Kaya Gazı Nasıl Çıkarılır?

**DeRDeST** · 12.07.2015, 10:14

Kaya Gazı Nasıl Çıkarılır?

Son yıllarda enerji alanında ismini üst seviyelere taşıyan “Kaya Gazı” İngilizce karşılığı olan “Shale Gas” aslında yeni keşfedilmiş bir gaz değildir. Gerek teknolojik yetersizlikler gerekse çıkartılması pahalı olması nedeniyle günümüzde yeni yeni fark edilmiştir. Öncülüğünü Amerika’nın çektiği ve Teksas eyaletinde başlatılan çalışmalarla ortaya çıkarmıştır.

Bilindiği gibi doğalgaz şuan oldukça bağımlı hale geldiğimiz bir enerji kaynağı, ekonomik olarak ülkeler açısından da çok pahalı bir gazdır. Bu ekonomik zorluğu bir nebze de azaltmak için, kaya gazına yönelinmiştir. Peki, bu gaz alternatif bir gaz olabilir mi, nedir ve nasıl çıkarılır?

Kaya gazı çalışmaları, shale’ in delinmesiyle başlar. Shale de bir kaya değil de bir tür kil topluluğudur. Kil gibi geçirgenliği az ve gözeneklidir. Kaya gazı da aslında bu gözeneklerden ortaya çıkan gazdır. Bu gazda kerojen denilen organik hammaddeden oluşmakta ve bu hammadde de doğalgazın ve petrolün türevidir.

Kaya gazı çıkarma işlemi; kaya gazının çıkarılacağı bölgenin toprak zeminin shale katmanlarına erişene kadar delinir. Shale katmanlarının yeraltındaki derinlikleri bölgenin jeolojik yapısına göre farklılık gösterir. Sondaj sırasında hem matkabın ısınmasını önlemek hem de delme işleminin kolaylıkla ilerlemesini sağlamak için basınçla çamurlu solüsyonlar verilir. Bu çamurlu solüsyonlar kuyunun içindeki shale parçacıklarını yüzeye taşıdığı gibi kuyunun da iç basıncını kontrol eder.

Matkap shale katmanlarına ulaştığında, matkabın yönü değiştirilir ve delme işlemi shale katmanın içinden bu sefer yeryüzüne yatay olarak devam edilir. Hedeflenen derinliğe (2-3 bin metre) ulaşıldığında kuyu çamurlu solüsyonlardan, toprak-kayaç parçacıklarından yukarı çekilerek temizlenir. Daha sonra delici matkap da kuyudan çıkarılır. Bu arada açılan kuyunun emniyetini sağlamak için kuyunun derinliği boyunca sondaj muhafaza boruları yerleştirilir. Muhafaza boruları ile kayaç arasına kuyunun çökmesini engelleyici çimento karışımı basınçla püskürtülür. Bu işlem hedeflenen kuyu derinliğine kadar tekrarlanır.

Shale tabakalarında hidrolik çatlatma yapacak olan sondaj aletleri hedeflenen bölgeye indirilir ve tabakalar çatlatılır. Doğalgaz veya petrolün yüzeye çıkarılması, çatlatma sıvısı olarak adlandırılan su, ince deneli kum ve bazı kimyasal karışımlar sayesinde açılan çatlaklara gönderilir. Bu çatlatma sıvısı içindeki kimyasal karışımın cinsi ve miktarı bölgenin jeopolitik yapısına, derinliğine ve kayaç özelliğine bağlı olarak değişir.

Hidrolik çatlatma sonrasındaki ve kuyu içindeki çatlatma sıvısı daha sonra yeryüzüne pompalanarak taşınır ve kuyudan doğalgaz /petrol üretimi başlamış olur. Tüm bu çıkartma işlem aşamaları 90 günde tamamlanmaktadır.

Kaya gazı sayesinde ülkelerin doğalgaz arz-talepleri azalacaktır. Yani ülkelerin üzerindeki ekonomik baskı azalacaktır. Bunun için de kaya gazı alternatif bir enerji kaynağı niteliği taşır.

