Devletin Yargı Görevi

[Perii]

Devletin Yargı Görevi

Haklıyı haksızdan ayırmak, haklı olana hakkını vermek, haksız olana da yasalarda belirtilen cezayı vermeye adalet denir. Fertlerin birbirleri ile ye devletle olan ilişkilerinden ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümüne yargı görevi denir. Yargı görevi, millet adına bağımsız mahkemelere verilmiştir. Mahkemeler yargı çeşidine göre; idari, adli, anayasal ve askeri yargı olmak üzere dörde ayrılmıştır.

Mahkemeler: Mahkemeler devletin yargı görevini yerine getiren kuruluşlardır.

Mahkemeler, normal ve yüksek mahkemeler diye ikiye ayrılır:

1. Mahkemeler : Hukuk Mahkemeleri ve ceza mahkemeleri olmak üzere ikiye ayrılır. Bu mahkemelere Genel Mahkemeler de denir.

Hukuk Mahkemeleri: Bu mahkemeler alacak, tahliye, nafaka, boşanma, miras, tapulanma, ticaret gibi davalara bakar. Bu mahkemeler Sulh Hukuk Asliye Hukuk, Kadastro, Ticaret ve iş mahkemeleridir. Bu mahkemeler özel kişiler arasındaki uyuşmazlıkları çözerler.

Ceza Mahkemeleri : Suçluların yargılanması ve cezalandırılması işlerine bakarlar. Bu mahkemeler hakaret, hırsızlık, rüşvet, yaralama, öldürme, vb. davalara bakar. Ceza mahkemeleri sulh ceza, asliye ceza ve ağır ceza mahkemesidir.

Yüksek Mahkemeler : Normal mahkemeler tarafından verilen kararların hukuka uygun olup olmadığını inceler. Yüksek mahkemeler şunlardır.

a. Anayasa Mahkemesi : 11 asil 4 yedek üyeden oluşur. Kanunların ve kanun hükmündeki kararnamelerin ve TBMM iç tüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımından uygunluğunu denetler.

Anayasa mahkemesi aynı zamanda Yüce Divan sıfatı ile Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, yüksek mahkeme başkan ve üyelerini görevleri ile ilgili işledikleri suçlardan dolayı yargılar. Yüce Divan kararları kesindir. İtiraz edilemez.

b. Yargıtay: Adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme yeridir.

Vatandaşlar mahkemelerin verdiği karan uygun görmezlerse Yargıtaya başvurabilirler. Yargıtay davayı inceler, mahkemenin verdiği kararı uygun görürse onaylar. Karar kesinleşir. Kararı uygun görmezse karar bozulur. Bozma nedeni ile birlikte davaya tekrar bakılmak üzere aynı mahkemeye geri gönderir.

c. Danıştay : Devletle toplum fertleri arasında uyuşmazlıklara bakan idari mahkemelerce verilen karar ve hükümlerin son inceleme yeridir.

d. Sayıştay: Devletin tüm gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetler.

e. Askeri Yargıtay : Askeri mahkemeler tarafından verilen karar ve hükümlerin son inceleme mahkemesidir.

f. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi: Askeri kişilerin askeri işlem ve eylemlerinden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan yüksek mahkemedir.

e. Uyuşmazlık mahkemeleri: Askeri, adli ve idari mahkemeler ve merciler arasmdaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili mahkemedir.

Hakimlik ve Savcılık Teminatı

Hakimler ve savcılar yargı kuvvetini kullanmalarından baskılara maruz kalmaması ve vicdanen rahat olmaları için görevlerinden bir emirle alınamazlar. Belli bir yaştan önce emekli edilemezler. Ödenek ve yolluklarından mahrum edilemezler.

Devletin yargı görevini, bağımsız mahkemeler yerine getirir. Anayasamız mahkemelerin bağımsız olmasını şart koşmuştur.