Koyunlarda Yumurtlama sonuçlarına göre döl verimi ölçütleri

[EbruLi]

Koyunlarda Yumurtlama sonuçlarına göre döl verimi ölçütleri

Koyunlarda döl verimi açısından önemli olan konu genelde koç altı koyun ya da doğuran koyun başına elde kuzu sayısı ile bir koyundan damızlık sürecinde elde edilecek kuzu sayısıdır. Bununla birlikte döl verimi sırasıyla dişinin birim süreç içinde ürettiği yumurta sayısına, gebelik oranına ve embriyo ölümlerine bağlıdır. Koyunlarda başlıca döl verimi ölçütleri ve bu ölçütlere özgü ortalama değerler aşağıda verilmiştir. Üremede, temel amaç kuzu verimi olduğundan anılan ölçütler doğrudan ölçütler olarak ele alınmış bulunmaktadır.
Yumurtlama sayısı (Ovulation rate)
Yumurtlama sırasında bir dişiden üretilen yumurta sayısına eşdeğerdir. Çoğunlukla laporoskopi saptanan bu ölçüt kızgınlığın 7. gününde yumurtalıklardaki korpus luteumların sayılmasıyla bulunur.
Irka, bakım-besleme, Yaş, mevsim canlı ağırlık vb. gibi etmenlere bağlı olarak değişir. Örneğin yumurtlama sayısı Merinoslarda 1,2, Fin koyunlarında 3 dür.
Yumurtalık etkinliği (=Ovarian activity)
Dişinin birim süreç içinde yumurta üretme düzeyini belirler, yumurtlama sayısı ve kızgınlık etkinliği süresine göre değişir.


Aşım ve kuzulama sonuçlarına göre döl verimi ölçütleri

(a) Gebelik oranı % = Gebe koyun/Koç altı koyun
Bu ölçüt, çiftleştirme ‘ sayısı ve yöntemiyle bağlantılıdır. Gebelik oranı % olarak saptanan ortalama değerler. bir çiftleştirme dönemi için doğal aşımda yapay tohumlamada Ç 60-95 (lale sperma) ve 20-50 (dondurulmuş sperma) düzeyindedir.
(b) Kısırlık oranı % = Kısır koyun / Koçaltı koyun
Doğal aşımda. % 5-8 kısırlık oranı normal kabul edilebilir.
(c) Kuzulama oranı (%) (Fertility) = Doğuran koyun / Koçaltı koyun
(d) İkizlik oranı (%) = İkiz doğuran koyun / Doğuran koyun
(e) Koçaltı koyun başına kuzu sayısı (Fecundıty)= Doğan kuzu / Koçaltı koyun
(f) Doğuran koyun başına kuzu sayısı (Litter size)= Doğan kuzu / Doğuran koyun
(g) Gebelik üretkenliği (Gestation productivity) = Koça verilen 100 koyundan doğumda elde edilen toplam kuzu ağırlığı (kg)
Kuzulama oranı, ikizlik oranı, koçaltı koyun ve doğuran koyun başına, kuzu sayısı, gebelik üretkenliği gibi ölçütler ırk, bakım-besleme, yaş, mevsim, canlı ağırlık vb. gibi etmenlere bağlı olarak değişim gösterir.


Büyütme sonuçlarına göre döl verimi ölçütleri

(a) Yaşama gücü oranı (%) = Sütten kesilen ya da 3. aydaki kuzu / Doğan kuzu.
(b) Koçaltı koyun başına sütten kesilen ya da satılan kuzu (KKSK) = Sütten kesilen yada satılan kuzu / Koçaltı koyun
(c) Doğuran koyun başına sütten kesilen ya da satılan kuzu (DKSK) = Sütten kesilen yada satılan kuzu / Doğuran koyun
(d) Sürü tamamlama derecesi = Her bir koyunun yaşamı boyunca doğurduğu ve aşım çağına ulaşmış kuzu sayısı.
(e) Toplam üretkenlik (Total productivity) = Laktasyonun 100. gününde koça verilen 100 koyundan üretilen toplam kuzu ağırlığı (kg).
(f) Karkas üretkenliği (Carcass productivity) = Koça verilen l00 koyundan elde edilen toplam karkas ağırlığı (kg)
(g) Biyolojik verimlilik = Bir üretim yılında birim koyundan elde edilen kuzu verimi
Büyütme sonuçlarına göre verilen döl verimi ölçütleri üzerinde ırk, bakım- besleme gibi etmenler etkilidir.