Forum Aski - Türkiye'nin En Eğlenceli Forumu - Kıymetli Evrak Hukuku Ders Notları

Kıymetli Evrak Hukuku Ders Notları

AŞ. DENETİMİ

I.GENEL AÇIKLAMA
* Zorunlu organdır ,bu organ yoksa şirketin feshi gerekir
* Asıl amacı:yönetimin keyfiliğini önlemektir ;böylece ortaklar ve şirket alacaklıları yönetime karşı korunmuş olur.yani GK adına denetim yapar
* İç ve dış denetim olmak üzere iki kısma ayrılır.iç denetim şirketin kendi bünyesindedir ve denetim organını ifade eder. Dış denetim ise şirket dışında yer alan bazı müesseseler tarafından gerçekleşir
* Her bir denetçi bağımsız ve sürekli olarak denetçilik yapar.

II.İÇ DENETİM
* Organ vasıtasıyla yerine getirilir. Kişi sayısı esas akitte belirtilir ama 5 i geçemez.
* Kurul halinde teşekkül etmek zorunda değildir.tek kişiden dahi oluşabilir.
a)denetçiler
* Esas akitle (sadece ani kuruluşta söz konusu olur),GK kararıyla(tedrici kuruluşta kuruluş GK da seçilebilir)-kuruluş GK seçilen denetçi en fazla 1 yıl normal GK da seçilen denetçi en fazla 3 yıl görev yapabilir- denetçiler (kooptasyon bkz. syf. 16) ve mahkeme tarafından seçilebilir.tek olan denetçinin görevine son bulması halinde mahkeme seçer
* Nitelikleri:bir kişiden ibaret ise onun.birden çok kişiden ibaretse yarısından bir fazlasının TC.vatandaşı olması şarttır .../.... ortak olması şart değildir...../....devlet memur müflis kısıtlı olmamalı...../...YK üyesiyle hısım olmamalı,ağır hapis hırsızlıktan dolayı ceza almamalı

b)denetim organının yetki ve görevleri
* Esas itibariyle yönlendirici ve tespit edici görev ve yetkileri vardır ör:
* Bilançonun şeklini düzeltmek (yönlendirici)
* Şirket defterlerini inceleme(tespit edici)
* Şirket veznesini teftiş(tespit edici)
* Bütçe ve bilançoyu denetleme(tespit edici)
* İhmal halinde GK yı toplantıya çağırma (yönlendirici)
c)denetçilerin sorumluluğu
* Müteselsilin sorumludurlar
d)denetçilik sıfatının sona ermesi (sıfatın kazanılmasında olduğu gibi kaybedilmesinde de tescil ve ilan şart)
* Tekrar seçilmeme
* YK üyeliğine seçilme
* Şirkete memur olarak atanma
* YK üyeleriyle 3 dereceye kadar hısım olması
* Ölüm
* İstifa,azil
* İflas ve hacir altına alınma
* Ağır hapis cezasına mahkum olmak

III.DIŞ DENETİM
* Dış denetim ya devlet ya da özel denetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilir
* Teftiş yöntemi esastır
* Genel denetime tabi AŞ lerde hükümet komiserinin bulunması şarttır
* Kuruluş aşamasında STB den izin alınması da denetimin bir parçasıdır
* Bakanlığın yaptığı inceleme kamu yararı incelemesidir.
* Halka açık Aşlerde ise denetim SPK tarafından yapılır.

AŞ. ESAS AKDİN DEĞİŞTİRİLMESİ
1.GENEL AÇIKLAMA
* Değiştirme emredici kurallara ,mevcut imtiyazlara müktesep haklara ve objektif iyi niyete aykırı olamaz.
* Değiştirme yetkisi münhasıran GK a aittir.bu yetkinin başka bir organa devri mümkün değildir.
* Değiştirme ticaret siciline tescil edilmelidir

