriz. Joseon dönemine kadar askerlerde silahsız amacıyla halkların geleneksel oyun olarak devam etmişti. Bugünlerde ise geleneksel kültürlere merak varki geleneksel sporlara katılanlar çoğalmaktadır. Kore sanatı(muye) sadece dövüş değil içinde bulunan, sadıklık(충 忠) anne babaya sadakat(효 孝) güven(신 信) cesaret (용 勇) sabır (인 仁) felsefi düşünce ile gök(천 天) toprak(지 地) insan(인 人) kelimenin anlamlarıyla uyum sağlamaya çalışmaktadır.
◆ Taekwondo
taekwondo
Taekwondo, Kore de başladı ve 1955 yılında “Taekwondo” olarak adlandırıldı. 1971 Güney Korenin mili sporu oldu.
Taekwondo, gök toprak ve insan aynı
Taekwondo yazlık anlamında “tea” ayaklama ve zıplama anlamı taşır,
“kwon” ise el ve yumluk, “do” ise de insaniyet savaş sanatının terbiyedir.
1975 - Dünya taekwondo Federasyonu Dünya spor federasyonları birliğinin aktif üyesi haline gelip bu tarihten sonra dünyaya açılmıştır. 2000 Sydney olimpiyatlarından bu yana Taekwondo olimpiyatları yapılmaktadır

Taekwondo forması, beyaz pantolonla beş tane kemerle oluşur.
Kemer renkleri beyaz kemer – masumiyet, sarı mavi kırmızı kemerleri – sürgün ve gelişme, siyah kemer – olgunluk demektir.
Taekwondo hareketi sevimli ve aktif ve de hareketi çok yumuşaktır. Taekwondo talim ve terbiyeye sahiptir ve bedenle içsel düşünceleri olgunlaştıran spor taekwondonun yerini hiç bir şey alamaz. Temel teknik olarak el ve ayaklarını kulanmak, 막기, 지르기, 찌르기, 치기 larla ayaklarını kullanmak 서기, 차기 vs. Vardır. Bunun gibi temel eylemle oluşur.

Taekwondo tüm bedeni kulanarak saldırgana karşı savunur ve kendi kendine koruma tekniği yönteme sahiptir
Taekwondo teknik bilgileri, poomse(temel teknik ve hayali dövüş 품새), Gyorugi (ikili müsabaka 겨루기), Kyopka (kırış 격파), kendi kendine korunma(호신술) ile beden yanında ruh gelişimine de katkıda bulunuyor olmasıdır.
Korede bulunan tüm dövüş sanatlarında saygı çok önem taşır Taekwondo’da ise saygı temel prensiptir.
◆ Taekkyeon
the Korean traditional martial art of Taekyun
Taekkyeon, eski dönemlerde başlayıp geleneksel olarak devam edilen Kore halkların savaş sanatıdır. Goryeo döneminde ‘Su bak’ olarak söylenip Joseon döneminde ‘Taekkyeon’ olarak söylenmeye başlamıştır. Taekkyeon Savaş sanatlarından Kore’nin ‘Somut olmayan önemli kültür varlığı’nda 76 numaralı olarak tek yer almakta olup ismi öz Korece’dir. Taekkyeon müsabaka yapılırken haraketleri yumuşak ve yuvarlak olduğu için güzel gösterir ve de yenmeden barışa daha önem veren, doğaya uyarak yaşayan Korelilerin yaşam tarzını göstermektedir. Geleneksel Taekkyeon’da Busun(Kore’nin geleneksel çorabı) ve Hengjeon(ayak bileğinden dize kadar gelen bir giyim) giyinmeden sadece Hanbok(Kore’nin geleneksel kıyafeti) Denim’le(pantalonun ayak bileği kısımını bağlamak için kullanılan ip) bağlayarak giyinmiştir. Fakar bugünlerde Hanbok, Hengjeon, Denim ve Busun beraber giyinmektedir.
Tecrübesizler elbisenin üstünde beyaz kuşağı bağlar ve tecrübeliler mavi kuşağı bağlamaktadır. Veya Hanbok’un üstüne çeşitli Durumagi’yi(uzun elbise) giyip tecrübesizler siyah kuşağı ve tecrübeliler mavi kuşağı bağlayabilirler.
Taekkyeon’un hareketi çok yumuşak ve esnek olup doğal bir şekildeki hareketlerle saldırıp savunabilen savaş sanatıdır. Taekkyeon’un özlelliği ‘Pumbapggi’ adlı ayak hareketi ve ‘Hwaljuggi’ adlı el harketidir. Pumbapggi, iki ayağı açıp önündeki bir noktayı sürekli ayakla basan harekettir. Bu zamanda Hwaljuggi’yle dans ediyor gibi iki eli yumuşak şekilde sallamalıdır. Ayrıca Taekkyeon, yumruktan daha çok avucu kullanır ve ayağı kullanırken karşının kolayca saldırmasını çekmek için bir adım kadar yakın olan yere bir ayağı koyarak saldırır.
Taekkyeon, çaba gösterme, sevme gibi Kore’nin geleneksel saygılarından saygı göstermeye en fazla önem vermektedir. Taekkyeon’da saygı gösteren yöntemler ‘Eup’ ve ‘Jeol’dur. ‘Eup’ çökmek zor olan yerde kısaca saygı gösteren bir yoldur. ‘Jeol’ yere çökerek selam vermektir.
Taekkyeon’un bütün hareketleri bilimsel bir sistemde olduğu için insan vücudunun kaslarını ve gücünü uygun bir şekilde kullanmak için faydası var.

[KaRaqiZz]

Hanbok
한복
Korelilerin yaşam tarzına uygun şekilde yapılmış olan Kore’ye özgü kıyafete Hanbok denir. Bu kıyafet, Kore kültürünün sembolü olarak da adlandırılabilir.

Hanbok, düz ve eğri hat uyumunu sağladığı için çizgileri çok güzeldir ve vücut şeklinin kusurlarını örtebilir.

