Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
Koyunlarda Östrus Siklusu (Kızgınlık)
Koyunlarda Östrus Siklusu (Kızgınlık) KızgınlıkKoyunlarda çiftleşme mevsiminin en önemli göstergesi, belli fizyolojik ve psikolojik belirtiler göstererek koçu kabul etmesi durumudur. Buna kızgınlık denir. Kızgınlıkla, vulva genişlemesi, vagina iç zarının kabarması ve kızarması, serviksten gelen koyu kıvamlı bir akıntı gözlenir. Şeffaf ya da dumanlı bir akıntı koyunun kızgınlık süresinin ilk yarısında olduğunu, yapışkan krem renkli akıntı ise kızgınlık sonunu ya da yumurtlamaya yaklaşıldığını gösterir. Ancak koyunlarda üreme organlarındaki değişmeler ve psikolojik belirtiler inekte olduğu üzere çok açık değildir. Genellikle koçun olmadığı durumlarda sürü düzeyinde kızgınlığı saptamak olası değildir. Kızgın koyun koç arayabilir. Ancak asıl gözlem, koyunun koçtan kaçmaması, onun üzerine binmesine ve aşım davranışı yapmasına izin vermesiyle olur. Koyunlarda aşım mevsimi süresince gözlenen çok uzun döngüler de vardır. Bunlar dışarıdan gözlenemeyen ve çokluk koçlarıda ayırt edemediği bir ya da daha çok kızgınlık içerirler. Buna sakin kızgınlık denir. Sakin kızgınlık, kızgınlık belirtilerinin gözlenemediği, ancak yumurtlamanın var olduğu, fizyolojik ve histolojik bir döngü olayıdır. Sakin kızgınlık olayında. kızgınlık belirtilerini oluşturan östrogen hormonu yeterli düzeyde üretilememektedir. Kızgınlık süresi Koyunlarda kızgınlık süresi ortalama 30-36 saattir. Bu süre birkaç saatten 3-4 güne değin değişir. Kızgınlık süresi, yaş, çiftleşme (baş, orta ve son), ırk ve koçun uyarıcı etkisine göre ayrım gösterir. Örneğin kızgınlık süresi anaç koyunlarda en kısa, kirli koyunlarda orta düzeydedir. Çiftleşme mevsiminin başında ve sonunda da ortasına oranla daha kısadır. Arama koçlarının kızgınlık aramak için koyunlarının arasında bulunduğu durumlarda da kızgınlık kısa sürer. Kızgınlık süresi bakımından ırklar arasında önemli bir ayrım olmamakla birlikte yapağıcı ırklar, etçi ırklardan daha uzun bir kızgınlığa sahiptirler. Kızgınlık döngüsü Mevsime bağlı pöliöstrik bir memeli olan koyunlarda kızgınlık belli zaman aralıklarıyla yinelenir (tekrarlanır). Bu zaman süreci bilindiği üzere kızgınlık döngüsü olarak adlandırılır. Koyunlarda da kızgınlık döngüsü uzunluğu, bir birini izleyen iki kızgınlığın başlangıçları arasındaki süreye göre ölçülür. Bu uzunluk, yaş, ırk, çiftleşme mevsimi dönemi, besleme gibi etmenlere bağlılık gösterir. Koyunlarda döngüler, tekli döngüler (=Sıngle cycles) ve çoklu döngüler (=Multiple cycles) olarak ikiye ayrılırlar: Tekli Döngüler Döngü uzunluğu 26 gün ve daha az gün olan döngülerdir. Bunlar üçe ayrılır: Normal Döngüler (Normal cvcles): Döngü uzunluğu 14-16 gündür. Kısa Döngüler (Short cycles): Döngü uzunluğu 14 günden daha az olan döngülerdir. Uzun Döngüler (Long cycles): Döngü uzunluğu 20-20 gündür. Çoklu Döngüler Uzunlukları 26 günden büyük olan ve bir yada daha çok sakın kızgınlık içeren döngülerdir. Bunlarda üçe ayrılabilir: Çiftli döngüler (Double cycles): Döngü uzunluğu 27-37 gündür ve bir sakin kızgınlık içerirler. Üçlü döngüler (Triple cyctes): Döngü uzunluğu 38-57 gündür ve iki sakin kızgınlık içerirler. Dörtlü döngüler (Quadraple cycles): Döngü uzunluğu 58 günden büyük olanlardır. Ancak uygulamada 57 günden daha büyük olan döngüler, anöstrüs mevsimi süresi içinde dikkate alınır. Koyunlarda normal kızgınlık döngüsü ortalaması 17 gün olarak kabul edilir. Döngü, çiftleşme mevsimi ortasında genellikle en kısadır ve sonuna doğru uzar. Çoklu döngüler ise aşım mevsimi başı ve sonunda daha çok rastlanır. Kötü beslenen koyunlarda