Zehirli Sokmalarda İlk Yardım

[YeşiL6]

Zehirli Sokmalarda İlk Yardım



Yılanlar
Zehirli yılan ısırıkları ve sokmaları tıbbi olarak acil durum teşkil edebilir. ve uygun müdahale yapılmadığında ciddi hastalıklara yol açabilmekte ve hatta ölümcül dahi olabilmektedir. Bazı bölgelerdeki hastanelerde her yıl bu gibi durumlarla gelen onlarca hasta olmaktadır. Zehirli ve zehirsiz olmakla birlikte birçok yılan ısırması çeşidi vardır. Yılanların sıcaklığı kendi çevresindeki sıcaklığa göre değişir yani soğukkanlı hayvanlardır. Düşmanlarından ve aşırı sıcaklıklardan uzak şekilde uzun sürre saklanabilmelerinin nedeni budur. Yılanlar sıcak günlerinde genelde aktif değildir. Genellikle sabah erken, akşam ve gece saatlerinde daha aktiftirler.

Yılan zehri vücutta en sık solunum sisteminde ödem ve şişlik olmak üzere; düşük kan basıncı, pıhtılaşma problemleri ve doku nekrozu şeklinde etkisini gösterir. Engerek ailesine ait yılan ısırıkları daha çok bireyin pıhtılaşma mekanizmasını etkilemektedir.
Bazı yılanların kendine ait spesifik belirtileri ve etkileri vardır. Örneğin ağırlıklı olarak Judean Çöl bölgesinde bulunan İsrail Mole Viper yılanı diğer yılanların aksine, aritmi, şiddetli kalp yetmezliği ve ölüme neden olabilir. Kalp ve kan kasları üzerinde güçlü bir etkisi vardır. “Sarafotoxins” adında bir bileşen içerir.

Yılan ısırmasının ciddiyeti bazı faktörlere bağlıdır. İlk ve en önemli olanı vücuda giren zehir miktarıdır. Her ısırıktan vücuda giren miktarı değişmektedir. Yapılan çalışmalar vakaların yaklaşık %25’inde, vücuda hiç zehir enjekte edilmediğini göstermektedir.
Önerilen müdahale genellikle bireyin yatırılması, hareket ettirilmemesi, ilgili ısırık bölgesinin sarılması ve mümkün olan en kısa sürede hastaneye ulaştırılmasıdır. Gereksiz yere hareket ettirmek zehrin vücuda dağılmasını hızlandırabilir. Hastaneye ulaştırıldığında ise bireyin durumu incelenecek ve uygun tedavi sağlanacaktır. Isırığın şiddetine bağlı olarak bir anti-zehir serum da tatbik edilebilir. Deneyimler yılan sokması vakalarının yaklaşık %50’sinini anti-zehir serumu gerektirdiğini göstermektedir. Bazı sokmalar için uygulanan tedavi sadece semptomatik bazlı olmaktadır.

Neler yapılmamalı
Her kültürde halk arasında farklı çözüm seçenekleri bulunmaktadır. Bunların çoğu zaten faydasızdır, bazıları ise yarardan çok zarar vermektedir. Uygulanmaması gereken bu yöntemlerden bazıları ısırığın dondurulması, etkilenen yerin kesilmesi, zehrin dışarı emilmesi veya etkilenen uzvun üzerine bir turnike bağlanmasıdır.
Isırılmadan sonra yılanı yakalamaya çalışmayın. Bu çabanız büyük olasılıkla başka bir ısırıkla neticelenecek veya tedavi sürecini geciktirecektir.

Zehirli Akrepler
Yılanlarla benzer şekilde, akrepler de ilkbahar ve yaz mevsimlerinde daha fazladır.
Bir akrebin zehri kuyruğunun ucundadır ve birden fazla kez sokma yeteneğine sahiptir. Ancak, zehir sadece ilk sokma sırasında salınır. Isırılan bireyde aşırı terleme ve tükürük salgısı başlar. Mağdurda yaratacağı en büyük tehlike bilincini kaybettirmesi, aritmi ve ciddi kalp yetmezliğine neden olabilmesidir. Yılan sokmasında olduğu gibi akrep sokmasında da bireyin mümkün olduğunca hareket etmemesi ve hızlı şekilde hastaneye sevk edilmesi gerekir.


Örümcek Sokması
Yılan ve akreplerin aksine örümceklerin neden olduğu ısırma vakalarında genellikle belirtiler ortaya çıkmaya başlayınca fark edilir. Karadul örümceği ısırdığında genellikle hafif ağrılar oluşur. Zehir vücutta yayıldıktan sonra önemli reaksiyonlar görülmeye başlanır. Zehrin içindeki “nörotoksik” bileşenler kas krampları, mide ağrıları, kusma, terleme, aritmi ve kan basıncında ani artış gibi septomlara yol açar. Tedavi semptomatik ve bireye anti-zehir serumu verilmesini gerektirmez. Isırığı neredeyse hiç fark edilmeyen Akdeniz Recluse örümceği ise ısırıktan saatler hatta günler sonra doku nekrozu gelişmesine neden olabilecek bir zehre sahiptir. Çoğu durumda, sadece lokal tedavi gereklidir. Bazı hastalarda 24 ila 72 saat içinde sistemik yanıt gerçekleşir. Ateş, titreme, kusma, halsizlik ve böbrek hasarı gerçekleşmesine yol açabilir. Ancak bu nadir bir yanıttır. Akdeniz Recluse Örümceği için herhangi bir anti-zehir serumu yoktur.

Isırma ve sokmalardan korunmak için başvurulabilecek en önemli yollardan birisi, yılan, akrep ve örümceklerin saklandığı taşlık yerlerden ve dalların altından uzak durmaktır. Kamp yaptığınız zaman, uyandığınızda çadırın içini, ayakkabıların içini ve elbiselerinizi kontrol ediniz. Giysileri ve çarşafları silkeleyerek içinde bir şey olmadığından emin olun. Bu önleyici tedbirler sizi olası tehlikelerden koruyacaktır.