Hanbok’un güzelliği, Jeogori (ceket) ve Baerae (ceketin kol alt kısmı)nin yumuşak kıvrımları ile uçup gidecek gibi görünen çıkıntılı Busun (Kore çorabı)nun ucundadır. Ayrıca Jeogorinin beyaz Dongjung (yaka)u giysi bütününün dengesini tutar ve Hanbok’a daha fazla zarafet katar. Özellikle beyaz keten etek-ceket giymiş Kore kadınının görünümü saf ve geleneksel güzelliği en iyi şekilde gösterir.

Hanbok’u asil bir şekilde güzel giyebilmek için iç giysisini iyi giymek gerekir ki böylece giysinin güzelliği ortaya çıkar. Aslında Hanbok’un esas rengi beyazdır, ancak mevsime ve törene göre giyinme şekilleri, malzeme ve renkler tamamen değişir.

Günümüzde sadece bayram veya etkinlik olduğu zaman Hanbok giyilmektedir. Normal zamanlarda takım elbise giyilse de son zamanlarda Hanbok’un güçlü yanlarına kullanışlılık özelliği eklenerek günlük yaşamda Hanbok’un yaygınlaştığı ve gündelik kıyafet olarak giyen insanların arttığı görülmektedir.
◆ Aksesuarlar ve Ayakkabı
accessory
Hanbok’un aksesuarları Jeogorinin önüne takılan Norigae (emzik), saçın içine takılan Binyeo (firkete), çeşitli türde şekilleri olan giysi üzerindeki süs aksesuarlar ve ceplerdir.

Geleneksel ayakkabı çeşitleri olarak ipek üzerine çiçek deseni işlenerek yapılan Danghye, deri ayakkabı, yağmur yağdığı zaman giyilen Namaksin (ahşap terlik), saman ayakkabı vardır.
Kore Yemekleri
Korean food
Kore’de genellikle pilavla birlikte çeşitli garnitürler yenir. Kore yemeklerinin yalnızca malzemeleri çeşitli değildir, yemek tarifleri bakımından da mevsime ve bölgeye göre çeşitli birçok yemek geliştirilmiştir.

Özellikle fermente gıdalar olan Kimchi ve Jang (geleneksel salça) türleri, en gelişmiş Kore’ye özgü yiyecekler olarak dünya yemekleri içinde gurur verici bir konumdadır.

Koreliler başlıca gıda olarak pirinç tüketirler. Ayrıca garnitür olarak çok sulu olan Gug (çorba), malzemesi çok olan Jjigae (güveç), bunların dışında çeşitli sebze ve etler kullanılarak yapılan Namul, Seangçea, Jangajji, Judgal, Po, Jjim, Jungol yerler. Aynı zamanda Kimchi, Jang ve Jeodgal (deniz ürünlerinden yapılan salamura) her zaman yemek masasında yer alan garnitürlerdir.

Kore yemeklerinin özelliği soslarının olmasıdır. Yemeklerin çoğuna ‘Her türlü baharat’ olarak adlandırılan soya sosu, taze soğan, sarımsak, susam, susam yağı, karabiber, kırmızıbiber girer.
◆ Kimchi
kimchi
Kimchi Kore’ye özgü fermente gıda olarak Korelillerin sofrasının olmazsa olmaz yiyeceğidir. Kimchi, ana malzemesi olan Çin lahanasının iyice tuzlanıp bir süre bekletilmesi, çeşitli baharatlar (kırmızıbiber, sarımsak, zencefil, taze soğan vb.) ile deniz ürünleri salamurasının karıştırılması ve daha uzun süre korunması için düşük sıcaklıklarda laktik asit oluşumu sayesinde mayalanması sonucunda elde edilen bir üründür. Ayrıca mayalanma derecesine göre laktik asit bakterileri (Lactobacillus) çoğalır ve yoğurt gibi bağırsak içinde bulunan kötü bakterilerin büyümesini durdurarak önemli bir işlev görür.

Bunlara ek olarak erişkin hastalıklarının önlenmesine yardımcı olup obezite, hipertansiyon, diyabet, sindirim sistemi (bağırsak) kanserini önlemede de etkilidir.
◆ Yemek Masası Hazırlanışı
Korean food
Klasik yemek masasının hazırlanışında pilav, çorba, kimchi ve jang konulur, yanısıra garnitürlerin sayısına göre 3 çeşit, 5 çeşit, 7 çeşit, 9 çeşit garnitür bulunan sofralar vardır. Saray içinde ise 12 çeşit garnitür bulunan sofralar hazırlanmıştır.

Garnitürlerin sayısı artsa da yemeklerin malzeme ve tarifleri birbirinden farklı özelliktedir.

Yemek masası hazırlanırken pilav ve çorba ön sıraya konulur, yanı sıra çorba pilavın sağ tarafına gelecek şekilde düzenlenip bunların arkasına garnitürler yerleştiririlir. Ortada ise jang (geleneksel salça) yer alır.

Ayrıca sıcak yemekler ve et çeşitleri sağ tarafa, soğuk yemekler ve sebze ile yapılan yemekler sol tarafa konulur. Kaşık ve yemek çubukları masanın sağ tarafına, kaşık öne gelecek şekilde yerleştirilir.
◆ Yemek Kuralları
Atalarımız geleneksel olarak yemek kurallarını, çok önem vererek korumuşlardır ve bu kurallar günümüze kadar getirilmiştir. Yemek yenirken uygun kıyafet giyimine ve davranışların düzgünlüğüne dikkat edilir. Evdeki en büyük kişi kaşığı tutup yemeğe başladıktan sonra yetişkinler ve çocuklar da sırasıyla kaşıkları ellerine alırlar.

