Pir Sultan Abdal Kimdir? Biyografisi

[Ela]

Pir Sultan Abdal Kimdir?


16'ncı yüzyılda yaşadı. Hakkında fazla bilgi yok. Asıl adı Haydar. yaşamının büyük bölümü Banaz köyünde geçti. 16'ncı yüzyılın ikinci yarısında Sivas çevresinde boy gösteren Alevi-Bektaşi kökenli ve İran yanlısı mezhep olaylarına karıştı. Sivas Beylerbeyi Deli Hızır Paşa, Pir Sultan'ı astırdı. Ölümümün, 1547-1551 ya da 1587-1590 arasındaki bir tarih olduğu sanılıyor. Çeşitli araştırmalarda 6 ayrı Pir Sultan kimliğine değinilir. Sırasıyla, Çorum yöresinden olup bir süre Ankara'da Hasan Dede tekkesinde kalan Pir Sultan'ım Haydar, aruzla şiirler yazan Pir Sultan, Divriği yöresinde yetişen ve asıl adı Halil İbrahim olan Pir Sultan Abdal, 18'inci yüzyılın ikinci yarısı ile 19'uncu yüzyılın başında yaşamış olan Abdal Pir Sultan, 16'ncı yüzyıl sonu ile 17'nci yüzyıl başında yaşayan ve Pir Sultan'ın asılmasıyla ilgili deyişleri söyleyen Pir Sultan Abdal. ve son olarak menkıbeleşmiş yaşamıyla tanınan, Hızır Paşa'nın astığı kabul edilen 16'ncı yüzyıl şairi Banazlı Pir Sultan Abdal. Halk edebiyatı araştırmacıları, gerçek Pir Sultan Abdal olarak Banazlıyı kabul eder. Pir Sultan Abdal, Alevi gelenekleri ve tarikat içinde yetişti. Hayati (Şah İsmail), Kul Hüseyin ve Kul Himmet'ten etkilendi. Şiirlerinde duru ve yalın bir kullandı. Ana konuları, aşk, tasavvuf ve kavgadır. Tekke ve tasavvufun kalıplarını aşıp geniş bir halk kesimine seslenebildi. Medrese öğrenimi görmediği için, diğer bazı halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı'ndan hiç etkilemedi. Saaddin Nüzhet Ergun, Abdülbaki Gölpınarlı, Pertev Naili Boratav, Cevdet Kudret, Cahit Öztelli, Sabahattin Eyuboğlu, Mehmet Fuad, Ohan Ural, Mehmet Bayrak ve Erol Toy'un Pir Sultan Abdal araştırma ve kitapları var.


TEVHİD

önüme bir çığır geldi
bir ucu var şar içinde
aktarlar dükkanın açmış
ne istersen var içinde

gir dükkana pazar eyle
her şirindir hezar eyle
aya güne nazar eyle
ay muhammed nur içinde

ay ali´dir gün muhammed
okunan seksen bin ayet
balıklar deryaya da hasret
çarka döner göl içinde

göl içinde çarka döner
susuzluktan bağrı yanar
alemler seyrana da iner
seyir var seyir içinde

kuduretten verdi balı
bahanesi oldu arı
şimdi dinle ahuzarı
arı inler bal içinde

pir sultan'ım ey gaziler
yürekte yara sızılar
talipte pirin arzular
bülbül öter gül içinde

...

Uyur iken uyardilar
Diriye saydilar bizi
Koyun olduk ses anladik
Sürüye saydilar bizi

Halimizi hal eyledik
Yolumuzu yol eyledik
Her çiçekten bal eyledik
Ariya saydilar bizi

Hakk'in yoluna dizildik
Dost defterine yazildik
Bal olduk serbet ezildik
Doluya saydilar bizi

Pir Sultan Abdal'im sunda
Çok keramet var insanda
O cihanda bu cihanda
Veliye saydilar bizi

PIR SULTAN ABDAL


beni görüp yönünü öte döndürme
yine gitmez meylim sendedir sende
yıkıp hilâl kaşlarını indirme
günah sende değil bendedir bende

şeker vardır dudağında dilinde
arzumanınm kaldı gönca gülünde
sen bir padişahsın hükmün elinde
senin ile dâvam sendedir sende

sensiz çıkıp yaylaları yaylamam
engeller içinde sırrın söylemem
çok günah işledim inkâr eylemem
ik'ellerim kızıl kandadır kanda

nice beyler ile gezdim yoruldum
kan bulanık aktım aktım duruldum
sencileyin çok güzele sarıldım
dahi senin sevgin candadır canda

pir sultan abdal'ım böyle deyiptir
âşıklar güzeli sevegeliptir
bir güzel sevmeyle kanlı m'oluptur
kellem terkidedir yandadır yanda





KUL OLAYIM KALEM TUTAN ELINE

Kul olayim kalem tutan eline
Kâtip ahvalimi Sah'a böyle yaz
Sekerler ezeyim sirin diline
Kâtip ahvalimi Sah'a böyle yaz

Allahi seversen kâtip böyle yaz
Dün ü gün ol Sah'a eylerim niyaz
Umarim yikilir su kanli Sivas
Kâtip ahvalimi Sah'a böyle yaz

Sivas illerinde zilim çalinir
Çamli beller bölük bölük bölünür
Ben dosttan ayrildim bagrim delinir
Kâtip ahvalimi Sah'a böyle yaz

Münafikin her dedigi oluyor
Gül benzimiz sararuban soluyor
Gidi Mervan sâd oluban gülüyor
Kâtip ahvalimi Sah'a böyle yaz

Pir Sultan Abdal'im hey Hizir Pasa
Gör ki neler gelir sag olan basa
Hasret koydu bizi kavim kardasa
Kâtip ahvalimi Sah'a böyle yaz

Pir Sultan Abdal

[RaMSeS]

Eyvallah Pir'im Eyvallah,
Adı Güzeldir Güzel Şah..