Hücre içi Bölümde Su ve Eloktrolit Dengesizliği

[YeşiL6]

Hücre içi Bölümde Su ve Eloktrolit Dengesizliği

Organizma hücrelerinin suyla gerçek bir zehirlenmesi sözkonusudur. Tuz yitimi ve su miktarında artış vardır; bu durum, suyun aşırı ölçüde hücre içine girmesini sağlar. Hücre içi bölümde su tutulmasının 4 büyük nedeni vardır-.
— sindirim sistemi kökenli tuz yitimleri (kusmalar ve ishal), önemli bir yitime yolaçar; kişiler tuz almadan su içmeyi sürdürürler; böylece hızla geçişme basıncında azalma yerleşir;
— böbreküstü bezinin yetmezliği, ivegen bir nöbet biçiminde hücre içi bölümde tam bir su tutulması tablosu gerçekleştirir;
— yolaçabilecekleri merkezi sinir sistemi kökenli kusmalar nedeniyle, değişik sinir hastalıkları (vereme bağlı beyin zarları iltihabı, beyin cerrahisi girişimleri sonrası ihtilafları) hücre içi su tutulmasına yolaçarlar;
A. Hücre dışı bölüm sıvısının bileşimi. — B. Hücre içi bölüm sıvısının bileşimi.
— böbrek hastalıkları, hücre içi bölümde su tutulmasının çok önemli nedenlerinden biridirler: Süreğen böbrek iltihaplarında gözlenen sidik çıkarama-ma (anüri) ve yetersiz sidik çıkarma (oligüri) nöbetleri; v.b.
Klinik belirtiler, sindirim sistemi belirtileridir: İştahsızlık;’ bulantı ve kusmalar. Dil nemlidir ve sinirsel belirtiler baş ağrılarıyla, ruhsal bozukluklarla, kas kramplarıyla yansır.
Yorgunluk çok şiddetlidir; ateş normal ya da düşüktür; atardamar basıncı normal ya da hafifçe yüksektir. Biyolojik incelemede kan suyunun geçişme basıncında (etkin) bir azalma gözlenir. Kan sodyumu düşüktür.
Tedavi, düşmüş geçişme basıncını düzeltmeye, hattâ bazı hastalarda fazla hücre suyunda bir azalmaya yolaçacak olan geçişme basıncı fazlalığı yaratmaya dayanır.
Geçişme basıncı azlığı elektrolitlerde yitime, özellikle de sodyum (tuz) yitimine bağlıysa, bu yitim damar yoluyla elektrolit verilerek giderilmelidir. Tersine, geçişme basıncı azlığı su fazlalığına bağlıysa, çok sıkı bir sıvı kısıtlamasıyla bu suyun beden dışına çıkarılması gerekir. Aşırı durumlarda, böbrek dışı kan temizlemeye başvurulur.
Hücre içi bölümde su yitimi
Hücre içi bölümde su yitimi, ya bedenden su yitiminde ya da hücre dışı ortamlarda tuz fazlalığında gözlenebilir. Bu .2 neden, hücre dışı sıvının geçişme basıncında bir azalmaya yolaçar.
Bedenden su yitimi, su bilançosunun olumsuz olduğu bütün hastalıklarda görülebilir; çünkü su alımı gereksinimin altındadır. Komalarda, özellikle bol miktarda sidik çıkarımı varsa (şeker koması, bol miktarda sidik çıkarımıyla birlikte süreğen böbrek iltihapları; şekersiz şeker hastalığı), akciğer ya da deri yoluyla anormal yitimler varsa (soluk darlığına neden olan hastalıklar; ateşli hastalıklar), bu bozukluk görülebilir. Ayrıca sıcak ve kuru ortamda yaşıyan kişilerde de görülebilir.
Tuz fazlalığı böbrek yetmezliğinde, kalp yetmezliği sırasında, bazı sinirsel komalarda ve beyin ameliyatlarından sonra görülür.
Klinik belirtiler 4 gruba ayrılır:
— sindirim sistemi belirtileri; aşırı susama, hücre içi su yitiminin belirtilerinden birincisi ve en önemlisidir; bu susama ancak çok bol miktarda sıvı almakla azalabilir; dilin, dudakların ve bütün ağız-yutak mukozasının kuruluğuyla birliktedir; iştahsızlığa da sık raslanır;
— sinir belirtileri; ancak çok ilerlemiş biçimlerde ortaya çıkarlar: Aşırı yorgunluk, iç sıkıntısı ile birlikte uyuklama. Bazen, ivegen bir ruhsal bozukluk da eklenebilir;
— solunum belirtileri; «Cheyne-Stokes solunumu» adıyla anılan tipe az ya da çok yaklaşan bir solunum düzensizliği bulunabilir;
— genel belirtiler; çok önemlidirler; deri kırışıktır, gözyuvarları çöküktür; önemli bir kilo yitimi ve ateş yüksekliği vardır.
Biyolojik belirtiler, özellikle kanın geçişme basıncında artma ve kan suyundaki sodyumda artma yansıtırlar.
Tedavi, sodyum verilmeden yeterli miktarda su verilmesine dayanır. Bilinci yerinde olan hastada sıvı girdisini, yani sulu içecekleri artırmakla, komadaki hastada kan ile aynı gerilimde sıvılar verilmesiyle bu amaca ulaşılır. Bazı ödemli kişilerde, böbrek dışı kan temizleme yöntemlerine başvurulabilir.

BOZUKLUKLARIN BİRLİKTE BULUNMASI
Bazen yukarda anlatılan çeşitli hastalık tablolarından bazıları birlikte gözlenebilir. Hücre içi ve hücre dışı bölümlerde su yitimini birleştiren toptan su yitimleri sözkonusu olabilir. Bu bozukluğa şeker komalarında, yaşlılardaki bazı akciğer hastalıklarında, beyin kanamalarına bağlı felçlerde ve kolera biçimli ishallerde raslanır. Su yitimleri çoğunlukla tuz yitimlerinden daha önemlidir. Çok sıkı bir tuz kısıtlamasına sokulmuş bazı hastalarda sidik çıkaramarha (anüri), kalp yetmezliği ve böbrek yumacıkları iltihapları toptan su tutulmasına yol-açarlar. Dili yanan, kuru derili ve susuzluk çeken bazı ödemli kişilerde, hücre dışı bölümde su tutulması, hücre içi bölümde de su yitimi vardır.
Hücre içi bölümde su tutulması ve hücre dışı bölümde su yitimi, ivegen böbreküstü bezi yetmezliği nöbetleri sırasında ya da uygun oranda su yitimleri olmadan tuz yitirilen durumlarda görülebilir.Sıvı dengesindeki bu karmaşık bozukluklara oldukça sık raslanır ve tedavileri çok güçtür. Hastalar, ancak özel merkezlerde ve ardarda yapılacak biyolojik incelemelerin gözetiminde tedavi edilebilirler.