Yemek yerken ağız içindeki yemek görünmeyecek şekilde sessizce ve yavaşça yenir. Kaşık ve çubuklar aynı anda tutulmaz ve tabak masadan kaldırılmaz. Yemek bitince büyükler yerinden kalktıktan sonra küçüklerin kalkması nezakettir.
◆ Kore`nin Özel Yemekleri
Kore’de mevsime göre özel yemek yapıp yeme geleneği vardır. Bu zamanlarda genelde o mevsimde çıkan malzemelerle en lezzetli ve besleyici yemekler yenir. Bu gelenek aracılığıyla Korelilerin yemek kültürüne yerleşmiş olan bilgeliği görmek mümkündür.
<Samgyetang>
samgyetang, chicken soup with ginseng (and other ingredients)
Samgyetang; tavuğun karnının içine yapışkan pirinç, jinseng, sarımsak, hurma gibi malzemeler konulup bolca su eklenen tencere veya güveç kabında iyice haşlanarak et piştiğinde suyundan çıkarılıp yenen bir yemektir. Yaz aylarında bu yemek çok yenir.

Tavuk ve jinseng birbirine lezzet bakımından yakışan malzemeler olup çok terletir ve yorgun hissedilen yaz aylarında yendiği zaman vücuda canlılık katar.
<Bulgogi>
bulgogi, (sliced and seasoned) barbequed beef
Bulgogi az yağlı sığır eti ile yapılan çok lezzetli ve mide için yumuşak bir yemektir. Acı olmadığından çocuklar da severler.

Soya sosuna doğranmış yeşil soğan, ezilmiş sarımsak, susam, tuz, zencefil suyu, karabiber, susam yağı gibi malzemeler konularak iyice karıştırılıp yaklaşık 30 dakika bekletildikten sonra (30 dakikadan fazla bekletilirse tadı kaybolur) orta ateşte yavaş yavaş kavrulup yemeye hazır hale getirilir.
<Naengmyeon>
naengmyeon, (Korean) cold noodles
Naengmyeon Kore’ye özgü bir yemektir. Esmer buğday ununa biraz nişasta karıştırılarak hamur haline getirildikten sonra erişte çorbası yapılır. Sonrasında erişte sudan çıkarılıp geniş bir kaba alınarak üzerine haşlanmış ince kesilmiş dana eti, dana eti kavurması, uzun ince kesilmiş salatalık ve armut, haşlanmış yumurta gibi garnitürler konulur.

Yemeğin suyu ise dana eti, tavuk eti, sülün eti ile hazırlanmış et suyu veya Dongchimi (Japon turbu) suyundan oluşur. Bu yemek suyu daha önceden soğuması için bekletilmiştir ve erişte olan kaba yavaş yavaş dökülür. Sonrasında ise sirke ve hardal eklenerek servis edilir.
◆ Çay / Çay Seramonisi

Çay, eskiden beri Korelilerin en çok sevdiği içecek olarak gelişme göstermiştir. Çay seramonisi, çay içme işi ve çay içme süreci sayesinde bireyler kendilerini keşfedebilirler. Rahatlama sağlayan bu çay seramonisi, cömert yürek ve zengin kalbe ulaşma anlamlarını taşır.

Çay genelde 60～70°C suda üç kez demlenip içilmekte olup ilk seferde ‘kokusu’, ikincide ‘tadı’, üçüncüde ise ‘ilaç olması’ için içilir. Çayın tadı yumuşak ve kokusu hafif olup boğazda hoş bir his bırakmalıdır. Çay seramonisinde suyun kaynama sesi ile birlikte çay fincanlarının ele alındığı zaman verdiği sıcaklık hissi, çayın rengi, kokusu ve tadı ‘Çay İçmenin Beş Mutluluğu’ olarak adlandırılır.

Çayın, ruhu temizleyip hafızayı güçlendirmekle kalmayıp kanseri önleme, detoks görevi görme, kolesterolü düşürme gibi etkileri olduğu bilinir. Son zamanlarda çay içilen toplulukların sayısı artmakta olup bu sayede Kore’nin çay kültürünün devamı da sağlanmaktadır.
Hanok
(traditional) Korean-style house
Kore geleneksel tarzıyla inşa edilen evlere Hanok denir. Kore eski evlerinin şekil ve yapıları doğanın görünümüne uyum sağlayacak biçimde olup evler, doğal ve çevre dostu yapılar olma özellikleriyle karakterize edilir. Ev yapımında kullanılan malzemeler büyük çoğunlukla doğada bulunduğu şekliyle alınıp kullanılan malzemeler olmuştur. Genelde taş, ağaç veya toprak gibi malzemeler kullanılmış, pencere ve kapılara ise ağaçlardan yapılan ince duvar kağıtları uygulanarak daha doğal bir güzellik elde edilmiştir.

Koreliler, çatısına kiremit döşedikleri kiremit evleri ve çatısını saman ile örttükleri saman damlı evleri çokça yapıp bu evlerde yaşamışlardır. Uçup gidecekmiş gibi uçları yükselen çatıları olan kiremit evlerin görünüşünde ve çatı uzantılarına kadar zarifçe oluşturulmuş saman evlerde, doğa ile beraber yaşam sürmüş ataların hayatını ve bilgeliğini hissetmek mümkündür. Oda kapılarına Changhoci (sağlam kağıt) yapıştırılarak doğal havalandırma ve uygun fiyata güneş ışığının odaya girebilmesi sağlanmış, ayrıca odaların zeminine “ondol” uygulanmıştır. Ondol, mutfak fırını yandığı zaman bu ısı kaynağı sayesinde oda zeminlerinin ısınmasını sağlayan sistemdir.
Hanoklarda bahçe olmakla birlikte genellikle tabiat ortamının düzenlendiği, doğal manzaranın yeniden oluşturulan formu olarak bulunur. Soylu kişilerin ev bahçelerinin özel olarak oluşturulduğu durumlar da vardır fakat büyük çoğunluğu doğa ile uyumlu bir şekilde dekore edilmiştir. Halkın evleri genellikle ön tarafında bahçe olan, arka tarafında ise güneş ışığını iyi alan yere Jangdokdae (küplerin konulduğu platform) kurulan yapılardır. Jangdokdae’ye içerisinde soya sosu, soya salçası, kırmızıbiber salçası gibi ev yapımı yiyecekler bulunan küpler konulup bu dairenin veya avlunun çevresine çiçek dikilerek bahçe oluşturulmuştur.
◆ Joseon Hanedanlığı`nda Üst Sınıf İnsanların Evleri

