Gastrit Nedir - Gastrit Belirtileri Nelerdir?



Gastrit genellikle midenin yüzeyindeki koruyucu tabakanın zayıflaması veya hasar görmesi sonucu oluşmaktadır. Mide yüzeyindeki mukus kaplı tabaka mideyi gıda sindirimine yardımcı olan asitlerden korur. Bu koruyucu astarda meydana gelen zayıflıklar sindirim sıvılarının mide astarına zarar vermesine ve midede yanma oluşmasına neden olurlar. Bazı hastalık ve koşullar midedeki bu koruyucu tabakayı savunmasız bırakarak zarar görmesine sebep olur. Dolayısıyla midede gastrit gelişme riskini arttırır.

Gastrit aniden ortaya çıkabildiği gibi birkaç aylık ya da haftalık süreçte de gelişebilir.

Akut gastrit hızla gelişen ve kısa bir süre devam eden mide iltihabıdır.
Kronik gastrit ise yavaş gelişir ve uzun bir süre devam edebilir.

Gastritler yaygın olarak bir durumdan kaynaklanmaktadır. Bu durumlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Mide zarının iltihaplanması: Gastrit iltihabı genellikle mide ülserine sebep olan aynı bakteri enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır. Ancak yaralanma bazı ağrı kesicilerin sürekli kullanımı ya da çok fazla alkol tüketme gibi faktörler de gastrit oluşumuna katkıda bulunabilir.

Yukarıda belirtildiği gibi gastritler aniden ortaya çıkabilir (akut gastrit) veya zaman içinde yavaş yavaş gelişebilir (kronik gastrit). Bazı durumlarda gastrit; ülser ve mide kanseri riskinde bir artışa yol açabilir. Ancak çoğu insan için gastrit ciddi olmamaktadır ve uygun tedavi ile hızlı bir şekilde düzelmektedir.

BELİRTİLERİ

Gastritin belirtileri şunlardır:

• Karnın üst kısmında yemek yeme ile geçen ya da daha da kötüleşen ağrı yanma ve hazımsızlık

• Bulantı
• Kusma
• Yemek yedikten sonra üst karında dolgunluk hissi gibi.

Gastrit her zaman belirtilere neden olmayabilir.

NE ZAMAN BİR DOKTORA GÖRÜNMELİ?

Neredeyse herkes en az bir defa hazımsızlık ve mide tahrişi yaşamıştır. Hazımsızlık vakalarının çoğu kısa ömürlüdür ve tıbbi bakım gerekmez. Ancak bir hafta veya daha uzun bir süre boyunca sürekli gastrit belirtileri yaşıyorsanız bir doktora görünmeniz gerekir. Eğer mide rahatsızlığınız aspirin veya diğer başka bir reçetesiz ağrı kesici aldıktan sonra oluşmuşsadoktorunuza bu bilgiyi veriniz. Şayet kan istifra ediyorsanız dışkıda kan gördüyseniz veya dışkı siyah görünümde ise nedenini belirlemek için hemen doktorunuza görünün.

NEDENLERİ

Gastrit genellikle midedeki koruyucu tabaka zayıfladığında veya bu astar hasar gördüğünde gelişir. Mukus kaplı tabaka mide duvarını gıda sindirimine yardımcı olan asitlerden korur. Tabaka zayıfladığında sindirim suları mide astarına zarar verir ve midede yanmaya sebep olur. Bazı hastalık ve koşullar midedeki koruyucu tabakayı etkisiz hale getirerek gastrit oluşma riskini arttırır ve midenizin zarar görmesine sebep olur.
Gastrit aniden ortaya çıkabildiği gibi birkaç aylık ya da haftalık süreçte de gelişebilir.

Akut gastrit hızla gelişen ve kısa bir süre devam eden mide iltihabıdır.
Kronik gastrit ise yavaş gelişen ve uzun bir süre devam edebilen gastrit türüdür.

RİSK FAKTÖRLERİ

Gastrit riskini artıran faktörler şunlardır:
• Bakteriyel enfeksiyon. Helikobakteri pilori ile enfekte olan insanlarda gastrit gelişebilmektedir. Bu şekilde yaygın olarak kronik gastrit oluşmaktadır. İnsandan insana geçebilen bu bakterinin dünya nüfusunun yarısına bulaşmış olduğu düşünülmektedir. Ancak H. Pylori bakterisi ile enfekte olmuş insanların çoğunda herhangi bir komplikasyon yaşanmamıştır. Bazı kişilerde H. pylori bakterisi mide astarında değişikliklere neden olarak midenin iç koruyucu tabakasında hasarlara neden olabilmektedir. Bazı insanların H.pylori bakterisinden kaynaklanan gastrit ve mide ülserine yakalanıp bazılarının neden yakalanmadığı netlik kazanmış değildir. Ancak doktorlar sigara ve yüksek stres seviyeleri gibi yaşam tarzlarının bakterilere daha rahat bir çoğalma ve çalışma ortamı hazırladığını belirtmektedirler.

• Ağrı kesicilerin düzenli ve uzun süreli kullanımı: Aspirin ibuprofen ve naproksen gibi yaygın olarak kullanılan ağrı kesiciler hem akut gastrit hem de kronik gastrite neden olabilir. Ağrı kesicilerin düzenli olarak ve yüksek dozlarda kullanımı midenin korunmasına yardımcı olan koruyucu astarın etkinliğini azaltabilir. Ağrı kesicilerin ara sıra alınması bu tip riskleri azaltmaktadır.

• İleri yaş. Yaşlı yetişkinlerde mide zarı incelme eğilimde olduğu için H. pylori enfeksiyonundan etkilenme ve gastrite yakalanma ihtimalleri genç insanlara göre daha yüksektir.
• Aşırı alkol kullanımı. Alkol mide astarını tahriş ederek ve astara zarar vererek mideyi mide sularına karşı savunmasız hale getirir. Aşırı alkol kullanan kişilerde akut gastrit gelişme olasılığı daha yüksektir.

• Stres. Büyük bir ameliyat yaralanma yanık veya geçirilen ağır bir enfeksiyon nedeniyle yaşanan şiddetli stres akut gastrite neden olabilir.

• Safra reflüsü hastalığı. Yağların sindirimine yardımcı olan safra suyu karaciğerde üretilir ve safra kesesi içinde depolanır. Safra kesesinden salgılandıktan sonra ince bir tüp aracılığıyla ince bağırsağa iletilir. Normalde halka gibi olan sfinkter kası (pilorik kapakçık) safra sıvısının ince bağırsaktan midenin içine geçmesine engel olur. Ancak bu kapakçık düzgün çalışmıyorsa ya da ameliyat edilmişse safra suyu midenin içine akarak gastrite yol açabilir.


• Vücudun kendi hücrelerinin mideye saldırması. “Otoimmün gastrit” denilen bu gastrit türünde vücut mide zarını oluşturan hücrelere saldırır. Bu durum bağışıklık sisteminin tepki vermesine yol açar. Bu tepki de midede aşınma ve tahrişe neden olur. “Otoimmün gastrit” Hashimoto hastalığı ve tip 1 diyabet gibi diğer otoimmün bozuklukları olan insanlarda daha yaygındır. Otoimmün gastrit ayrıca B-12 vitamini eksikliği ile de ilişkili olabilir.
• Diğer hastalıklar ve durumlar. HIV / AIDS Crohn hastalığı ve paraziter enfeksiyonlar dahil olmak üzere diğer bir dizi tıbbi durum gastrite sebep olabilir.