Halil İnalcık Kimdir ve Eserleri
 

HALİL İNALCIK KİMDİR

Dünyaca ünlü tarihçimiz Halil İnalcık, 26 Mayıs 1916’da İstanbul’da dünyaya geldi. Çocukluğu hep savaş yıllarında geçen İnalcık, 1924 yılında, ailesiyle birlikte Ankara’ya yerleşti ve ilkokulu burada, Gazi İlkokulu’nda bitirdi. Babası Seyit bey ailesini bırakıp Mısır’a yerleştiği için Halil İnalcık’ı annesi büyüttü. Ortaokulda yatılı olarak Sivas Öğretmen Okulu’na verilen İnalcık, 1932 yılında ise Balıkesir Necatibey Öğretmen Okulu’na nakledildi. Burada, fizik dalında Nusret Kürkçüoğlu, edebiyat dalında ise edebiyat tarihçisi Abdülbaki Gölpınarlı gibi ünlü hocalardan ders aldı.

1935’de, öğretmen okulundan mezun olduktan sonra, Atatürk’ün tarih tezini bilimsel temellere dayandırmak için kurduğu Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’ne başladı. İnalcık, üniversite eğitimi sırasında da dönemin önemli isimlerinden der aldı. Bunlar arasında Fuad Köprülü, Şemsettin Günaltay, Muzaffer Göker, Yusuf Hikmet Bayur gibi isimleri sayabiliriz.
Ortaçağ tarihi derslerini aldığı Köprülü, İnalcık üzerinde büyük bir etki bıraktı ve meslek yaşamı boyunca kendisine örnek oldu. İnalcık, 1940 yılında mezun olduktan sonra Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde kaldı ve Yakınçağ Tarihi Bölümü’nde asistan oldu.





İNALCIK HAYATI VE ESERLERİ

1.Halil İnalcık; 7 eylül 1916 ‘ da İstanbul’da dünyaya gelmiştir.

2.İlk öğrenimini Ankara Gazi mektebinde tamamlandı.

3.Orta öğretimini ise Sivav muallim mektebinde görmüştür.

4.1935'te Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya fakültesi 'nde yüksek öğrenimine başlamıştır.

5.1940 yılında bu fakülteden mezun olan Halil İnalcık, Timur üzerine hazırladığı bir seminerle hocası Fuad Köprülü'nün dikkatini çekti.

6.1942'de Tanzimat ve Bulgar Meselesi" teziyle doktor ünvanını aldı.

7.1947'de Türk Tarih Kurumu üyesi olarak göreve başladı.

8.1953-54 yıllarında Columbia Üniversitesi 'nde ziyaretçi profesör olak görev yaptı.

9. 1991'de tarihimize yaptığı katkılardan dolayı Dışişleri Bakanlığımız tarafından "yüksek hizmet madalya ve diploması" ile ödüllendirildi.


ESERLERİ:

1. Tanzimat ve bulgar meselesi
2. Fatih devri üzerine tetkikler ve vesikalar I
3. Hicri 835 tarihli suret-i defter-i sancak-ı Arvanid
4. Kanunnamei-i sultani bermuceb-i örf-i osmani
5. Ottoman policy and administ*ration in Cyprus after the conquest
6. History of the Ottoman empire, classical age
7. Gazavât-ı Sultan Murat bin Mehmet Han, İzladi ve Varna savaşları
8. Türki*ye’nin sosyal ve ekonomik tarihi
9. Studies in Ottoman Social and Economie History
10. The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire
11. Süleyman the second and his time,
12. An Economic and Social History of the Ottoman Empire
13. From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history
14. Sources and studies on the Ottoman Black Sea,
15. History of Humanity
16. Ottoman Civilization
17. Essays in Ottoman History
18. Makaleler 1: Doğu Batı, Doğu Batı Yayınları,
19. Fatih devri üzerinde tetkikler ve vesikalar, Ankara
20. Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Eren Yayıncılık
21. Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi
22. Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi
23. Osmanlı İmparatorluğu – Toplum ve Ekonomi
24. Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ
25. Tanzimat ve Bulgar Meselesi
26. ABD Tarihi, Allan Nevins/ Henry Steele Commager
27. Şair ve Patron, Doğu Batı Yayınları
28. Balkanlar(Prof. Dr. Erol Manisalı ile)
29. Atatürk ve Demokratik Türkiye , Kırmızı Yayınınları