Evlerin mekân düzenlemesine bakıldığında evler; genişçe yapılmış ana ortak kullanım alanı, ebeveynlerin kullandığı alan, depo olarak kullanılan alan, hizmetçilerin kullandığı alan gibi çeşitli kısımlardan oluşan sık kullanılan ev bölümleri ile ağaçtan yapılmış, üzerinde ataların isimlerinin yazılı olduğu küçük soy ağacı gibi kutsal emanetlerin bulunduğu ibadet için ayrılmış bölümden oluşur. Konfüçyüsçülüğün etkisi ile sık kullanılan ev bölümleri ortak kullanım alanına bağlı olan kadınların kullandığı bir bölüm ve ebeveynlerin kullandığı alana bağlı olan erkeklerin kullandığı bir bölüm şeklinde kesinlikle ayrılmış olup her bir alan belirgin aşamalı bir sisteme sahiptir.

[KaRaqiZz]

Sollal(ay takviminin 1.ay 1.günü)
New Year´s Day
Sol ay takvimine göre birinci ayın birinci gününde güneşin ilk hareketi olduğu için çok önemli bir gündür. Bu yüzden o gün davranışlara dikkat edilip, akrabalar toplanıp güzel yemekler yiyip, birlikte çeşitli oyunlar oynarlar. Sollal sabahında erkenden yemek ve içki hazırlayıp atalarını ziyaret ederler buna “congço çarye” denir. Genellikle tören bitince aile büyüklerine yaş sırasına göre sırayla selamlama yapılıp yeni yılın ilk selamı sunulur, buna Seabe denir. Evde Seabe bitince törenden kalan Ddok suyuyla kahvaltı yapılıp akrabalarla birlikte yaşlı komşulara Seabe selamlaması yapılır. Selamlama yapılan kişi tarafından büyüklere içki ya da yemek, çocuklara kurabiye ya da selamlama harçlığı verilip karşılıklı iyi dilekler paylaşılır. Bu harçlık ve güzel yemekler, tatlı yeni yıl kıyafetleri ile sollal çocukların sabırsızlıkla beklediği eğlenceli bir bayramdır. Sollalde noldugi, yunnori, yonnalligi gibi geleneksel oyunlar oynanır. Noldugi yılbaşında genellikle kadınların oynadığı en canlı ve hareketli oyundur.
◆ Ay takvimi
Doğuda, gökyüzünün hareketleri ayı temel olarak etkiledi. Korede birinci ayın on beşi, altıncı ayın on beşi, yedinci ayın on beşi, sekizinci ayın on beşi gibi ay ortalarını sembol olarak alıp, ayın hareketlerine saygı duyma eğilimi fazlaydı.
İlk çeyrek (Deaborım) (ay takvimi 1.ayın 15i)
Daeboreum
Dolunayın anlamı, tarımı temel olarak alan bir kültürün temsili yönünden bakılırsa, bu ay- tanrı- dünyanın sessel temeli ve zenginliğini temel alan şeydir. Yılın ilk dolunayında karşılama gibi ay merkezli ayı sembol eden etkinlikler düzenlenirdi. Ay takvimini yılın ilk dolunayında 5 çeşit tahılla beş tahıllı yemek yapılıp yosun ya da susam yağı ve çeşitli baharatlarla harmanlanmış yapraklara sarılıp yenir, 9 çeşit eski bitki karıştırılıp yenirdi. Ayrıca bu gün, kulağa iyi geldiği söylenen “kulak açma içkisi” de içilip, cilt yaralarını önlediği düşüncesiyle, sert kabuklu ceviz, kestane, çam fıstığı, ginkgo, fıstık, gibi şeylere dolunay çerezi diyip bunları yemişlerdir. Bu günün sabahında çocuklar arkadaşlarıyla toplanıp, birbirlerinin ismini söyleyerek, karşı taraftaki de istemeyerek “ sıcağımı al git” derler. Böylece bir yıl boyunca kendi sıcağını cevap veren arkadaşına satmış gibi sıcaktan korunacağı anlamına gelirdi.
Chuseok(Ay takvimi 15 Ağustos)
ganggangsulae, traditional Korean circle dance play
Chuseok 1 yıl boyunca ayın en parlak olduğu zamandır.Chuseokta yeni hasat edilen ürünlerden yemekler yapılıp, hurma, kestane gibi meyvelerle dolu bir masa hazırlanarak ataları anma töreni yapılıp mezarları ziyaret edilir. Ataları anma masasına o yılın ilk meyveleri ya da pirinç keki konularak atalara teşekkür edilerek anma töreni bitirilir ve mezarları ziyaret edilir. Dolunayın altında festival yapıp, yiyip içip, oyunlar oynayıp, dans ederek, Julddarıgi, Kore Güreşi, KangKang Sulle gibi oyunlar oluşturmuşlardır.
Dongji (Ay takvimi 29 Kasım)
Dongji yıl boyunca gecenin en uzun ve gündüzün en kısa olduğu gündür. Dongjide her ev Patcuk yaparak atalarına sunarlar ve duvarlar ve giriş kapılarına da asarlardı. Bunun kötü ruhları uzaklaştıracağına inandıkları için Patcuk yaparlardı. Patcuk sıradan bir yemek değil, dini anlamı olan bir yemektir. Uğursuzluğu kovduğuna inanılan Patcuk kırmızı fasulye ekleyip kaynatarak kişinin yaşı kadar sayıda yenirdi.

