İhtiyati Haciz Nasıl Kalkar?


İhtiyati haciz, para alacaklarına ilişkin mevcut veya müstakbel takibin sonucunun güvence altına alınması için mahkeme kararı ile borçlunun malvarlığına el konulmasını sağlayan geçici bir hukuki korumadır. İhtiyati haciz, genel olarak takip hukuku içerisinde para alacaklarına ilişkin bir geçici hukuki koruma olarak, örneğin iflas ve tasarrufun iptali davaları çerçevensinde de uygulama alanı bulmasına rağmen, ağırlıklı olarak icra hukuku içerisinde incelenmiştir.

İhtiyati haciz kararının kaldırılması için Kanun'da iki yol düzenlenmiştir: Bunlardan birisi itiraz, diğeri ise teminattır. Ancak ihtiyati haciz kararının gerçek anlamda kaldırılması itiraz üzerine mümkündür. Teminat karşılığında ihtiyati haciz kararı tam olarak kalkmamakta, teminat üzerinde devam etmektedir.

Kanunda düzenlenen bu iki durum dışında, işin niteliği gereği, ihtiyati haciz kararı verilirken, bu karara esas olan durum ve şartlarda bir değişiklik olmuşsa, bu durumda da mahkemeye başvuru üzerine ihtiyati haciz kararı kaldırılmalı veya duruma göre değiştirilmelidir. Artık amacı ortadan kalkmış, hukuki yarar bulunmayan bir ihtiyati haczi ayakta tutmak genel anlamda hukuki korumanın, özelde de geçici hukuki korumanın amacı ve niteliği ile bağdaşmaz. Bu konuda Hukuk Mahkemeleri Kanunu'nun 396. maddesinde durum ve şartların değişmesi sebebiyle tedbirin değiştirilmesi ve kaldırılması açıkça düzenlenmekle birlikte, ihtiyati haciz bakımından böyle bir düzenlemenin olmaması bir eksikliktir. Ancak, müessesenin amacından hareketle aynı sonuca varılabilir.

İhtiyati haciz kararı verildikten sonra, bu karar doğrudan temyiz edilemez; fakat bazı sebeplere dayanarak bu karara karşı borçlu veya üçüncü kişiler itiraz edebilirler. İhtiyati hacze itiraz teknik anlamda bir dava veya kanun yolu değil, ihtiyati hacze karşı bir başvuru yolu, bir hukuki çaredir.

Borçlu için itiraz sebepleri dışında bir husus aranmamışken, her üçüncü kişinin değil, menfaati ihlal edilen üçüncü kişilerin ancak itiraz yoluna başvurabileceği kabul edilmiştir.

Borçlu, itiraz sebebi olarak (m.265, 1)

♥ Mahkemenin yetkisine,
♥ İhitiyati haciz sebeplerine ve
♥ teminata dayanabilir.

Üçüncü kişilerin mahkemenin yetkisine itiraz etme imkanı olmayıp sadece (m.265, 2)

♥ İhitiyati haciz sebeplerine ve
♥ Teminata itiraz etme imkanı bulunmaktadır.

İhtiyati haczin kaldırılması İCRA VE İFLAS KANUNUNDA madde 266'da açıklanmıştır.