Tasavvuf Müziği Nedir?

[DeRDeST]

Tasavvuf Müziği Nedir?

Allah, insan ve evren arasındaki ilişkiyi bir bütünlük içinde açıklamaya çalışan ve insanın tanrısal erdemler ile iç içe olduğunu anlatmaya çalışan felsefi düşüncenin dini motifler içermesine tasavvuf denir. İlk başlarda günahtan uzak durabilmek için uygulanan tasavvuf 12.yy'dan itibaren tarikatlar halinde büyük bir güç kazanmaya başladı.

Tasavvuf müziği ise tasavvuf felsefesinin odak noktası olan Allah'a kulluğu hatırlamak için aracı olarak kullandıldığını söyleyebiliriz. Tasavvuf müziği genel hatları ile sanat müziğine benzemekte ancak dini içeriğe sahiptir. Tasavvuf müziği tekkelerde gerçekleştirilen Mevlevi müziği ile Halk müziği özelliklerini taşıyan Alevi Bektaşi müziği olarak iki başlıkta ortaya çıkar. Bunları göze alarak tasavvuf müziğini tasavvufi sanat müziği ve tasavvufi halk müziği olarak inceleyebiliriz.

Önemli çalgıları ney ve kudüm olan tasavvufi sanat müziğinin önemli noktalarında geleneksel sanat müziğinin özellikleri kullanılır. Temel özelliği dans olan tasavvufi sanat müziği kentsel bir müzik türü olarak kabul edilir. Tasavvufi sanat müziği Sema, Ayini Şerif ve Gülbang gibi çeşitli formlardan oluşur. Tasavvufi Halk Müziği ise genel hatları ile Halk müziği melodilerini içerir. Tasavvufi halk müziğinde çalgılar oldukça değerlidir. Ayrıca sözler hece vezninde yazılır. Bu müzik türünün en önemli çalgısı ise çöğürdür. Tasavvufi halk müziği Nefes, Savt, Duvaz-ı İmam, Samah ve Deyiş gibi formlardan oluşur. Aslına bakılırsa cami müziği de tasavvuf müziği olarak kabul edilebilir. Aralarındaki fark ise cami müziğinin insan sesi ile gerçekleştirilmesi tasavvuf müziğinin ise çalgılar eşliğinde yapılmasıdır. Genel hatları ile baktığımız zaman tasavvuf müziğinde kudüm, ney, nevbe, bendir ve rebab gibi çalgılar kullanılmaktadır.

Çok eski yıllardan itibaren üzerine eklemeler yaparak günümüze kadar gelen tasavvuf müziğinin çok değerli sanatçıları bulunmakla beraber özellikle tarikatlar tarafından geliştirilmiştir. Günümüzde de tasavvuf müziğinin ciddi bir dinleyicisi ve uygulayıcıları bulunmaktadır. Tasavvuf felsefesine hizmet eden kişiler de tasavvuf müziğinin temelini oluşturuyorlar.