Nişanlanma Nedir?

[Ada]

Nişanlanma Nedir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu md. 118 ve devamı hükümlerce düzenlenen nişanlanma, bir aile hukuku sözleşmesidir. Herhangi bir şekil şartına bağlı olmayan nişanlanmanın emredici hükümleri:

• Nişanlanma, ancak evlenme vaadiyle olur. Evlenme vaadi bulunmadığı takdirde, tarafların iradeleri nişanlanmayı doğurmaz. Evlenme vaadinin herhangi bir şekli bulunmamaktadır. Yazılı, sözlü ortaya koyulabilir. Gelenek görenekçe düzenlenmiş şekil unsurlarına uyulmaması, nişanlanmayı sakatlamaz, geçersiz kılmaz.
• Taraf iradelerinin açıklanmasında temsil söz konusu değildir. Şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hak olması nedeniyle temsilci aracılığıyla nişanlanma gerçekleşemez. Taraflar, nişanlanmaya yönelik iradelerini, bizzat açıklamak zorundadırlar.
• Nişanlanma, yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça küçüğü veya kısıtlıyı bağlamaz. Bağlamaz ifadesinden anlaşılması gereken, nişanlanmanın maddi yönüdür.
• Nişanlılıkta süre yoktur. Her ne kadar taraflar aralarında evlenmek için gün belirleyebiliyor olsalar da, nişanlılığın geçerli olacağı süre belirlenemez. Süreli nişanlılığın ya da belli bir süreden sonra evlenileceğine yönelik beyanların hukuki karşılığı bulunmamaktadır.
• Nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez. Nişanlılık mutlaka evlilik ile sonuçlanmak zorunda değildir. Taraflar diledikleri an nişanlılığa yönelik beyanlarından vazgeçebilirler. Taraflar birbirlerini, nişanlı olmayı dayanak göstererek evliliğe zorlayamazlar.
• Her ne kadar evlilik yükümlülüğü sağlamasa da nişanlanma, taraflara sadakat yükü yükler. Bu sadakat yüküne aksi davranaşlar, ilgili tarafın kusurlu sayılması sonucunu ortaya koyar.
• Nişanlılığın önemli bir sonucu da, nişanlıların birbirleri aleyhinde tanıklık yapmaktan kaçınabilecek olmalarıdır. Çünkü nişanlılar, kanun önünde birbirlerinin yakınıdırlar.
• Evlenmeden kaçınma hali için öngörülen cayma tazminatı veya ceza şartı dava edilemez; ancak yapılan ödemeler de geri istenemez.
• Nişanlanma; evlilik, nişanlılardan birinin ölmesi ya da hakkında gaiplik kararı verilmesi, taraflardan birinin bir başkasıyla nişanlanması ya da evlenmesi, bozucu şart varsa bunun gerçekleşmesi, geciktirici şartın gerçekleşemeyecek olmasının belirlenmesi, taraflardan birinin akıl hastalığına yakalanması veya evlenmeyi yasaklayan hükümlerin varlığının anlaşılması ya da tarafların beyanlarıyla, sonra erer.
• Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır. Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.
• Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. Bunun gerçekleşebilmesi için, karşı tarafın kusurunun ispat edilmesi gereklidir. Manevi tazminat miktarı, olayın içeriğine göre değişecektir.
• Nişanlanmanın evlenme dışında bir sebeple sona ermesi halinde, tarafların ya da anne/baba ile onlar gibi davrananların diğer tarafa, nişanlanma nedeniyle, alışılmışın dışında verdiği hediyeler, geri istenebilir. Eğer geri istenen hediye aynen veya mislen verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.
• Nişanlanmanın sona ermesi nedeniyle ortaya çıkan dava hakları, nişanlanmanın sona ermesinden bir yıl geçmekle ortadan kalkar.