[KaRaqiZz]

◆ Gangneung Danoje festivali
Gangneung Danoje festivali Kore’de en tarihi ve eski festivallerden biri olarak Japonya’nın sömürgesi altındaki dönem, savaş gibi toplumsal değişimin altında da Young-dong bölgesinde yaşayan kişileri bağlayan bir festivald olmuştur. Şimdi de hala .Young-dong’da düzenlenmektedir.
Dano festival
Gangneung, eski bir ülke olan Dong-ye’nin toprağıdır. Tarihi yazılara göre ekim ayında Mucheon adlı festival yapılmıştır ve bu süküran festivalidir. Bir yandan mayıs ayında Danoje adlı festival yapılmıştır ve bu hasatların iyice üretilmesini dileme amacında bir festivaldir. Böylece Gangneung Danoje festivali çok eski bir geleneksel festival olduğu düşülmektedir ama ne zaman başladığını anlatan ayrıntı bir tarihi yazı fazla bulunmamaktadır. Ne zaman yapılmaya başladığı tam olarak bilemiyoruz fakat eskiden beri Gangneung Danoje’nin devletin yardımıyla halklar tarafından düzenlenen bir ortak festival olduğu açıklanmaktadır.

Danoje festivali ay takvimine göre 5 nisanda Sin ju geun yang(Tanrı’ya verilen içkiyi yapan gün) başlayarak ay takvimine göre 7 mayısta Songsinje’yle(Tanrı’yı Daegwanryeong tepesine gösderen töreni) biter. Bugünlerdeki Danoje ay takvimininin 5 nisanda Daegwanryeong tepesindeki tapnakta ibadet töreni yapıp Tanrı ağacını aldıktan sonra başka tapınakları uğrar. Ve festivalin önceki günü Youngsinje(bir ibadet töreni) yaparak festivale başlar. Festivalin yapılan yer olan Danojang’da 5 gündür her sabah ibadet töreni yaparak o senenin balıkların ve hasatların başarıyla üretilmesini dilerler.
Bunu dışında Gwanno maske oyunu, salıncak, Kore güreşi, halk müziği yarışması, halk şarkı yarışması gibi çeşitli programları var.
◆ Namsadang nori (Namsadang oyunu)
a wayfaring male entertainer, a strolling actor, actors on the road
Namsadang nori, Kkodusoei(lider) ile beraber en azında 40 kişiye kadar erkeğin oyun grubu olan Namsadang pae’nın ve köyleri dolaşarak Joseon’un son dönemlerinde yaptığı ve yayılan oyundur. Böylece Namsadang nori halklardan başlayıp halklar için oynanan oyundur. Ayrıca o dönemlerdeki toplumda yaşanan aşağlanma acısını ve alimlerin ahlaksızlığını oynayarak eleştirıp Kore halklarını uyandırmıştır. Bugünlerdeki halk sanatının temeli olup Kore’nin somut olmayan önemli kültür mirası listesinde yer almaktadır.
◆ Youngsanje
yungtanjae
Youngje, 49je’nin(insanın ölümünden 49 gün sonraki günde yapılan töreni) bir türüdür. Ölünün ruhunu Budizme inanarak cennete gönderme amacındaki bir törendir. Budda’nın Youngchi dağında yaptığı Budizm konuşmasını bugün tekrar yeniden yapma anlamındadır. Budizmın ruhu cennete gönderme törenlerinden en büyük bir tören olup Youngsanjakbub olarak da tanımlanmaktadır.

Youngsanje, sunağın yapıldığı yeri simgelemek için açıkhavada Budda’nın Young san hoei sang do (Youngchi dağında yaptığı Budizm konuşmasını çizen resim) takarak başlar. Tapınağın dışından tapınağa yürüme töreni yapılarak Budda’nın iyiliği övemek için Haegeum(telli çalgı), Buk(davul), Janggu(vurma çalgı), Goemungo(telli çaldı) gibi çeşitli çalgılar çalınır. Aynı zamanda Bara dansı, Navi dansı, Boepgo dansı gidi danslar edilir. Yürüme töreni bittikten sonra dilek dilerler ve ruh için tören yaparlar.