30. Devlet-i Aliyye

25.07.2016

Cevap: Halil İnalcık Kimdir
 

PROJELER ve KURDUĞU BİLİM KURUMLARI

1) Halil İnalcık, 1950’lerde Bursa kadı sicilleri üzerinde çalışmaya başladığı zaman, Sultan I. Mehmed’in (1413-1421) Yeşil Medresesi’nde bir hücrede yere atılmış, toz toprak içinde bir yığın halinde bulduğu sicillerin düzene konulması için Ankara’da Müzeler Genel Müdürlüğü’ne başvurmuş, Fatih devrine kadar çıkan ve en eski Osmanlı arşivi olarak eşsiz bir değer taşıyan bu sicillerin düzenli bir arşiv haline getirilmesi konusunda İnalcık’ın teklifine genel müdürün ilgi göstermesiyle siciller İstanbul’a gönderilmiş, ciltlenen ve tertip edilen siciller Bursa Arkeoloji Müzesi’nde özel arşive düzenli bir biçimde yerleştirilmiş ve araştırmacıların hizmetine açılmıştır.

2) II. Dünya Savaşı’ndan sonra dünyada sosyal ve ekonomik tarih araştırmalarının gelişmesine paralel olarak İnalcık, Osmanlı tarihinin bu dinamikler temelinde araştırılması, sonuçlarının bilim dünyasına sunulması ve konu ile ilgilenen tarihçilerin belli aralıklarla bir araya gelmesi için bilimsel bir platform olarak düşündüğü International Association for Social and Economic History of Turkey’i kurmuş ve bu birliğin başkanı olarak International Congress on the Social and Economic History of Turkey adıyla 11 uluslararası kongrenin toplanmasına öncülük etmiştir. Bu kongrelerin toplantı yerleri ve yılları şöyledir:

· Hacettepe Üniversitesi, Ankara (1977)

· Strasbourg Üniversitesi, Strasbourg (1980)

· Princeton Üniversitesi, Princeton (1983)

· Münih (1986)

· İstanbul (1989)

· Aix-en-Provence (1992)

· Heidelberg (1995)

· Bursa (1998)

· Dubrovnik (2001)

· Venedik (2005 )

· Bilkent Üniversitesi, Ankara (2008)

3) İnalcık’ın üstlendiği bir diğer proje UNESCO’nun yazdırmakta olduğu The History of the Scientific and Cultural Development of Mankind’dır. Yedi cilt planlanan bu eserin 1500-1800 tarihlerini kapsayan V. cildi için Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Peter Burke ile birlikte baş editörü tayin edilmiştir. Kitap 1999 yılında yayınlanmıştır (History of Humanity-Scientific and Cultural Development: From the Sixteenth to the Eighteenth Century, Londra: Routledge).

4) Halil İnalcık Araştırma Projesi / Şer’iyye Sicilleri’ne Göre İstanbul Tarihi: 1980’lerde İstanbul tarihi için İstanbul şer’î mahkeme sicilleri koleksiyonundan on bine yakın defteri ihtiva eden şehir arşivinin değerlendirilmesi (İstanbul müftülüğünde özel bir binada yerleştirilmiş olan bu arşiv II. Abdülhamid (1876-1905) döneminde İslâmî ilimlere ve İslâm hukukuna ilginin artması üzerine şeyhülislamlığa bağlı olarak düzenlenmiştir. Bu arşiv yalnız İstanbul tarihi için değil, genel olarak Osmanlı şehir, esnaf ticaret ve hukuk tarihi için birinci derecede önemlidir) konusunda yeni bir projeyi başlatmıştır. Prof. İnalcık bu amaçla Prof. A. Kuran, Prof. Z. Toprak ile bir araya gelmiş enstitü veya vakıf kurmanın yollarını aramış, sonradan Prof. N. Atasoy, katılması ile komite genişlemiştir. Bir vakıf ya da enstitü kurulması planlanmış ancak mali kaynakların sağlanmasında ortaya çıkan güçlükler nedeniyle projenin gerçekleşmesi bir müddet gecikmiştir. Sonunda Prof. Atasoy’un girişimi ile projenin İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi merkezine bağlı bir proje biçiminde başlatılması kararı alınmıştır. Proje, 1999 yılından bu yana Sabancı Üniversitesi - Packard Humanities Institute (PHI) işbirliğiyle sürdürülmüştür. Projenin ilk kitabı İstanbul Mahkemesi 121 Numaralı Şer'iyye Sicili (haz. Ş. N. Aykut, İstanbul, 2006) başlığıyla çıkmıştır.

