Sosyolojide Kullanilan Yöntem ve Teknikler
 

Sosyolojide Kullanilan Yöntem ve Teknikler

• Sosyolojide Kullanilan Yöntemler

Yöntem

UYARI : Yöntem ve teknik kavramlari genellikle yanlis olarak birbirlerinin yerine kullanilmaktadir. Teknik, seçilen yönteme bagli olarak belirlenen bilgi toplama aracidir.

Bir arastirmanin basindan sonuna kadar izlenmesi gereken düsünsel yoldur. Sosyolojide kullanilan yöntemler sunlardir :

• Tümdengelim : Tümdengelim, gerek akil gerekse gözlem ve deney yoluyla elde edilmis genel bir ilkeyi ayri ayri olaylara uygulamaktir. Baska bir deyisle, özelin bilgisini genel yargilardan çikarmaktir.

• Toplumsal degismenin çok hizli oldugu dönemlerde suç orani artar.

• Istanbul'un toplumsal degisme hizi çok fazladir.

• O halde Istanbul'da suç orani artar.

Yukaridaki örnekte de görüldügü gibi tümdengelim yöntemi bize yeni bir bilgi vermez. Genel yargilarin içerisindeki sakli olan bilgileri açiga çikartir.

• Tümevarim : Tümevarim, gözlenen tek tek olgulardan yola çikarak genel yargilara ulasmaktir. Basa bir deyisle, tümevarim özelden genele giden bir akil yürütme türüdür.

• Gözledigim Seyrek köyünde köyden kente göç orani azdir.

• Gözledigim Ortaklar köyünde köyden kente göç orani azdir.

• Gözledigim Yaniklar köyünde köyden kente göç orani azdir.

• Gözledigim Geren köyünde köyden kente göç orani azdir.

• O halde sulu tarimin yapildigi köylerde köyden kente göç orani azdir.

Tümevarim mi, Tümdengelim mi?

Bilimsel arastirma sürecinde tümevarim ve tümdengelim yöntemleri birbirlerini tamamlar niteliktedir.

Tek tek olgulardan genel ilkelere ulasilir (tümevarim).

Genel ilkelerden yola çikilarak varsayimlarda bulunulur (tümdengelim).

Varsayimlarin dogrulugunu sinamak için deneyler ve incelemeler yapilir. Bu incelemelerin sonucunda genel ilkelere ulasilir (tümevarim).

• Anoloji : Anoloji, iki benzer olay arasinda karsilastirma yaparak sonuca ulasmaktir. Arjantin'de enflasyon orani yüksek oldugundan toplumsal muhalefet fazladir. Yunanistan'da da enflasyon orani yüksektir. O halde, Yunanistan'da da toplumsal muhalefet fazladir.

UYARI : Anolojinin tümevarim yönteminden farki sudur : Tümevarim, özelden genele bir akil yürütmedir, Anoloji ise özelden özele bir akil yürütmedir.

• Birlestirici Yöntem : Birlestirici yöntemde, incelenen toplumsal olay ile ilgili olan diger olaylar da göz önüne alinarak açiklamalar yapilir. Çünkü, toplumsal olaylar bir bütündür. Arastirmaci da toplumsal olaylarin karsilikli bagliligina ve etkilesimine dikkat etmek zorundadir.

UYARI : Birlestirici yöntem her ne kadar yöntem olarak anilsa da basli basina yöntem olmaktan çok, bir yöntem ilkesidir.

• Sosyolojinin Yöntem ve Ilkeleri :

• Somutluk : Sosyoloji yer ve zaman bakimindan belirli olan olgulari inceler. Sosyolog, hayalinde tasarladigi ideal toplum modelleriyle (ütopyalarla) ilgili degildir.

• Nesnellik : Sosyolog, toplumlari toplumsal ve bireysel deger yargilarindan siyrilarak inceler.

• Sinirlilik : Sosyolog, hem inceledigi konuyu hem de arastirma yaptigi alani (sahayi) sinirlandirmak zorundadir. Evren arastirmanin kapsadigi alandir. Sosyolog genellikle arastirmasinin kapsadigi alandaki bireylerin tümünden bilgi toplayamaz. Sosyolog bu durumda evreni temsil etme yetenegine sahip birimleri (örneklem gruplarini) seçerek, arastirmasini bu birimler üzerinde sürdürür.

• Karsilikli bagimlilik : Sosyolog, inceledigi degiskenlerle diger degiskenlerin karsilikli etkilesim içerisinde oldugunu gözardi etmemelidir. Örnegin, köyden kente göçün nedeni sadece ekonomik nedenlerle açiklanamaz; ekonomik nedenlerin yani sira hukuksal, dinsel vb. nedenler de köyden kente göçü etkiler.

• Dinamiklik : Sosyolog, toplumsal olgularin zaman ve mekan içinde degistigini göz önüne almak zorundadir.

• Bütünlük : Toplumsal olaylar ancak toplumun genel yapisiyla iliskilendirildigi zaman anlam kazanir.

• Öngörü saglama : Sosyolog, mevcut verileri degerlendirerek ilerde ortaya çikabilecek olaylari önceden kestirebilir.

• Kavramlari açik seçik tanimlama : Sosyolog, arastirmasinda kullanacagi kavramlari daha arastirma projesinin basinda tanimlamaktadir.