II.GENEL ANLAMDA ESAS AKDİN DEĞİŞTİRİLMESİ(5 aşamada gerçekleşir esasen usul işlemleridir)
1. esas aktin değiştirilecek maddesinin yeni metninin hazırlanması
2. STB. Dan değişiklik için ön izin alınması
3. ön izni alınmış olan değişik metnin genel kurul tarafından kabul edilmesi
* esas akdi değiştirmek için yapılan olağanüstü GK ,izin alındıktan sonra esas akit değişikliği işlemelerinin tamamlanabileceği ve 6 ay aşmayacak süre içinde yapılmalı
* bazı hisse senetlerindeki paylara birden fazla oy hakkı veren oyda imtiyaz hususu akit değişikliklerinde uygulanmaz. Yani her hisse senedi=Bir oy
4. AŞ . GK. Alınan kararın uygulanabilmesi için bu kararın şartları varsa imtiyazlı pay sahipleri genel kurulunda da kabul edilmesi gerekmektedir ör: sermaye artırımda
5. ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi

III.ESAS SERMAYENİN ARTIRILMASI

A)genel açıklama
* ortakların şirketteki konumu etkilemesi sebebiyle özel hükümler uygulanır.
* Rüçhan hakkı:Pay sahipleri yeni sermayenin artırılması sırasında yeni payları,katılma paylarının esas sermayeye oranı miktarında öncelikle alma hakkına sahiptir
* Yeni hisse senedi çıkarılarak sermaye artırılmak isteniyorsa esas akitteki tüm sermaye ödenmiş olmalıdır.
* Esas akitle yada GK kararı ile yeni paylar başkalarına bırakılabilir.

B)toplantı ve karar yeter sayısı
* 1. topl. Nisabı :1/2 ikinci toplantı nisabı:1/3 karar nisabı ise: oyçokluğu

C)sermaye artırımın sebepleri
* finansman ihtiyacını karşılamak
* yedek akçelerin veya şirket aktiflerinin belge üzerinde sermayeye eklenmesi,
* zaman içinde zarar edilmesi suretiyle eksilen sermayenin tamamlanması
* kanun gereği artırılması

D)sermaye artırımın türleri
* kural olarak bedelli yapılır. Yani en çok kullanılan yöntem yeni hisse sendi çıkarılarak şirkete taze para girmesidir.
* Bazen de kağıt üzerinde artırım yapılır: yüksek enflasyon sebebiyle

1. yeni sermaye taahhüt etmek suretiyle sermaye artırımı
a)kapalı AŞ. Lerde
* efektif artırım de denilir. Ani yol ile sermaya artırımda sermayenin tamamı taahhüt edilmelidir. Tedrici yolda ise halka çağrıda bulunulur.
* Yeni metnin hazırlanması
* STB den izin alınması
* GK kararı
* İmtiyazlı paylar GK da şirket GK kararını onaylaması
* GK kararının yerine getirilmesi
* Tescil ve ilan
b)halka açık AŞ.
* Kapalı AŞ ile aynı farkları:
* Çıkarılan hisse senetlerinin bedellerinin tamamının nakit olarak ödenmesi
* SPK ya kayıt
* Süresinde satılmayana sermayenin satın alınacağı taahhüdü

2. Şirket varlıklarının ve araçlarının sermayeye dönüştürülmesi suretiyle
* Yedek akçelerin.şirketin sahip olduğu mal ve hakların satışından elde edilen gelirle vb olabilir.
* Bu halde ortak yeni bedel ödemeden yeni paylar elde eder.

3. Mevcut payların itibari değerleri değerlerinin artırımı suretiyle
* Pay sayısı aynı ama payın itibari değeri farklıdır.
* Bu durumda şirkete yeni ortak girmez
* Burada oybirliği şartı aranır çünkü taahhüt artırımı vardır

IV.KAYITLI SERMAYE SİSTEMİNİ BENİMSEYEN AŞ .DE YK KARARIYLA
1. Alt/üst sınır içerisinde kalmak üzere YK’nın sermaye artırımı kararı alması.
2. SPK ya başvuruda bulunma
3. halkı davetin ticaret siciline tescili
4. halka arz
5. sonuçların SPK ya bildirilmesi
6. değişiklik kararının ticaret siciline tescil ve ilanı

V.ESAS SERMAYENİN AZALTILMASI
* Bilançodaki esas sermaye kaleminin nominal olarak indirilmesi sonucunu doğurur.

A)sebepleri
1. şirketin zarar etmesi: sermayenin 2/3 karşılıksız kalırsa GK toplantıya çağırılmak zorundadır.bu durumda ya 1/3 orandaki sermaye ile devam edilir yada eksik kalan oran tamamlanır.şirket bu kararlardan birini almazsa sona erme sebeplerinden biri gerçekleşmiş sayılır.

