Basit Makineler

[Jaqen]

İş yapma kolaylığı sağlayan aletlere basit makineler denir. Basit makineler de iş veya enerjiden kesinlikle kazanç sağlanamaz. Ancak kuvvet veya yoldan kazanç sağlanabilir. Eğer kuvvetten kazanç sağlanıyorsa, yoldan kaybedilir; yoldan kazanç sağlanıyorsa, kuvvetten kaybedilir.

Bir basit makinenin kuvvet kazancına mekanik avantaj denir ve yük/kuvvet oranı ile bulunur.

Önemli basit makine türleri şöyle sıralanabilir;

1. Sabit makara: Sabit bir eksen etrafında dönebilen makaralardır.

2. Hareketli makara: Dönme ekseni hareketli olan makaralardır.

Makara ağırlıksız ise 2F=P
Makara ağırlığı G ise 2F=P+G olur
3. Dişli çark: Dönme hareketini iletebilen sistemlerdir

n1, n1: tur sayıları
R1, R2: yarıçaplar
N1, N2: diş sayıları olmak üzere;
n1 r1=n2 r2 N1 r1=N2 r2 bağıntıları yazılabilir.

· Birbirine dokunan dişlilerin dönme yönleri zıttır.
· Kuvvetten yada yoldan kazanç yoktur. F=P
· Kuvvetin yönü değiştirilebilir.
· Bir dişlinin diş sayısı(N), dişlinin yarıçapı (r) ile doğru orantılıdır.
· İkiden fazla dişliden oluşan bir sistemde aradaki dişliler son dişlinin tur sayısını etkilemez. Sadece dönme yönünü etkiler.

4. Kasnak: Dişli çarklarda olduğu gibi dönme hareketini iletirler.

n1.r1=n2.r2

· Birbirine aynı iple(zincirle) bağlı düz kasnakların dönme yönleri aynı; ters bağlı kasnakların dönme yönleri ise zıttır.
· İkiden fazla kasnak bulunan sistemlerde aradaki kasnakların son kasnağın tur sayısına etkisi yoktur. Ancak dönme yönüne etkisi vardır.