Soru cevaplarla nişanlanma:

Nişanlanma ile sözlenme arasında fark var mıdır?
Sözlenme kanunlarımızca düzenlenmemiştir. Sosyal hayatta sözlenme, nişanlılığa giden ilk adımdır ve hukuki karşılığı bulunmamaktadır. Ancak sözlenmenin, nişanlılık olarak nitelendirilebildiği hallerde, nişanlılık kurumunun unsurları geçerli olacaktır.
Ne şekilde nişanlanılır?
Kanun nişanlılık için bir şekil şartı koymamıştır. Sözlü ya da yazılı olarak yapılabilir. Önemli olan evlenme vaadinin, taraflarca beyan edilmesidir.
18 yaşımı doldurmadan, nişanlanabilinir mi?
Yasal temsilcisinin rızası ile mümkündür.
Evlenmek istemeyen nişanlıya dava açılabilir mi?
Hayır. Her ne kadar evlenme vaadiyle kurulan bir sözleşme olsa da nişanlılık, taraflara, evlenme zorunluluğu yüklemez.
Evlenmekten vazgeçen nişanlıdan ceza olarak para talep edilebilir mi?
Hayır. Evlenmek, nişanlılığın emredici sonucu değildir ve taraflar, nişanlanmadan dönebilirler. Ancak bu nedenle ödenenler, geri istenemez.
Nişanı bozan tarafa dava açılabilir mi?
Hayır. Nişanı bozdu diye kişiye dava açılamaz, evlenmeye zorlanamaz.
Nişanlanmada aile(anne-baba) onayı şart mıdır?
Küçük ve kısıtlı için onay şarttır. Diğer durumlarda, fiil ehliyetinin kullanımında kişiler özgürdür.
Nişanlılık süresi en fazla ne kadardır?
Nişanlılık süresi belirlenmez. Belirlenen süre ise evlenme için temel alınamaz. Ancak, durumun özelliğine göre nişanlılık süresinin çok uzun sürmesi halinde kusursuz taraf, diğer tarafın kusurunu ispatta bu süreyi dayanak olarak kullanabilir.
Nişanı atabilir misiniz?
Taraflar diledikleri an nişanlanmaya yönelik beyanlarından dönerik, nişanlılığı sonra erdirebilirler.
Nişanı bozan taraftan manevi tazminat istenebilir mi?
Nişanlanmanın sona ermesinde kusursuz olan taraf, kusurlu taraftan bir miktar manevi tazminat talebinde bulunabilir.
Nişanı bozan taraftan maddi tazminat istenebilir mi?
Kusursuz taraf, evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakarlıklar karşılığında, kusurlu taraftan maddi tazminat talep edebilir.
Nişanlıya anne-babanın verdiği hediyeler geri istenebilir mi?
Haklı bir sebep olmadan nişanı bozan taraftan, diğer tarafın anne-babası ve onlar gibi davrananlar, tarafların evlenmeleri amacıyla yaptıkları harcamaları, maddi fedakarlıkları ve nişan giderlerini talep edebilirler.
Nişan hediyelerinin iadesi davası nedir?
Haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozan taraftan, diğer taraf ve onun anne-babası ile onlar gibi davrananların, nişanlanma ve evliliğe yönelik olarak yaptıkları masrafların, verdikleri hediyelerin iadesini talep ettikleri davadır.
Nişanlılık hakları ve sorumlulukları nelerdir?
Nişanlılar, birbirlerinin yakınıdırlar. Birbirleri aleyhine tanıklık yapmaktan kaçınabilirler. Nişanlıların birbirlerine karşı sadakat yükümlülükleri mevcuttur.
Nişanlanma nasıl sona erer?
Nişanlanma, tarafların beyanlarıyla, evliliğin gerçekleşmesinin imkansız hale gelmesiyle ya da bunun anlaşılmasıyla, bozucu şartın gerçekleşmesiyle, geciktirici şartın gekçekleşmeyeceğinin anlaşılmasıyla, evlenmeyi yasaklayan hükümlerin varlığının anlaşılmasıyla, evlenmeyle sona erer.