Taze Fasulye Yetiştiriciliği

[Narsinha]

Taze Fasulye Yetiştiriciliği
Fasulye Ekim Zamanı



Baklagiller Fabaceae familyasındandır. Anavatanı Orta ve Güney Amerika'dır. Beslenmede, özellikle de protein ihtiyacının karşılanmasında çok önemli bir yeri vardır.Taze olarak yenebileceği gibi kuru, konserve, dondurulmuş olarak da tüketebilirsiniz. Bitkinin dik çalı biçiminde ya da sarılıcı özellikte iki ayrı formu vardır. Her iki tipte de gövde boğumludur. Tohumlar, fasulyenin çeşidine göre farklılık gösterir. Yeşil, sarı, pembe, kırmızı, kahverengi, mor ya da siyah renkte olabilir.Ülkemizde yer fasulyesi tipinin horoz ve dermason; sırık fasulyesi tipinin şeker ve barbunya çeşitleriyle ayşekadın bodur fasulye türleri bolca üretilir.

Nasıl yetiştirelim?

*Öncelikle toprak analizinizi yaptırın.
*Fazla taşlı ve çakıllı topraklar dışında her tür toprakta rahatça yetişir. Ancak organik maddece zengin, yumuşak, iyi havalanan ve su tutma kapasitesi yüksek topraklarda daha başanlı sonuç verir. Toprağın pH seviyesi 5.5-6.7 arasında olmalıdır.
*Ilık iklim bitkisidir. Soğuğa duyarlıdır.
*Çimlenme için yüksek sıcaklık isterler. Sıcaklık eksi 2-3 dereceye düşerse büyük zarar görür. Buna karşın çiçeklenme ve meyve bağlama dönemlerinde yüksek sıcaklık büyük zararlara yol açar verim ve kalite düşer.
*Kırmızı örümcek, yaprak bitleri ve tohum böceklerine karşı hassastır.
*Kökleri zayıf bir görünüme sahiptir, Çok fazla derine gitmez. Yaklaşık 15 santimetre derinlik idealdir. Ancak hafif topraklarda 50-60 santimetreye kadar da inebilir.
*Meyveleri bakla şeklindedir. Çiçeklerde döllenme olduktan sonra sıcaklığa bağlı olarak meyve gelişmeye başlar. Meyvelerin gelişmesi için 15-25 derece sıcaklık idealdir.
*Etli, ince, kılçıklı, kılçıksız, iplikli ya da ipliksiz olabilirler. Fasulyelerin hemen hepsinde kılçık, bakla genç ve tazeyken görülmediği halde daha sonra görülebilir.
*Ahır gübreleri, hem organik madde kaynağı hem de bitki besin kaynağıdır. Gübrenin mutlaka iyi yanmış olması gerekir.
*İlk fasulye meyvelerini görünceye kadar mümkün olduğunca sulamadan kaçının. Fazla su, gelişimlerini yavaşlatır. Çiçek açıp ilk ürünler oluştuğunda düzenli olarak sulayabilirsiniz. Hava durumuna göre 4-5 gün arayla yeterli miktarda sulama yapmaya özen gösterin.


Çok faydalı...
*Bedeni ve zihni rahatlatır,
*Vücuda kuvvet verir.
*Kandaki şeker miktarını düşürür,
*Karaciğere iyi gelir.
*Kalp çarpıntılarını önler.


Binlerce çeşidi olan fasulye sırık ve oturak olarak iki ana grupta toplanır. Çeşitli yörelere, hatta farklı ülkelere has yüzlerce fasulye çeşidi vardır.

BODUR FASULYE (Oturak veya yer fasulyesi)

Oturak fasulye erken ürün verir. Çok lezzetli türleri vardır.Sırık gerektirmediği için pratiktir. Rüzgar alan bahçelerde yetiştirilebilir. Fakat verimi sırık fasulyesine göre oldukça düşüktür. Hasat zamanı kısa sürer. Devamlı ürün alabilmek için mevsim boyunca birkaç kere ekilmesi gerekir.

SIRIK FASULYESİ

Sarmaşık türü bu fasulye cinsi 2-3 metre boylanabilir. Büyüme sırasında sağlam sırıklara sardırılır. Bol ürün verir. Hasat zamanı bodur cinslere göre daha uzun sürer. Rüzgar almayan yerlerde daha iyi yetişir.