Youngsanje, Kore’nin geleneksel kültürlerinden biri olup hem ölenlerin ve ölmeyenlerin Budda’nın doğrusunu öğrenip uyanarak acılardan kurtarabilmesini dileme töreni olrark ve bir performans değil, insanların katıldığı muhteşem bir buddizm töreni anlamında de
◆ Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut (Rüzgar Tanrıçaları için Jeju
Ayinleri)
gu
Jeju şehrindeki Geonip-dong’da bulunan Chilmeoridang Mabedi’nde yönetilen bir şaman ayini (gut) dir. Geonip-dong Jeju-do Adası’nda küçük bir köydür ve halkı geçimini balıkçılık, deniz kabuğu toplamacılığı yaparak ve haenyeo (kadın dalgıçlar) olarak sağlar. Geleneksel olarak köylüler şaman ayinlerini barış için ve yargıç tanrılarla deniz tanrıçalarına bereketli hasat için dua ettiklerinde uygulamışlardır.
Herşeyden öte yaşamlarını denizden sağlayan Jeju Adası halkı için Yeongdeunggut ayinleri özel bir anlam taşır. Törenler belirli zamanlarda Jeju-do Adası’nın her yerinde, rüzgar tanrıçalarından sakin deniz ve bereketli av dilemek için düzenlenir. Bu sayısız ayinlerden Geonip-dong’da bulunan Chilmeoridang Mabedi’nde yönetilen ayin önemli 71 numaralı Somut Olmayan Kültür Mirası olarak belirlenen Jeju Chilmeoridang Yeongdeung ayinidir. Bu bakımdan Jeju Chilmeoridang Yeongdeunggut olarak bilinen törenler Yeongdeunggut ile birleştirilmiş haenyeo inancı ve halk inancını içerir. Törenlerin benzersizliği ve soyut değeri, haenyolar tarafından yönetilen tek tören olmasına dayanır.
◆ Cheoyongmu (Cheoyong Dansı)
danse de Cheoyong
Cheoyongmu (Cheoyong Dansı), Cheoyong maskesi takılarak yapılan bir danstır. İnsan görünümündeki maskelerin takılarak yapıldığı tek saray dansı olarak “ObangCheoyongmu”da denir. Bu maske dansı, Birleşik Silla kralı Kral Heongang (875-886) ile ilgili Cheoyong efsanesinden kaynaklanır. Cheoyong, kralın karısını ayartmış kötü ruhları (bulaşıcı hastalık tanrıları) uzaklaştırmak için şarkı ve dansın kullanıldığını söyler.
Cheoyong Dansı aynı zamanda Yin-yang ve Beş Element teorilerindeki kötülükleri önlemeyi ifade eder. Canlı ve renkli hareketler eşliğindeki dinamik motifler, dansa yücelik ve maskelerle uyumlu bir canlılık hissi yaymaktadır.
Birleşik Şilla’dan Koryo’nun son dönemine kadar bir kişi dans ederdi ama Choseon kralı Sejong döneminden (1418- 1450) beri günümüzdeki ile aynı şekilde 5 kişiden oluşurdu. Seongjong döneminde (1469-1494)daha da gelişerek saray törenlerinde kullanılmaya başlandı. Bundan sonra Choseon son dönemine kadar şarkı sözleri ve müzikleri değişerek yenilendi. 1910 yılında saraydan çıkıp, halkın arasına karıştı. 1920 yılının sonunda tören müziği çalan Lee WangJik çifti Changdokgunk Sarayında çalmak için yeniden düzenlemeleriyle günümüze kadar gelmiştir.
◆ Gagok
song
Gagok bir kaç enstrümanın eşliğinde, çalınan geleneksel bir vokal müziktir. Choson döneminde çokça söylenen Gagok’da Kore’nin geleneksel şiir stili olan Sicolar şarkı sözü olarak kullanılırdı ve bu dönemin Gagokları daha ağırdı.. Bunun aracılığıyla eski Koreliler’in bilinç ve sanat görüşleri anlaşılabilir. Günümüz Gagoğu şarkı söyleyenin ve dinleyenlerin tamamının eğlendiği daha hareketli bir şarkı olarak gelişmiştir. Gomungo, Gayagım, Heagım, Deagım, Danso, Janggu gibi çalgılarla çalınır.
Gagok uzun bir medeniyeti sürdüregelen sanat değeri oldukça yüksek bir müziktir.
◆ Daemogjang
a fair at the very end of the year
Kore’de ağaç işleri ile uğraşanlara geleneksel olarak “marangoz” olarak adlandırılırdı. Kayıtlara bakıldığında Üç Krallık Döneminden beri çiftlikçiliğin olduğunu görürüz. Çiftliklerin ortasında bulunan barınakları yapan kişiye marangoz denirdi. Ağaçları malzeme olarak kullanıp ev yaparlardı. Kore’nin böyle ağaca dayalı bir geleneği vardı. Kore’nin kültürel geçmişi ve doğal ortamıyla uyan bina kültürünü geliştirdi. . Daemogjang manevi kültürel miras olarak kayıtlara geçer ve bu konuda Kore’nin en maharetli olması açısından önemli bir anlama sahiptir.
◆ Atmaca Avı
hawking
Atmacayı eğitip, vahşi şartlarda avını yakalama yöntemi olarak tarihi 4000 yıldan fazladır. İlk olarak Asya’da ortaya çıkmıştır. Ticaret ve kültürel alışverişler aracılığıyla diğer bölgelere de yayıldığı düşünülmektedir. Eskiden atmaca avı beslenme için yapılırdı, günümüzde ise doğa ile uyumu öğretebilmek için 60 tan fazla ülkede devam etmektedir.
Bu Kore başta olmak üzere; Arap Emirlikleri, Belçika, Çek, Fransa, Pakistan, Katar, Suriye, Suudi Arabistan, İspanya, Moğolistan’ın dahil olduğu 11 ülkenin atmaca avlarıyla ortak olarak kayıt edilmiştir.

[KaRaqiZz]

◆ Uigwe (Joseon Hanedanlığı＇nın kraliyet protokolleri)
shipbuilding-eugye
Uigwe, Joseon dönemindeki kraliyet törenlerinin yazılarla ve resimlerle kaydedilmiş olan kitaptır. Seul Üniversitesi Kyu jang gak’ta 546 çeşit, 2940 tane, AKS(The Academy of Korean Study) Jang seo gak’ta 287 çeşit, 490 tane mevcuttur. Uigwe, sadece Kore’de değil, Fransa ve Japonya gibi ülkelerde de mevcut olup Fransa ve Japonya’da olan kitapları da UNESCO’nun Dünya belgesel mirası listesine eklenmesi konuşulmaktadır.
eugye
Uigwe, Kral için yazıldığı için o dönemde en yüksek seviyedeki uzmanlar tarafından yazılmıştır. Ayrıca yaklaşık 300 yıldan fazla sürede Joseon’un bütün önemli milli törenler kaydedilmiştir. Konfüçyüsçülü milli törenlerin çevresindeki ülkelere göre nasıl bir şekilde değişip değişmediğini gösteren çok değer bir belgesel mirasıdır.
◆ Haeinsa Tapınağı Tripitaka Koreana (Koryu DaeJanggyeong) ve Jegyeongpan
Goryeo
Tripitaka Koreana Budizmin 3 öğretisi olan Kyung, Yul, Non anlamında olup Budizm kitabının tümü demektir. Bu Koryu Kralı Gojong’un 24~35yıl(1237~1248) süresinde yapılmıştır. Bu Tripitaka Koryu döneminde yapılmış olduğu için Koryu Dae Janggyeong olarak adlanmıştır. Aynı zamanda 80,000 tane olup 84,000 kedere ait 84,000 Budizm öğretisi yazıları yazıldığı için Seksen bin DaeJanggyeong olarak da adlanmıştır. Aslında tamamlanan tahta yaklaşık 87,000 tane olup çoktan kaybolan eski tahta yapma becerisi değerli bir madde olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca Doğu-kuzey asya’nın siyaseti, kültürü, ve ideolojisini gösteren tarihi yazıdır. Koryu Kral Hyunjong döneminde oyulan Chojo daejanggyeong Kral Gojong’un 19.yılında(1232) Moğol işgalinden dolayı yanıp yok edilince tekrar daejanggyeong’u yaptıkları için Jegyongpan(‘tekrar yapılan gyeongpan’ demektir) olarak da söylenmektedir.
Goryeo
Moğol işigaline Budizmın gücüyle karşıya çıkma amacıyla hükümet tarafından DaeJangdogam kurulup Tripitaka Koreana burada yapılmıştır. Tripitaka Koreana’nın yapıldığı yer Kyungsangnam Do Namhe’de kurulan Bunsa daejangdogam’dır.
Tripitaka Koreana şimdi kaybolan Song’un Kuzey Song Gwanpan’ının, ve Hıtaylar’ın daejanggyeong’unun içeriğini öğrenebildiğimiz dünyanın tek bir tripitakasıdır. Ayrıca milyonlarca harflarda hiç bir hata ve ekşiklik olmadığı için oldukça değer ve de şimdi mevcut olan Tripitakalarda en eski ve içeriği en mükemmel olduğu için dünyaca önemli ve meşhurdur. Belgesel mirası listesinde yer almaktadır.
Ayrıca Tripitaka Koreana’nın bulunduğu Haeinsa Janggyeongpan deposu 1995 Aralık ayında Dünya kültür mirası listesine girmiştir. Tripitaka Koreana’nın deposu(Hardware), tarihi belgeler(Software) ile birlikte Dünya mirası listesinde yer almaktadır.
◆ Dong ui bo gam
Dongeui Bogam
「Dong ui bo gam」, Kral Seonjo’nun hükümdarlığının 30. yılında(1597) kralın hastalığı ve sağlığına bakan saray doktoru Heo Jun(1539~1615) tarafından yazılan bir tıbbi kitaptır. Doktor Heo Jun Kral Seonjo’nun emirini alıp Çin ve Kore’deki tıp kitaplarını toplayıp yazımlamaya başladı. Kral Gwanghyegun’un hükümdarlığının 3. yılında(1611) tamamlayıp Kral Gwanghyegun’un hükümdarlığının 5. yılında(1613) yayınlamıştır. Bu kitabın toplam 25 bölümü var ve oyulmuş tahta bloklarıyla basılmıştır.


