İsteğe bağlı sigortada 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle çok sayıda değişiklik yapıldı. Bilindiği üzere daha önce SSK’nın, Bağ-Kur’un ve T.C. Emekli Sandığı’nın ayrı ayrı isteğe bağlı sigortaları vardı. 1 Ekim 2008 gününde bunlardan SSK’nın isteğe bağlısı sona erdirildi. Geriye Bağ-Kur’un isteğe bağlısı ile T.C. Emekli Sandığı’nın isteğe bağlısı kaldı. SSK’nın isteğe bağlısına devam edenlerin de 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödedikleri primler de Bağ-Kur’un isteğe bağlısına sayıldı.

SSK’nın isteğe bağlısı artık yok

1 Ekim 2008 gününden sonra SSK’lılara 4/A’lı, Bağ-Kur’lulara 4/B’li ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçilerine de 4/C’li denmektedir. Kimin nereden emekli olunacağının tespiti yapılırken eskiden olduğu gibi son 7 yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinde en çok nereye prim ödenmişse o şartlarla emekli olunma ilkesine aynen devam edilecektir.

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren yeni isteğe bağlı sigortalılığın en önemli farklılığı ise 30 Eylül 2008 günü ve öncesinde SSK’ya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince isteğe bağlı olarak prim ödeyenlerin 1 Ekim 2008 gününden sonraki sürelerde ödeyecekleri isteğe bağlı primleri, 4/B’li (eski adıyla Bağ-Kur’lu) olarak değerlendirilecek olmasıdır. Yani, ister eski SSK isteğe bağlısı olsun ister yeni isteğe bağlı olsun 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödenecek isteğe bağlı sigorta primleri Bağ-Kur’a (4/B’ye) ödenmiş sayılacaktır.

Bu durumda 1 Ekim 2008 gününden sonra isteğe bağlıya 1260 gün (3,5 yıl) prim ödeyen birisi şimdiki SSK şartları (4/A) ile değil şimdiki Bağ-Kur (4/B) şartlarıyla emekli edilecektir. Mesela bugün SSK’dan 5000 veya 3600 gün ile emekli olmayı beklerken birden hem emeklilik yaşının uzadığını hem de erkek ise 9000, bayan ise 7200 gün prim ödemek yükümlüsü olabileceklerdir.

1 Ekim 2008’den sonra 3,5 yıla sakın ulaşmayın

İşte bu nedenle de 1 Ekim 2008 gününden sonra SGK’nın isteğe bağlı sigortasına devam edecekseniz en az fazla 1230 gün (41 ay) daha devam edebilirsiniz ondan sonra isteğe bağlıdan çıkıp bir işyerinden SGK’ya işçi (4/A’lı) olarak bildirilmeniz sizin menfaatinizedir. Yoksa SSK’lı gibi emekli olma hakkınızı kaybeder, Bağ-Kur’lu gibi değerlendirilirsiniz.



Prim rakamı arttı, sağlık primi de zorunlu

SSK’nın isteğe bağlı sigortalıları daha önce (asgari ücret ile asgari ücretin altı buçuk katı arasında) kendi belirledikleri bir rakamın yüzde 25’i oranında isteğe bağlı SSK primi öderken, 1 Ekim 2008 gününden itibaren yüzde 20 emeklilik primi ve yüzde 12 oranında da GSS yani genel sağlık sigortası primi de ödemeye başladılar. Yani, bundan sonra isteğe bağlı SGK sigortalısı olursanız asgari ücret (693 lira) alt sınır ve bu rakamın 6,5 katı olan 4504,5 lira üst sınır olmak üzere her ay dilediğiniz rakamın yüzde 32’si oranında prim ödemeniz gerekecek. Öte yandan, tüm isteğe bağlılar bundan böyle GSS primi de ödemek zorundadır, benim sağlık giderlerim babam-eşim üzerinden karşılanıyor bu nedenle GSS primi ödemeyeceğim deme hakları da artık yok.

Kısmi çalışanlar da isteğe bağlı ödeyebilir
Yazınızda 2008 yılı Ağustos ayında isteğe bağlı SSK sigortalısı olduğunuzu ama 2009 yılı mart ayında ders saatli çalıştığınız üniversitenin sizi sigortalı yapması nedeniyle gün sayısı kadar SGK’ya bildirdiğinden bahsediyorsunuz.
Yeni Kanun gereğince, ayda 30 günden az SSK’lı olarak çalışanların, çalışma sürelerini 30 güne tamamlamak için isteğe bağlı prim ödeme hakları da vardır. Mesela, üniversite sizi ayda 10 gün çalıştı diye bildiriyor ve primlerinizi ödüyorsa sizin de kalan 20 günü isteğe bağlı ödeme hakkınız var. Yani, sigortalı işe girdiğiniz için isteğe bağlı sigorta artık sona ermiyor. Size verilen bilgide bu anlamda hata veya eksiklik var.

Deve mi Kuş mu yoksa devekuşu mu?
Yukarıda belirttiğim üzere, ayda 30 günden az çalışanların 30 günden eksik çalışma günlerini isteğe bağlı olarak SGK’ya ödeme hakları var ama burada bir sorun var. İşverenin sizin için ödedikleri eski adıyla SSK yeni adıyla 4/A sigortasına sayılıyor, sizin isteğe bağlı olarak ödedikleriniz ise eski adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/B sigortasına sayılıyor. Yani aynı ay için de hem Bağ-Kur hem de SSK sigortalısı sayılıyorsunuz. Bu duruma göre de son 2520 günlük prim ödemelerinde en çok Bağ-Kur’lu görünürseniz de Bağ-Kur’dan emekli olmakla karşı karşıya kalma tehlikesi olacak.



Madde madde isteğe bağlı SSK sigortasında neler değişti?



1- Eskiden isteğe bağlı sigortalılar sağlık primi ödeyemiyor ve sağlık yardımlarından yararlanamıyordu yeni düzenleme ile isteğe bağlı sigortalılar da sağlık yardımlarından faydalanmaya başladılar.



2- İsteğe bağlı sigortalılar sağlık yardımlarından yararlanmaya başladılar ancak bunun bir bedeli var. Eskiden isteğe bağlı sigortalılar en az asgari ücretin % 20 kadar prim ödemek zorunda iken şimdi bu oran %32’ye çıkmış bulunuyor. Bu %32’lik oranın %20’si Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası primi, %12’si genel sağlık sigortası primi. Oran artmamış olsaydı asgari ücret üzerinden prim ödeyen isteğe bağlı sigortalı 173,25 TL prim ödeyecekken şimdi 221,76 TL prim ödemek zorunda.



3- İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için eskiden Türkiye’de ikamet şartı aranmazken yeni düzenleme ile isteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de yasal olarak ikamet etmek gerekiyor.



4- Artık ayda 30 günden az çalışanlar isteğe bağlı sigortalı olabilecekler. Bu ne anlama geliyor. Ayda 10 gün 15 gün çalışan veya part-time çalışan sigortalılar, 30 günden eksik kalan sürelerini isteğe bağlı olarak tamamlayabilecekler. Yani ayda 10 gün SSK’lı çalışan bir kişi, o ay için eksik kalan 20 günlük süreyi Bağ-Kur’lu gibi isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyebilecek.



5- Yeni yasa ile birlikte isteğe bağlı sigortalılar artık Bağ-kur’lu yeni yasadaki adıyla 4/b’li oldu. Bu nedenle 01.Ekim 2008 tarihinden sonraki aylar için ödediğiniz isteğe bağlı sigorta primleri Bağ-kur’lu gibi işlem görecek.