da uzun döngüler görülür. Kızgınlık döngüsünde hormonal işleyiş Kızgınlık döngüsü, hipotalamus (hipofiz bezi ile bağlantılı beyin bölgesi), hipofiz bezi (beynin tabanındaki küçük bez), yumurtalıklar ve uterus tarafından üretilen hormonların karşılıklı etkileşimleriyle Folliküller evre (faz) ve Lüteal evre olmak üzere iki evreden oluşur. Koyunlarda Folliküller evre 2- 3 gün, Lüteal evre 14-15 gün süreyi kapsar. Bu evrelerdeki hormonal işleyiş ve oluşan fizyolojik, morfolojik ve psikolojik belirtiler kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir: Merkezi sinir sistemiyle hipotalamusa alınan yada depolanan bilgiler (ışık, koç uyarısı, kandaki üreme hormonları düzeyi vb), buranın gonadotropin doğurucu hormonu (Gn-RH) üretilmesini sağlar. Bu hormon kan yoluyla hipofiz ön lobuna gelir. Hipofiz ön lohundan Gn-RH’ın etkisiyle gonadotropin hormonları adı verilen follikül geliştiren hormon (FSH) ve lutein hormonu (LH) oluşur. İlk aşamada FSH daha ağırlıklıdır ve bu hormon follikül denilen ve içinde yumurtayı taşıyan oluşumların giderek büyümesini sağlarlar. Koyun folliküller evreye girer (2-3 gün). Son aşamada graaf follikül adını alan bu oluşumlar östrogen hormonu salgılarlar. Östrogen hormonu kızgınlık belirtilerini yaratır. Koyunlarda bir kızgınlıkta oluşan graaf follikül sayısı 1-4 arasında değişir. Çapı ise yumurtlama öncesi 5-8 mm’dir. Östrogen, hipotalamus aracılığıyla FSH salgısını giderek azaltır. Bu şekilde hipofiz ön bezinin diğer hormonu devreye girer. LH, yumurtlamayı sağlar. Bu olay kızgınlığın çıkışından yaklaşık 30 saat sonra olur. Yumurtlamadan sonra LH ‘in ve kısmende prolaktin etkisiyle yumurtanın oluştuğu yerde korpus luteumlar şekillenir. Luteal evre başlar (13-14 gün). Bu oluşum, progesteron hormonu üretir. Koyunda, korpus luteum en yüksek büyüklüğe 10-13 mm), 6-8 günde ulaşır. Progesteron, eşeysel istek ve kızgınlık belirtilerini yaratan hormonların üretimini engeller. Aynı zamanda, eğer yumurtalık yoluna dökülen yumurta döllenmiş ise onun uterusa yerleşmesini ve de gebeliğin sürekliliğini sağlar. Ancak dölleme olmamış ise, uterus, prostaglandin F2 a hormonunu üretir. Bu hormon korpus luteumu giderek yok eder, dolayısıyla progesteronun engelleyici etkisi kalkınca hipotalamus ve hipofiz hezleri hormonları yeniden üretime başlar ve döngü yinelenir.
Forumaski paylaşım sitesidir.Bu nedenle yazılı, görsel ve diğer materyaller sitemize kayıtlı üyelerimiz tarafından kontrol edilmeksizin eklenmektedir.Bu nedenden ötürü doğabilecek yasal sorumluluklar yazan kullanıcılara aittir.Sitemiz hak sahiplerinin şikayetleri doğrultusunda yazılı, görsel ve diğer materyalleri 48 saat içerisinde sitemizden kaldırmaktadır.
Bildirimlerinizi bu linkten bize yapabilirsiniz.
17.06.2014, 23:11
Koyunlarda Östrus Siklusu (Kızgınlık) 
Koyunlarda çiftleşme mevsiminin en önemli göstergesi, belli fizyolojik ve psikolojik belirtiler göstererek koçu kabul etmesi durumudur. Buna kızgınlık denir. Kızgınlıkla, vulva genişlemesi, vagina iç zarının kabarması ve kızarması, serviksten gelen koyu kıvamlı bir akıntı gözlenir. Şeffaf ya da dumanlı bir akıntı koyunun kızgınlık süresinin ilk yarısında olduğunu, yapışkan krem renkli akıntı ise kızgınlık sonunu ya da yumurtlamaya yaklaşıldığını gösterir. Ancak koyunlarda üreme organlarındaki değişmeler ve psikolojik belirtiler inekte olduğu üzere çok açık değildir. Genellikle koçun olmadığı durumlarda sürü düzeyinde kızgınlığı saptamak olası değildir. Kızgın koyun koç arayabilir. Ancak asıl gözlem, koyunun koçtan kaçmaması, onun üzerine binmesine ve aşım davranışı yapmasına izin vermesiyle olur.
Normal