Dahili tıp alanında ‘Ne gyung pyeon(İçler)’ ve ‘Wei hyung pyeon(Dışler)’ adlı 4 bölüm, salgın hastalık∙kadın hastalıkları∙çocuk hastalıklar alanında ‘Ja pyeon’ adlı 11 bölüm, ‘Tang ek pyeon(ilaçlar)’ adlı 3 bölüm, ‘Chim gu pyeon(akpunktur)’ adlı 1 bölüm ve onların dışında liste olarak 2 bölüm daha vardır. Her hastalığa uygun ve gereken tedavi yazılan mantıklı bir kitaptır.

Kore insanlara uygun bir tıbbi kitap olduğundan dolayı ‘Dong ui bo gam’ diye adlanmıştır. Bu kitap Çin ve Japonya’ya da tanımlanarak bugüne kadar Kore’nin en eski tıbbi kitap olarak kabul edilmektedir.
9. UNESCO’nun Dünya belgesel mirası ile ilgili uluslararası toplantısında (Temmuz 2009) Dünya belgesel mirası listesine girmiştir.
O Somut olmayan Kültürel mirasları
◆ Jong myo je rye ve müziği (Jong myo Töreni ve müziği)
royal ancestral rites music
‘Jong myo je rye’ Jong myo’da yapılan bir kraliye anma törenidir. Joseon dönemindeki milli ibadetlerden en büyük ve en önemli ibadet töreni olduğu için ‘jong myo dae je’(Jong myo büyük ibadet) olarak da söylenmektedir. Jong myo’da kraliyet anma töreni yaparken töreni daha görkemli bir şekilde yapmak için çalınan enstruman müziği, şarkı ve dansa ‘Jong myo je rye ak’ denmektedir. Jong myo törenin her sırasına göre ‘Bo tae pyeong’ ve ‘Jung dae up’ 11 tane müzik farklı çalgılarla çalınır.

Sarayın önündeki merdivenin üstünde(Sang wol dae) sözsüz şarkıları çalan gruba ‘Deung ga’ denir ve merdivenin aşağısındaki bahçede(Ha wol dae) sözlü şarkıyı söyleyen gruba ‘Hun ga’ denir. Çalınan çalgılar dönemlere göre farklı seçilmiştir.
Jongmyo, Joseon Hanedanlığın krallar, kraliçeler ve katkıda bulunan kullarını anmak için yapılan bir tapnak olup Sajik’la birlikte ülke kökünün simgesi olan en muhteşem yapıdır. Jong myo sarayındaki 19 tane odada Taejo(Joseon Hanedanlığı’nın ilk kral) ve başka kralların ve kraliçelerin ismi yazılan tahtalar(49 tane) var. Young nyeng jun’daki 16 tane odada kral olamadan ölen kraliyetlerin ismi yazılan tahtalar(34 tane) var. Burada yapılan Jong myo je rye, sarayda yapılan en muhteşem milli ibadet olup kral kendisi yapan saygıdeğer bir törendir.
Konfüçyüsçülü bir toplumlardan biri olarak Joseon’da da ataları anmak için ibadet etmek insanlığın görevi olarak ve ülkeyi koruma yöntemi olarak düşünülmüştür. Aynı zamanda Jong myo ve Sajik’i yaparak Joseon’u kurup geliştiren krallar, kraliyet aileleri ve kulları anmak için ibadet töreni yapmıştır.
royal ancestral rites music
Jong myo je rye, en saygılı bir şekilde konfüçyüsçülü yöntemlerine göre yapılan kraliyet törenidir. Aynı zamanda Doğu Asya ülkelerin temel bir düşünce olan ‘Hyo(ebeveynlere saygı göstermek)’yu yerine getirerek halkların bağlantını kurma rolü yapmıştır. Ayrıca bir yapı alanında doğaya uymuş şekilde yapılan Jong myo je rye, sanatların toplamıdır ve 500yıldır sona ermeyen Kore’nin değerli ve manevi bir kültür mirasıdır.
Jong myo je rye, Japon koloni döneminden sonra kısa bir sürede yasaklanmıştır. Fakat 1969yıldan beri Jeonju LEElerin Dae dong jong yak won’u bu töreni yapmakta ve bu tören her sene mayıs ayın birinci Pazar günü yapılmaktadır.
◆ Pansori
pansori
Pansori, bir şarkıcı davulcuyla beraber Sori(şarkı söyleme), Aniri(konuşma), Neorumse(işaret) kullanarak hikayeti anlatan bir solo operadır. ‘Pansori’nin ‘pan’ı insanların toplandığı yer veya olay, görüntü anlamında ve ‘sori’si müzik anlamında olup insanların topladığı kalabalık yerde söylenen şarkı demektir.

