Ney Nasıl Üflenir?


Dünyada Türk sazı olarak bilinen neyin tarihinin milattan önce 5000'lere dayandığı sanılmaktadır. Türk tarihi açısından bu derece öneme sahip bir çalgının nasıl üflendiğini çoğumuz bilmeyiz maalesef. Hatta belki bazılarınız ses çıkarmak için bile saatlerce uğraşmışsınızdır, bıkıp elinizden bırakana kadar.

İşin püf noktası neyi tutuşunuz ve nefesi verişinizdedir. Bu konuyu daha iyi anlamak için neyin yapısını biraz bilmeniz gerekiyor. Neylerin boyları 50 cm ile 150 cm arasında değişmektedir. Boyu uzadıkça ses çıkarmak, nefesimizi yönetmek zorlaşır. Dolayısıyla ilk başlayanlar için genellikle mahsur veya kız neyi gibi kısa uzunlukta neyleri tercih etmek işinizi kolaylaştıracaktır. Boylarından bağımsız olarak tüm neyler dokuz boğum ve birisi arkada olmak üzere yedi delikten oluşur.

Şimdi işin biraz daha teknik kısmına geçip, incelikle tutuş şeklimizden bahsedelim. Diyelim ki sağ elimiz üstte daha rahat ediyoruz, oturur vaziyetteyken sol elimizin ayası sol dizimizde olacak şekilde neyi tutuyoruz. Sağ elimizin baş parmağı ile arkadaki deliği kapatıp, diğer delikler için de ellerimizin işaret, orta ve yüzük parmaklarını kullanıyoruz.

En önemli ve en zor kısım ise üflemek. Tasavvuf müziğinin temel ögelerinden birisi olan neyden ses çıkarmak için, doğru açıyı bulabilmek için uzun süre çalışmamız gerekebilir. Ağzımız ıslık çalar pozisyondayken neyimizin iç yuvarlağı üst dudağımızı kesecek şekilde neyi üflemeliyiz. Ses çıkarmakta zorlanırsanız eğer neyin açısıyla değil, dudağınızın neye temas eden konumunu değiştirmeniz gerekir.

Öğrenmesi her ne kadar zor olsa da bu çalgıyı, hakkını vererek üflediğinizde bu çabanıza değdiğini siz de göreceksiniz.