Çiğneme Tütünü Nedir?

Çiğneme tütünü ya da çiğnemelik tütün, dumansız tütün tüketiminin en yaygını olan, pipo tütünlerinden yapılıp özel harmancılık gerektiren, kıyılıp tatlılaştırılan tütün yaprağının üst dudak ile diş eti arasına alınıp zaman zaman dişlerle çiğnenerek fazla su ve tükrüğün dışarı atılmasıyla kullanılan tütün. Daha çok Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygındır.
Dört türlü tütün kurutma metodundan ikisi (havada kurutma ile ateşte kurutma) çiğneme tütünlerinde uygulanır. ABD'de ateşte kurutulan Kentucky ve Tennessee tütünleri çiğnemelik tütün olarak kullanılır.

Tadlandırıcılar

Tütünün acı tadının giderilmesi için tatlı maddelerle takviye yapılması gerekir. Tatlandırıcı olarak keçiboynuzu, meyan kökü gibi tatlı bitkiler kullanlır.


Meyan kökü özütü, tütün endüstrisinde fazla miktarda tüketilmektedir. Özellikle çiğneme tütünü, enfiye ve filtreli sigara yapımında koku ve tat vermek için kullanılmaktadır. Tütün endüstrisinde kullanılan meyan kökü miktarı, ABD’de yıllık meyan tüketiminin yaklaşık % 80’ini kapsamaktadır.
Orta derecede tatlandırılmış çiğneme tütünleri ısı ile kurutulmuş ve güneş ile kurutulmuş tütünlerinden yapılır. Yüksek derecede tatlılaştırılmış çiğneme tütünleri Burley'lerden yapılır.


Harmanlama


Orta damarlarından ayrılarak sosa batırılan pipoluk tütünler prese verilir ve sonra istenilen rutubete gelene kadar kurutulur. Özel boylarda kalınca (örn. 12.5–25 mm kalınlığında) dilimler hâlinde kesilir. Bunlar dolguluk tütünlerdir ve prese edilirler. Dolgulara bilahare dışlık, üstlük (sargılık) ilave edilip tekrar prese edilirler ve tahtadan yapılmış küçük kutularda ambalajlanırlar.

Etnoğrafya

Çiğneme tütünü en eski tütün tüketim yollarından biridir. Kuzey ve Güney Amerika'daki Kızılderililer mineralli topraklarla karıştırdıkları tütün yapraklarını çiğnerler.


Yupikler ve Koyukonlar gibi Alaska yerlileri huş ve söğüt ağaçlarının gövdesinde biten Phellinus igniarius türü kav mantarının küllerini içme (pipo), çekme (enfiye) ya da çiğneme tütününe katarlar.
Maraş otu daha çok Kahramanmaraş ve Gaziantep illerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Maraş otu, Nicotian rustica (Hasankeyf tütünü, deli tütün) türünden tütün bitkisinin kurutulmuş yapraklarından hazırlanan tütün tozu ile meşe, ceviz veya asma çubuğundan elde edilen kül karışımından oluşur ve yaklaşık bir çay kaşığı kadar ya da daha fazla alınıp sigara kâğıdına sigaranın biraz daha inceltilmiş haliyle sarıldıktan sonra alt dudak ve ile çene arasına yerleştirilip kullanıcısına göre değişerek 5-10 30-40 dakika ağız içerisinde çiğnenmeden tutularak tüketilir ayrıca kağıtsız atılabilir. Bu işlem bireyin alışkanlığına bağlı olarak gün boyu tekrarlanır. Genotoksik etkili olup ağız kanseri (oral kanser) riskini artırır. Periferal lenfositlerde mikronukleus (MN) ve mikronukleuslu binukleat hücre (BNMN) oluşumunu indükler.

Sağlığa etkisi

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansına göre, içme tütününü bırakma sürecinde tütün çiğnenmesi gerektiği yönündeki iddialar mevcut kanıtlarla desteklenmemektedir. Çiğneme tütünleri ağız kanserinin habercisi olan leukoplakia riskini artırmaktadır. Çiğneme tütünlerinin ağız ve boğaz kanserlerine yol açtığı bilinmektedir.