Örümceklerden Mühendislik Dersleri



En eski mühendislerden biri örümceklerdir. İlk canlılardan biri olan örümcekler, var olduklarından beri ağ örüyorlar. Düşünsenize; uçamayan küçük bir canlı, uçabilen küçük canlıları kolaylıkla ve hiç kıpırdamadan yakalayabiliyor.

Örümcek ağları bir sıvı olarak örümceğin karnında bulunur. Karında olan su, katıya dönüşmesi için salgı bezine aktarılır ve ipekten bir kablo olarak örümceğin memeciklerinden dışarı çekilir. Örümcek ipeğine has diğer bir özellikte, biyolojik olarak bilinen en güçlü ipek olmasıdır.Altın ipek örümceği ise en güçlü örümcek ağını yapar.

Bir ağ yapmak için 4 farklı ipek gerekir. 1.ye kılavuz ip denir. Örümcek ağ yapmak için bir yere tırmanır ve sadece 1 tane kılavuz ipini rüzgara bırakır ve böylelikle ip başka bir yere tutunur.İp bir kere dolandı mı örümcek diğer iplerle onu desteklemeye başlar. Daha sonra örümcek daha serbest bir ağ daha oluşturur, oluşturduğu yeni ipin ortasına gelir ve ipe Y şeklini vererek gerdirir. Aralarda ki bağlantıyı ve basamakları oluşturmak için örümcek bağlama ipi denilen bir başka salgı ipini kullanır. Ardından ipe 3. İpliğinden ağı destekleyici sarmallar üretmeye başlar. Bu ip, ağın merkezinden dışarı doğru yapılan sarmallarla oluşturulur. 4. ip ise yapışkan boncuklarla dolu bir iptir.Yapışkan ipler aynı zamanda çokta esnektirler. Bu da, ağa yapışan canlının enerjisini çabuk tüketip, kolay bir şekilde yakalanmasına neden olur.

Örümceklerin görme duyuları zayıftır. Bu yüzden avının yerini ağda ki titreşimlerden yararlanarak bulur. Hatta sadece titreşimlerden yararlanarak türünü bile belirleyebilir. Örümcek avını başka bir tür ipekle sarmalar, bu avını güçsüz ve hareketsiz bırakan güçlü bir fiber yapıdır.
Eğer örümcek ağını tam anlamıyla üretebilseydik kurşunları durduran incecik bir giysi yapabilirdik. Aynı kalınlıkta ki çelikten 5 kat daha fazla dayanıklı ve plastikten ise daha esnektir. Öyle ki; örümcek ağını ne kadar çekerseniz çekin, bıraktığınızda önce ki haline geri döner. Bu kadar sağlam ve esnek olan örümcek ağının üretimi ise hala tam anlamıyla yapılabilmiş değil. Deneme aşamasında olan birkaç üretim yolu var.

Kanada’da örümcek genleri, keçilere yerleştirilerek ağ üretimi yapılabiliyor, keçilerin seçilmesinin nedeni çok çabuk üremeleridir. Örümcek ipliğinin üretimin ilk adımı süt toplamaktır, keçilerden alınan süt direk olarak laboratuvara gönderilir. Laborauvarda örümcek ağının proteini diğer maddelerden ayrıştırılır. Saflaştırılmış proteinler, örümcek ipliğine dönüşmesi için bir şırıngayla makineye konulur.Son aşama ise dayanıklılık kontrolüdür, ipliğe çekme deneyi yapılarak mukavemeti belirlenir. İnsan yapımı olan bu ipek, çelik yeleklerde kullanılan kablolardan daha güçlü bir naylondan ise daha esnektir.Yalnız bunu yapmak çok maliyetlidir sadece 10 pound’luk bir çelik yelek yapabilmek için 2771 litre keçi sütüne ihtiyaç vardır.

Bir diğer yol ise, ipeği örümceklerden özütleyerek üretmek. Bu yol çok etkili ve pratik bir yöntem değil, çünkü aynı ortamda bulunan örümcekler birbirlerini yeme eğilimi gösteriyorlar.