Rop Hastalığı Nedir?

Rop hastalığı nedir, Rop hastalığı tedavisi, Rop hastalığı belirtisi, Rop hastalığı muayene, Ropta tedavi



Erken doğum nedeniyle ortaya çıkan göz hastalığı prematürite retinopatisi veya ROP (retinopathy of prematurity) olarak isimlendirilir.

Bu hastalığın nedeni gözün ağ tabakasının (Retina) henüz damarlanması tamamlanmamış iken bebeğin doğması ve bu damarlanmanın düzgün olarak tamamlanamamasıdır.
ROP gelişimi için sayabileceğimiz en önemli risk faktörleri: düşük doğum haftası (ne kadar erken doğarsa o kadar riskli), düşük doğum kilosu (ne kadar az ise o kadar riskli) ve oksijen tedavisidir.

Oksijen tedavisi ROP gelişimi için doğum haftası ve doğum kilosundan sonra en çok suçlanan etkenlerin başında gelmektedir. Bununla birlikte bu hastalığın ne sebeple ortaya çıktığı halen net olarak bilinmemektedir.

Retina tabakasının damarlanması anne karnında kırkıncı hafta civarında (normal doğum zamanında) tamamlanmaktadır. Bu nedenle erken doğan bebeklerde henüz retina tabakasının damarlanması tamamlanmamıştır.

Bebeğin doğumu, bazı olgularda bu sürecin normal tamamlanmasına engel olur. Erken doğan bebeklerin akciğerleri de henüz tam olarak gelişmemiş olduğu için erken doğumdan sonra genellikle oksijen tedavisi gerekli olmaktadır.

Oksijen tedavisi her ne kadar bebeğin yaşatılması için vazgeçilmez olsa da, bu tedavinin retina damarlarında büzüşmeye neden olduğu ve henüz tamamlanmamış olan retinal damarlanmanın normal seyrini aksattığı düşünülmektedir.

Retina üzerinde ilerleyen damarlarda oksijen nedeniyle ortaya çıktığı düşünülen büzüşme sonucunda damarların ilerlemesi durmaktadır. Bunun neticesinde retina tabakasında bir bölge damarlanma olmadığı için kanlanma ve oksijen desteğinden yoksun kalmaktadır.
Bu durumda bu bölgedeki retinada bulunan hücreler kendilerine oksijen ve damar gelmesi için bazı moleküller salgılayacaklardır. Salgılanan moleküller retinada durmuş olan damarlanmanın yeniden başlaması için uyarıcı olmaktadır.

Fakat bu durumda yeniden başlayan damarlanma normalden biraz farklı ve göz için tehlikeli olmaktadır. ROP hastalığının temelinde de zaten bu şekilde gelişen anormal damarlanmalar yatmaktadır. Bu anormal damarlar göz içinde kanamaya ve retina tabakasında çekinti ile yırtıklara neden olarak görmenin kalıcı olarak kaybına neden olabilir.

İlk muayene ne zaman yapılmalıdır?
Rop hastalığının ebeveynlerinin fark edebileceği bir belirtisi olmadığı için çocuk hastalıkları uzmanları doğumdan 4-6 hafta sonra bu bebekleri ROP muayenesi yapabilen bir göz uzmanına gönderirler.

Dolayısıyla anne- babalara düşen görev bebeklerini doğumdan bir ay sonra göz muayenesine götürmeleridir. Çok erken doğumlarda 8 hafta beklenebilir. Yoğun bakımda yatmakta olan bebeklerde taşınabilir aletlerle yoğun bakım ortamında ROP muayenesi yapılabilir.

ROP muayenesi nasıl yapılır?
ROP muayenesi damla ile uyuşturularak (topikal anestezi) yapılır. Narkoz gerektirmez. Göz bebekleri işlemden yarım saat önce damla ile büyütülür. Göz uyuşturulduktan sonra kapaklar gözü rahatsız etmeyen özel bir alet ile açılır. Retina tabakası her bir göz için ayrıntılı olarak incelenir.

Damarların gelişme durumu, hastalığın varlığı ve hangi evrede olduğu belirlenir. Bundan sonra tekrar muayene gerekip gerekmediğine ve gerekirse hangi sıklıkta takip gerekeceğine karar verilir. Muayene süresi 10-15 dakika kadardır.

ROP’ta tedavi alternatifleri nelerdir?
ROP’un tedavisinde en önemli aşama düzenli takiptir. ROP gelişen hastaların %80’i kendiliğinden geriler ve takip edilen bebeklerin ortalama %10’unda tedavi gerekir. Tedavi yönteminin belirlenmesinde hastalığın hangi evrede olduğu damarlanma oranı çok önemlidir. Evre 1-2’de sadece haftalık takip yeterlidir.

Evre 3 kritik evredir. Eşik hastalık bu dönemde görülür. Eşik hastalığı zamanında saptamak ve acil olarak (3 gün içinde) tedavi uygulamak ROP gelişen bebeklerin kör olmasını engelleyen en önemli faktördür. Bu evredeki riskli hastalara lazer tedavisi uygulanır.
Son zamanlarda göze ilaç uygulamaları ile de başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Zamanında tespit edilemeyen ve tedaviye rağmen hastalığı ilerleyen olgularda göz içerisine girilerek vitrektomi ameliyatı uygulanır. Bu ameliyatın sonuçları maalesef her zaman yüz güldürücü olmaz.

ROP hastalığının en önemli sonucu körlüktür. Özellikle ihmal edilen takip ve tedavi yapılamayan hastalarda görülür. Tedavi edilen hastalarda çok geç safhada değilse körlük gelişmez. Tüm dünyada iki kez (1942 ve 1989 yıllarında) ROP Salgını görülmüştür.
Ülkemizin de kısmen aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelerde üçüncü ROP salgını riski vardır. Bu nedenle prematüre bebeklerin yoğun bakım uzmanlarının uyarı ve yönlendirmesine göre ROP konusunda tecrübeli göz hekimleri tarafından takip edilmeleri gerekir.