Polisitemi Nedir, Bulguları, Tedavisi

Polisitemi Belirtileri, Polisitemi Nedenleri, Polisitemi Nedir, Polisitemi Tedavisi, Sekonder Polisitemi



Polisitemi Nedir ?
Polisitemi; Kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin aşırı üretimi sonucunda, kanda kırmızı küre sayısının artması polisitemi veya eritrositoz olarak adlandırılır. Plazma hacminde azalmaya yol açan durumlar (örneğin, azalmış sıvı alımı, aşırı terleme, aşın kusma veya ishal, ağır yanıklar) göreceli eritrositoza neden olabilir; gerçek veya mutlak polisitemiden ayırt edilmesi gerekir.

Gerçek eritrositoz primer (polisitemia vera) veya sekonder (ikincil) olabilir. Uygun tedavinin verilebilmesi için, gerçek polisitemi saptanan hastalarda bu ayrımın iyi yapılması önemlidir.

Dokulara giden oksijen miktarında azalmaya neden olabilecek süreğen akciğer hastalıkları ve bazı kalp hastalıkları, böbreklerden kırmızı küre üretimi için uyarıyı yapan hormonun (eritropoietin, EPO) salgılanmasına yol açarak sekonder polisitemiye neden olabilirler. Bazı böbrek hastalıklannda ve bazı kanser tiplerinde eritropoietin düzeyinde artış sonucu sekonder polisitemi gelişebilir. Sekonder polisitemiye yol açan altta yatan hastalıklar uygun şekilde tedavi edilmelidir. Polisitemi çok nadiren ailevi olabilir.

Polisitemia vera: Eritrosit kitlesinde artış ile karakterize bir kemik iliği hastalığı
Yaş: Ortalama tanı yaşı 60’tır.
Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre biraz daha sık görülür.
Risk faktörleri: Radyasyon, bazı kimyasal maddeler

Belirli ve bulgular:
Kan akışkanlığındaki azalmaya bağlı olarak baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, görme bozuklukları; dalak büyümesine bağlı karnın sol üst tarafında ağrı, erken doyma hissi; kanama, halsizlik, kilo kaybı, özellikle sıcak banyo sonrası kaşıntı, parmak uçlarında ağrılı, kızarık şişlikler görülebilir. Hastanın muayenesinde ciltte kızarıklık (özellikle yüzde), kan basıncında yükselme, dalak büyüklüğü saptanabilir.

Tanı:
Tam kan (Hemogram, CBC) sayımında eritrosit (RBC) sayısı, hemoglobin (Hb) ve hematokritte (Htc) yükseklik saptanması ile tanıdan şüphe edilir. Bazı hastalarda akyuvar ve kan pulcukları (trombosit,Plt) sayısında artış da eşlik eder. Radyoaktif madde ile işaretlenerek yapılan ölçümde eritrosit kitlesi artmış olarak bulunur. Serum eritropoietin düzeyi genellikle düşüktür. Relatif eritrositoz ve sekonder eritrositoz yapan nedenler ile ayıncı tanı yapılmalıdır.

Tedavi:
Tedavinin amacı kan yoğunluğunu azaltarak, kan hematokrit düzeyini normal sınırlarda tutmak ve böylece gelişebilecek istenmeyen durumları önlemektir. Hasta bir kan hastalıkları uzmanı (hematolog) tarafından izlenmelidir. Hastalardan belli aralıklarla kan alınarak (flebotomi) kırmızı küre sayısı kontrol altında tutulur. Bazı hastalarda ek ilaç tedavisi gerekir.

Seyir:
Ortalama yaşam süresi uzun bir hastalıktır. Kan akışkanlığındaki azalmaya bağlı olarak gelişen damar tıkanıklıkları en önemli ölüm sebebidir. Hematokritin normal sınırlarda tutulmasıyla bu risk azalır. Uzun dönemde kemik iliğinde fibrozis (bağ dokusu) gelişebilir. Nadiren hastalık akut kan kanserine dönüşebilir.