12.07.2015, 10:14	#1 (permalink)
DeRDeST Süper Üye Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.	Kaya Gazı Nasıl Çıkarılır? Kaya Gazı Nasıl Çıkarılır? Son yıllarda enerji alanında ismini üst seviyelere taşıyan “Kaya Gazı” İngilizce karşılığı olan “Shale Gas” aslında yeni keşfedilmiş bir gaz değildir. Gerek teknolojik yetersizlikler gerekse çıkartılması pahalı olması nedeniyle günümüzde yeni yeni fark edilmiştir. Öncülüğünü Amerika’nın çektiği ve Teksas eyaletinde başlatılan çalışmalarla ortaya çıkarmıştır. Bilindiği gibi doğalgaz şuan oldukça bağımlı hale geldiğimiz bir enerji kaynağı, ekonomik olarak ülkeler açısından da çok pahalı bir gazdır. Bu ekonomik zorluğu bir nebze de azaltmak için, kaya gazına yönelinmiştir. Peki, bu gaz alternatif bir gaz olabilir mi, nedir ve nasıl çıkarılır? Kaya gazı çalışmaları, shale’ in delinmesiyle başlar. Shale de bir kaya değil de bir tür kil topluluğudur. Kil gibi geçirgenliği az ve gözeneklidir. Kaya gazı da aslında bu gözeneklerden ortaya çıkan gazdır. Bu gazda kerojen denilen organik hammaddeden oluşmakta ve bu hammadde de doğalgazın ve petrolün türevidir. Kaya gazı çıkarma işlemi; kaya gazının çıkarılacağı bölgenin toprak zeminin shale katmanlarına erişene kadar delinir. Shale katmanlarının yeraltındaki derinlikleri bölgenin jeolojik yapısına göre farklılık gösterir. Sondaj sırasında hem matkabın ısınmasını önlemek hem de delme işleminin kolaylıkla ilerlemesini sağlamak için basınçla çamurlu solüsyonlar verilir. Bu çamurlu solüsyonlar kuyunun içindeki shale parçacıklarını yüzeye taşıdığı gibi kuyunun da iç basıncını kontrol eder. Matkap shale katmanlarına ulaştığında, matkabın yönü değiştirilir ve delme işlemi shale katmanın içinden bu sefer yeryüzüne yatay olarak devam edilir. Hedeflenen derinliğe (2-3 bin metre) ulaşıldığında kuyu çamurlu solüsyonlardan, toprak-kayaç parçacıklarından yukarı çekilerek temizlenir. Daha sonra delici matkap da kuyudan çıkarılır. Bu arada açılan kuyunun emniyetini sağlamak için kuyunun derinliği boyunca sondaj muhafaza boruları yerleştirilir. Muhafaza boruları ile kayaç arasına kuyunun çökmesini engelleyici çimento karışımı basınçla püskürtülür. Bu işlem hedeflenen kuyu derinliğine kadar tekrarlanır. Shale tabakalarında hidrolik çatlatma yapacak olan sondaj aletleri hedeflenen bölgeye indirilir ve tabakalar çatlatılır. Doğalgaz veya petrolün yüzeye çıkarılması, çatlatma sıvısı olarak adlandırılan su, ince deneli kum ve bazı kimyasal karışımlar sayesinde açılan çatlaklara gönderilir. Bu çatlatma sıvısı içindeki kimyasal karışımın cinsi ve miktarı bölgenin jeopolitik yapısına, derinliğine ve kayaç özelliğine bağlı olarak değişir. Hidrolik çatlatma sonrasındaki ve kuyu içindeki çatlatma sıvısı daha sonra yeryüzüne pompalanarak taşınır ve kuyudan doğalgaz /petrol üretimi başlamış olur. Tüm bu çıkartma işlem aşamaları 90 günde tamamlanmaktadır. Kaya gazı sayesinde ülkelerin doğalgaz arz-talepleri azalacaktır. Yani ülkelerin üzerindeki ekonomik baskı azalacaktır. Bunun için de kaya gazı alternatif bir enerji kaynağı niteliği taşır. Benzer Konular Simli Oje Nasıl Çıkarılır... Peruk Nasıl Çıkarılır?... Yağ Lekesi Nasıl Çıkarılır?... Pas Lekesi Nasıl Çıkarılır?... Bebeğin Gazı Nasıl Çıkarılır?... Paylaş Share this post on Twitter Follow @Forumaski