5) Halil İnalcık’ın editörlüğünü S. Faroqhi ile beraber yaptığı Leiden’de E. J. Brill tarafından çıkarılan Ottoman Empire and Its Heritage serisinden şimdiye kadar 38 cilt yayın yapılmıştır. Bu seri özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nu Avrupa’da bilimsel çerçevede tanınması ve anlaşılması bakımından önemlidir.

6) 2003 yılında Bilkent Üniversitesi’nde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies’i kurmuştur. Halil İnalcık, yıllardan beri çeşitli arşivlerden topladığı belge ve defterlerin kopyalarını, yarım kalmış araştırma metinlerini, 1000’den fazla ayrıbasımı ve diğer materyalleri bu merkeze bağışlamıştır. Hâlâ tasnif işlerinin yürütüldüğü merkez yakın zamanda araştırmacıların hizmetine girecektir.

EDİTÖRLÜĞÜNÜ YAPTIĞI YAYINLAR

· Archivum Ottomanicum (The Hague, 1969, T. Halasi-Kun ile birlikte)

· Osmanlı Araştırmaları Dergisi (İstanbul, 1980, H. Lowry ve N. Göyünç ile birlikte)

· History of Scientific and Cultural Development of Mankind, Cilt: V (History of Humanity-Scientific and Cultural Development: From the Sixteenth to the Eighteenth Century, P. Burke ile birlikte)

· Tarih Tezleri Serisi (İstanbul, Eren Yayınları,1988’den itibaren )

· Ottoman Empire and Its Heritage, (Leiden, Brill, 1998’den itibaren bu seriden şu ana kadar 38 cilt basılmıştır)

· Osmanlı Uygarlığı, 2 Cilt (İstanbul: Kültür Bakanlığı, 2001, eser İngilizce olarak Ottoman Civilization adıyla basılmıştır)

YAYIN KURULUNDA OLDUĞU BİLİMSEL DERGİLER

· Turcica (Paris)

· Harvard Ukrainian Studies (Cambridge)

· International Journal of Turkish Studies (Madison, Wisconsin)

· East European Quarterly (Boulder, Colorado)

· Türk Tarih Kurumu Belgeler Dergisi (Ankara)

· Studia Islamica (Paris)

· Islamic Studies (Islamabad)

· Doğu Batı (Ankara)

ÜYESİ OLDUĞU BİLİM KURUMLARI

· Türk Tarih Kurumu, Asli Üye (1947–1980)

· Association Internationale des Etudes du Sud-Est Européen, Üye (1964–1974), Başkan (1971–74)

· Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Üye (1960)

· The Royal Historical Society, Londra, Muhabir Üye (1974)

· The Royal Asiatic Society, Londra, Şeref Üyesi (1978)

· L’école des hautes études en sciences sociales, Paris, Ziyaretçi Direktör (1979)

· American Academy of Arts and Sciences, Fellow (1983)

· Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Üye (1993)

· Srpska Akademija Nauka i Umetnost (Sırbistan Bilim ve Sanat Akademisi), Belgrad, Üye (1991)

· Türkiye Bilimler Akademisi, Şeref Üyesi (1993)

· Middle East Studies Association, Şeref Üyesi (1994)

· American Historical Association, Şeref Üyesi (1995)

· Institutul de Istorie Nicolae Iorga (Nicolae Iorga Tarih Enstitüsü), Bükreş, Şeref Üyesi (1995)

· The British Academy, Muhabir Üye (1995)

· Kültür Bakanlığı Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yıl Dönümü Yayın Komisyonu, Üye (1998)

· Vakıflar Genel Müdürlüğü Araştırma Kurulu, Üye (1998)

· Near East Studies Danışma Kurulu, Princeton Üniversitesi, Üye (yeniden seçildi, 1998)

· Institute of Turkish Studies, Washington, Üye (Yönetim Kurulu, 1998)

· Kültür Bakanlığı Osmanlı Bilim ve Kültür Mirasının 700. Yılı Anma Programı Komitesi, Üye (1998)

