Nefesli Çalgılar

[DeRDeST]

Nefesli Çalgılar

Nefesli çalgılar insan nefesine ihtiyaç duyan enstrümanlardır. İnsan nefesinin enstrüman içinden geçirilmesi sonucunda ses çıkartan bu çalgılar üflemeli çalgılar olarak da bilinmektedir.

NEFESLİ ÇALGI TÜRLERİ

Nefesli çalgılar temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunlar tahta nefesli çalgılar, bakır nefesli çalgılardır. Ancak bu ayrıma göre sınıflandırılan enstrümanlar bazı kafa karışıklıklarına neden olabilir. Bunun sebebi ise geçmişte tahta bir gövdeye sahip olan bazı enstrümanların bugün bakır örneklerini görmemizdir. Bunun en bariz kanıtı ise flüttür. Bu ayrımın temelini enstrümanların ilk örneklerinden yola çıkılarak yapıldığını unutmamak gerekir.

SESİN İNCELMESİ-KALINLAŞMASI

Dünyanın dört bir yanında örnekleri görülen nefesli çalgılarda sesin derecesinin insan nefesinin enstrümanda kat ettiği yolla doğru orantılı olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Enstrüman boyunun kısalması sesin incelmesine (Örneğin sipsi), enstrüman boyunun uzamasının ise sesin kalınlaşmasına (Örneğin korno)neden olmaktadır.

KAMIŞLI NEFESLİ ÇALGILAR

Tahta nefesli çalgıların bir kısmında kamış kullanılmaktadır. Enstrümanların ağız kısmına takılan bu kamışlar sesin titreşmesini ve enstrümanın ses çıkartmasını sağlar. Tek kamışlı ve çift kamışlı nefesli çalgılar mevcuttur.

PİSTONLU NEFESLİ ÇALGILAR

Gelişen teknoloji ile birlikte bazı bakır nefesli çalgılarda ise ses aralığının artırılması kromatik (Notaların yarım ses aralık ile ilerlededği sistem) seslerin oluşturulabilmesi için piston sisteminden faydalanır. Bu grupta halk tarafından en çok bilinen nefesli çalgı klarnettir.

Bazı nefesli çalgı örnekleri

TAHTA NEFESLİLER

Ney: Kamıştan yapılan 7 delikli Türk sanat müziği nefesli çalgısı

Flüt (Yan flüt): Nefesli çalgıların en çok duyguyu verebilen örneğidir. Çok hızlı tempolarda çalınabilir.

Fagot: Çift kamışlı bir nefesli çalgıdır. Tek parçadan meydana gelir. 1,3 m uzunluğunda bir enstrümandır.

BAKIR NEFESLİLER

Korno: Mısır, Eski Roma ve Mezopotamya’da ortaya çıkan bir çalgıdır. Görüntüsü salyangozu anımsatır. Avlarda avcılara yol gösterme amacıyla kullanılmıştır.

Tuba: Bakır nefesli çalgıların en kalın sese sahip üyesidir. Aynı zamanda piston düzeneğine de sahiptir.

DİĞER NEFESLİ ÇALGILAR

Kaval: Dilli ve dilsiz olarak iki türü vardır. Dilli kavallarda bir düdük vasıtasıyla ses üretilirken, dilsiz kavallar içi boş bir borudan ibarettir.

Sipsi: Bir Türk Halk Müziği enstrümanıdır. Çok ince bir sese sahiptir.

Tulum: Kuzey Anadolu’ya özgü bir enstrümandır. Görüntü olarak gayda ile benzeşse de pes sesleri çıkartma noktasında gaydadan ayrılır.