İKLİM-TOPRAK

Ilık, sıcak iklim bitkisi olmakla beraber hasat süresi kısa olduğu için soğuk iklimlerde de yetiştirilebilir. Böyle yerlerde soğuklar tamamen geçince ekilir, yaz bitmeden bolca ürün alma imkanı olur. Sıcak iklimlerde ise yıl boyunca defalarca ekilebilir.

Fasulye organik maddelerce zengin, çabuk ısınan,killi, kumlu ve geçirgen toprakları sever. Sert, ağır ve kireçli topraklarda iyi yetişmez.

TOHUM

Fasulye tohumu alınırken maksada uygun olmasına dikkat edilmelidir. Barbunya gibi bazı cinslerin hem tazesi hem de kurusu yenebilirken, kuru fasulye cinslerinin çoğu taze haldeyken son derece kılçıklı veya parşömenli olup taze tüketilmeye elverişli değildir.

Halk arasında kırk günlük fasulye olarak bilinen bir cins çok çabuk hasada gelir. İlkbaharda turfanda yetiştirmeye elverişlidir. Oturak fasulyeler de erkencidir.Güz fasulyeleri ise erken ekilse dahi oldukça geç ürün verirler.

Bu yüzden tohumlar güvenilir yerlerden temin edilmelidir. Fasulye mümkünse bir defada değil, mevsim boyunca fasılalar halinde ekilir. Erken ilkbaharda, yaza doğru ve yaz sonlarında üç kerede ekilirse bahçeden uzun zaman körpe ürün alınabilir.

TOPRAK HAZIRLIĞI VE TOHUM EKİMİ

Fasulye ekilecek alan metrekare başına bir kova iyice yanmış çiftlik gübresi ile güzelce kazılır ve işlenir. Toprak hazırlığı 1-1,5 ay önce yapılmalıdır. Ekimden önce sıralar (karık) hazırlanır. Tohum ekimini sıra üzerine yapmak bakım ve sulama açısından daha kullanışlı olacaktır. Sırık fasulyelerinde her sıra arası 70 cm olmalıdır.Sıra üzerlerine 30-40 cm ara ile açılan ocaklara yarımşar kürek gübre atılır ve çapa ile karıştırılır. Her çukura kaliteli 4-5 tohum atılır. Ekim derinliği de 4-5 cm olmalıdır.

Oturak fasulyelerde sıra araları 50-60 cm bırakılır. Sıra üzerlerine tohumlar 10 cm ara ile tek tek ekilir.

Sırık fasulye daha çok gübre ister. Bunlara yer fasulyelerinden 2 kat fazla gübre verilmelidir.

BAKIM İŞLERİ

Fasulyeler çimlenip, gerçek yaprakları görününce çapa işleri başlar. Her çapalamada fidelerin boğazları doldurulur. İki çapa yeterli olur. Kol vermeye başlayınca sırık fasulyelere 2-3 metre uzunlukta sağlam sırıklar çakılır.

SULAMA

Fasulye çiçeğe duruncaya kadar fazla sulanmaz. Yine de aşırı sıcak ve kurak havalarda fideler susuz bırakılmamalıdır. Çiçeklenen ve meyveye duran fasulyeler artık düzenli sulanır. Kökü kurumadan her 4-5 günde bir doyunca su verilir. Her ürün toplandıktan sonra mutlaka sulanır. İki haftada bir sulama sırasında gübre şerbeti verilirse verimi çok artar.

HASTALIK VE ZARARLILAR

Hastalıkları önlemek için her yıl aynı yere ekim yapılmaz. Münavebe için bir yıl domates, ertesi yıl lahana, karnabahar gibi kış sebzeleri, üçüncü yıl fasulye ekilebilir.Hastalıklara dayanıklı ve ilaçlı tohum kullanılır. Yaprak bitlerine karşı ev yapımı ilaçlar kullanılabilir. Mantar hastalıklarına karşı gerekirse bakırlı ilaçlar kullanılır.

[Ela]

olsada yesek

[Narsinha]

Severim fasulye'yi

[Papatya]

biraz zahmetli gibi yetiştirilmesi ama en sevdiğim sebzelerden birisi, zahmetine değer

[Roman]

Kuru fasulye yetiştiriciliğini tercih ederim.