· Halil İnalcık Araştırma Projesi, Sabancı Üniversitesi-Packard Humanities Institute İşbirliği ile “Şer’iyye Sicillerine Göre İstanbul Tarihiâ€�, Onursal Başkan (1999)

· Vehbi Koç Ödülleri Seçici Kurulu, Üye (2002)

TEVCİH EDİLEN FAHRİ DOKTORALAR

· Boğaziçi Üniversitesi, Türkiye (1986)

· Atina Üniversitesi, Yunanistan (1987)

· Selçuk Üniversitesi, Türkiye (1992)

· Kudüs İbranî Üniversitesi, İsrail (1993)

· Bükreş Üniversitesi, Romanya (1993)

· Uludağ Üniversitesi, Türkiye (1995)

· Balıkesir Üniversitesi (1999)

· Sofya Üniversitesi, Bulgaristan (2001)

· Manas Üniversitesi, Kırgızistan (2004)

· Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Türkiye (2005)

· Koç Üniversitesi, Türkiye (2006)

· Trakya Üniversitesi, Türkiye (2007)

BURSLAR, ÖDÜLLER, MADALYA VE NİŞANLAR

· Rockefeller Vakfı Araştırma Bursu, Harvard Üniversitesi (1956)

· İslam Tarihi Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Ödülü, İslam Konferansı Örgütü (1986)

· T. C. Dışişleri Bakanlığı Yüksek Hizmet Madalyası ve Diploması (1991)

· Prof. Dr. Mustafa Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı Ödülü, ODTÜ (1992)

· Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi (İstanbul: Eren, 1993) eseriyle Sedat Simavi Vakfı Sosyal Bilimlerde En İyi Çalışma Ödülü, İstanbul (1993)

· Titulesco Yüksek Hizmet Madalyası, Romanya Büyükelçiliği, Ankara (1995)

· İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Ödülü (1998)

· Balıkesir Üniversitesi Şükran Plaketi (1999)

· Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Şükran Ödülü (2000)

· Macaristan Cumhurbaşkanlığı Liyakat Nişanı (2002)

· T. C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2002)

· Türkiye Yazarlar Birliği, Şükran Beratı (2003)

· Milli Savunma Bakanlığı Plaketi (2003)

· Üsküdar Belediyesi Plaketi (2003)

· Ankara Üniversitesi Şükran Plaketi (2003)

· Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı, Bursa Ulusal Kültür Yaşamına Katkı Ödülü (2004)

· T. C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2004)

· Türk İdareciler Derneği (2008)

Halil İnalcık Center for Ottoman Studies’de Mevcut Madalya, Berat, Plaket ve Ödüllerin Envanteri

· 150. Yılında Dolmabahçe Sarayı Uluslararası Sempozyumu, Porselen Tabak

· Ankara Üniversitesi DTCF, Plaket

· Ankara Üniversitesi, Ödül

· Balıkesir Üniversitesi, Plaket

· Birinci İktisat Tarihi Kongresi Plaketi (Gümüş Tabak)

· Bursa Büyükşehir Belediyesi, Ödül

· ICANAS, Ödül

· IRCICA, Plaket (Gümüş Tabak)

· Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Fahri Doktora Plaketi

· Kırım Türkleri Kütler ve Dayanışma Plaketi

· Kültür A. Ş., Ödül

· Macaristan Devlet Nişanı ve Beratı

· Mülkiye Büyük Ödülü (Gümüş Tabak)

· Osman Gazi Belediyesi, Plaket + Porselen Vazo

· Osman Gazi Üniversitesi Fahri Doktora

· Osman Gazi Üniversitesi, Porselen Tabak

· Polatlı Belediyesi, Berat

· Popüler Bilim, Plaket + Ödül

· Romanya Devlet Nişanı ve Beratı

· Sedat Simavi, Ödül

· Sosyal Bilimler Lisesi, Ödül

· T. C. Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü, Plaket + Madalya

· T. C. Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü, Plaket + Ödül

· T. C. Milli Savunma Bakanlığı, Plaket (Gümüş Çerçeveli Porselen)

· TASAM, Ödül

· The Soranos Friendship Award, Berat + Plaket

· TÜBA, Gümüş Plaket

· Türk İdareciler Derneği (Gümüş Çerçeveli Tabak)

· Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, Ödül

· Türkiye Yazarlar Birliği, Berat

· Üsküdar Belediyesi, Berat



KAYNAKLAR
Arı, Bülent, “Halil İnalcık’ın Keşifleri ve İki Örnek: Bafeus/Koyunhisar ve Pelekanon Muharebeleriâ€�, Tarihte 4 Sima, Halil İnalcık, İlber Ortaylı, Halil Sahillioğlu, Mehmet Genç, 27-28 Mayıs 2005, İstanbul, Kültür AŞ, 2006.
Arı, Bülent, “Halil İnalcık ve Osmanlı Hukuku Araştırmalarıâ€�, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5 (2005), s. 791-803.
Arı, Bülent, “Türk-İslam-Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık’ın Çalışmalarıâ€�, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6 (2005), 27-56.
Arı, Bülent-Selim Aslantaş, “Tarih Öğretiminde Tek Kişilik Akademi: Halil İnalcıkâ€�, Türk Yurdu, 175 (2002), s. 56–60.
Boyd, K (ed), Encyclopaedia of Historians and Historical Writing, 2 vols. London: Fitzroy, 1999.
Ergenç, Özer, “Halil İnalcık Neden ‘Büyük’â€�, Doğu Batı, 12 (2000), s. 121-141.
İnalcık, Halil, Tarihçilerin Kutbu “Halil İnalcık Kitabıâ€�, (Söyleşi: Emine Çaykara), İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2005.
İnalcık, Halil, “The Shaykh’s Story Told By Himselfâ€�, Paths to the Middle East, ed. Thomas Naff, Albany: State University of New York, 1993.
Şakiroğlu, Mahmut, “Halil İnalcık Bibliyografyasıâ€�, Tarihçilerin Kutbu içinde, s. 523-560.
HAZIRLAYAN
Dr. Selim Aslantaş
Hacettepe Üniversitesi
Tarih Bölümü
Ankara
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

[1] “Osmanlı Tarihçiliğinin Doğuşuâ€�, (çev. F. Unan), Söğüt’ten İstanbul’a, ed. O. Özel-M. Öz, s. 93-117, Ankara: İmge Kitapevi, 2000.
[2] “Osman Gazi’nin İznik (Nicea) Kuşatması ve Bafeus Savaşıâ€�, (çev. S. Aydın), Söğüt’ten İstanbul’a, s. 301-334.
[3] Ansiklopedi maddelerinin künyeleri için bakınız: Mahmut Şakiroğlu, “Halil İnalcık Bibliyografyasıâ€�, Tarihçilerin Kutbu içinde, s. 523-560.
[4] “Han ve Kabile Aristokrasisi: I. Sahib Giray Döneminde Kırım Hanlığıâ€�, (çev. ?), Emel, 135 (1983), s. 51-73.
[5] “Osmanlı Fetih Yöntemleriâ€�, (çev. O. Özel), Söğüt’ten İstanbul’a, s. 443-472.
[6] “od Stefan Dušana do osmanskog Carstva�, Prilozi za Orijentalnu filologiju i istorija jugoslovenskih Naroda pod turskom Vladavinom, 3-4 (1953), s. 23-54.
[7] “Kazasker Ruznamçe Defterine Göre Kadılıkâ€�, (çev. B. Arı), Adâlet Kitabı, ed. B. Arı-S. Aslantaş, s. 11-137, Ankara: Adalet Bakanlığı, 2007.
[8] “Fâtih Sultan Mehmed Tarafından İstanbul’un Yeniden İnşasıâ€�, (çev. F. Unan), Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1988), s. 215-225.
[9] “İstanbul: Bir İslam Şehriâ€�, (çev. İ. Kalın), Dergâh, 24 (1992), s. 14-15; 25 (1992), s. 15-17.
[10] “Osmanlı Metrolojisine Girişâ€�, (çev. E. B. Özbilgen), Türk Dünyası Araştırmaları, 73 (1991), s. 21-51.
[11] “Osmanlı İpek Ticareti, Madencilik ve Ziraatinde Yük (Himl)â€�, (çev. E. B. Özbilen), Türk Dünyası Araştırmaları, 75 (1991), s. 9-29.
[12] Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ, 1300-1600, (çev. R. Sezer), İstanbul: YKY, 2003.
[13] Eser ilkin (1994) tek cilt ,1997’de ise iki cilt olarak basılmıştır. Türkçeye iki cilt halinde çevrilmiştir: Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt: I, (çev. H. Berktay), İstanbul: Eren, 2000...

Cevap: Halil İnalcık Kimdir