Pansori’nin kökeni tam olarak bilinmemiştir ama Joseon Hanedanlığı döneminde Kral Youngjo’nun 30 yılında(1754) Jin Han YOO tarafından yapılan ‘Chun Hyang ga’ya göre Kral Sukjong’un hükümdarlığı sırasından(1674~1720) önce meydana çıkması tahmin edilmektedir. Aynı anda Pansori çeşitli sirk gösterilerle birlikte sahneye çıktığına göre Silla döneminden başladığı da düşülmektedir. Böylece sirkten başlayan Pansori’nin özelliği, şarkıcı ve seyircilerin katılımlarıyla birlikte tamamlanmasıdır.
pansori
Pansori Jeolla-do’dan Chungchung-do, Kyunggi-do’ya kadar geniş bölgelerde eskiden şimdiye kadar getirilip bölgesel özelliğe göre Sori festivali düzenlenmektedir. Jeolla-do’nun kuzey doğu bölgesindeki festivale ‘Dong pyeon je’, Jeolla-do’nun güney batı bölgesindeki festivale ‘Seo pyeon je’, Kyounggi-do ve Chungchung-do’nun festivaline ‘Jung go je’ denmektedir.

Pansori ail olmayan kişilerin hayatını gerçekçi şekilde tanımlayarak onları temsil edip yeni bir toplum ve dönemi beklediğini göstermiştir. Ayrıca Pansori, bütün katmanların sevdikleri sanat olup asiller ve asil olmayanların arasındaki farklı düşünceleri denetlediği için toplumsal denetleme ve birleştirme açısında değerlendirilmektedir.

[KaRaqiZz]

Spor

Geleneksel olarak Koreliler çeşitli türde spor ve oyunlarla uğraşmışlardır. Son zamanlarda Kore ekonomisinin olağanüstü gelişimi spora olan ilgiyi büyük ölçüde artırmıştır. Artık, daha çok sayıda Koreli örgütsel spor yarışmalarına katılmaktadır.

Ulusal düzeyde en dikkate değer başarılar olarak 1988’de Seul Olimpiyat Oyunları’nın ev sahipliği ve 2002 FIFA Dünya Kupası’nın Japonya ile ortak evsahipliğinden bahsedilebilir. Ayrıca 2012 yılında Daegu Dünya Atletizm Şampiyonası düzenlenmiştir, bu organizasyon Olimpiyat Oyunları ve FIFA Dünya Kupası ile birlikte dünyanın üç önemli spor organizasyonundan biri olarak kabul edilir.

Kore’nin büyüklüğü ve nüfusu göz önüne alınırsa uluslararası spor karşılaşmalarındaki başarı oranı dikkat çekicidir. Asya’da bir örneği daha olmayan Kore, Dünya Kupası finallerine 7 kez katılma hakkını elde etmiştir ki bu, Asya’da eşi benzeri görülmemiş bir durumdir.


Seul Olimpiyatlarına Bakış

The Olympic Flame at the 1988 Seoul Olympics 24. Olimpiyat Oyunları “Barış, Uzlaşma ve İlerleme” teması altında 17 Eylül’den 2 Ekim’e kadar on altı gün süren başarılı bir çalışma ile sona ermiştir. O zamanın en büyük olimpiyatı olan Seul Olimpiyatları’nda dünyanın 160 ülkesinden 13000 den fazla sporcu ve görevli; Doğu ile Batı, Kuzey ile Güney’in engellerini aşarak uzlaşma ve barışı yücelten değerler altında toplanmıştır. Seul Olimpiyatları, on iki yıl sonrasında boykot görülmeyen tek olimpiyat olma özelliğiyle ideolojik ayrılık ve ulusal çıkarların ötesine geçerek Olimpiyat hareketinin yeniden doğru çizgiye çekilmesini sağlamıştır.

1988 Seul Olimpiyatları sonucunun bir parçası olarak Kore’nin artık, Olimpiyat oyunlarının çoğunun oynandığı Seul ve Busan’da dünya standartlarında birçok spor tesisi vardır. Seul Spor Kompleksi 545000 ㎡ lik bir arazide yer alıp 100000 koltuk kapasitesi olan Olimpiyat Stadyumu, basketbol ve boks için iki spor salonu, kapalı yüzme havuzu ve beyzbol stadyumu gibi alanları içerir.

Olimpiyat Parkı, Seul’un güneydoğusunda 1500000 ㎡ lik geniş bir alana kurulu olup 6000 kişilik bir velodrom (bisiklet yarışı stadyumu); jimnastik, eskrim ve halter sporları için bir spor salonu; bir kapalı yüzme havuzu ve tenis kortlarından oluşmaktadır. Ülkenin sporcuları için başta gelen eğitim tesisi olarak Taeneung Sporcu Köyü vardır, bu köy Seul’un doğu banliyölerinde yer almakatadır. Güzel bir ormanın ortasında 310696 ㎡ lik bir alana inşa edilen sporcu köyü; bir buz pateni alanı, kapalı yüzme havuzu, atış poligonu ve güreş, boks ve halter için spor salonları ile donatılmıştır.