2. esas sermayenin bir kısmının şirket faaliyeti için gereksiz kalması durumunda

B)Uygulanacak yöntemler
* payların itibari değerlerinin düşürülmesi
* pay sayısının azaltılması
* payların birleştirilmesi : bu durumda ya esas akitte belirtilmeli yada ortakların izni alınmalı
* payın itfası : bu durumda ise payın izni şarttır.

C)sermaye azaltılmasının türleri
1. esas sermayenin bir kısmının iadesi veya başka bir amaç için kullanılması amacıyla yapılan azaltma
2. bilançodaki zararın ortadan kaldırılması içi yapılan azaltma
* azaltma işleminde önemli olan; alacaklıların korunmasıdır.
* Esas akitte hiçbir hüküm yoksa azaltmada uygulanacak yöntem bütün payların itibari değerinin indirilmesi suretiyle yapılan türdür.

AŞ. DE PAY VE HİSSE SENETİ
* AŞ de ortak sıfatı pay kavramına bağlanmıştır
* Her ortak şirket sermayesine oranla sahip olduğu pay ölçüsünde şirket GK da oy kullanır
* Pay AŞ nın kuruluşu ile oluşur.Hisse senedi payı temsilen çıkarılan senettir.hisse senedi ortaklık sıfatının devri ve belgelendirilmesi hususunda kolaylık sağlar.
* Pay’ı 4 e ayırabiliriz
1. çıplak pay
2. imtiyazlı pay
3. oydan yoksun pay
4. hisse senedine bağlanmış pay
* hamiline yazılı pay
* nama yazılı pay
* sınırlamasız pay
* bağlı nama yazılı pay
pay:esas sermayenin , belirli sayıda birim değere bölünmüş olan bir parçasıdır.payın herbir birim değerine itibari değer denir.kural olarak itibari değerler birbirine eşttir.istisnası vardır ör: A grubu paylar 2000tl olabilirken B grubu paylar 3000tl olabilir
* esas sermayenin ortaklar arsında dağılımı GK da oy kullanma,şirketin karına zararına katılma tamamen paya bağlıdır
* hisse senediyle aralarındaki farklar:
* hisse senedi payı temsil eden belgedir
* pay ise esas sermayenin belirli bir kısmını teşkil eder.
Hisse senedi:payları temsil etmek üzere ,kıymetli evrak ve menkul kıymet taşıyan kanunun aradığı şekil şartlarına uygun olarak çıkarılan belgedir.
* Payın devrini kolaylaştırır.
* Borsanın temelidir
1. Hisse senetlerinin çıkarılması:
a)TK a Tabi şirketler
* Hisse senedi çıkarmak gibi bir zorunluluk yoktur.
* YK payları temsilen hisse senedi çıkarabilir.
* Değişik küpürlerde bastırılabilir.ör: her paya bir senet yada 10 paya 1 senet gibi
b)SPK a tabi şirketler: hisse senedi çıkarmak zorunluluktur
1. hisse senetlerinin türleri
* nama ve hamiline yazılı hisse senetleri olabilir.
* Nama yazılı hisse senedi kıymetli evrak hukukuna göre devredilir devir beyanı ve zilyetlik şarttır
a)hamiline yazılı hisse senedi:hamili kim ise o kimse AŞ ortağı olarak kabul edileceği senetlere denir
* Ortağın adı yazılmaz
* Ham. Yazılı sen. Çıkarmak için esas akitte hüküm bulunmalıdır
* Pay bedelleri tamamen ödenmedikçe ha. Yazılı senet. Çıkarılmaz
b)nama yazılı senet:senet üzerinde hak sahibi olan kişilerle ilgili bilgilerde yazılır
c)bağlı nama yazılı senet:Nama yazılı hisse senedi üzerinde şirket esas akdiyle kabul edilmiş bazı sınırlandırmalar olabilir.ör: sadece avukatlar bu senedi alabilir.

AŞ. SONA ERMESİ
İki şekilde sona erer 1)infisah(kendiliğinden) 2) fesih

1 infisah sebepleri
* Sürenin dolması
* Amacına ulaşamamak yada amaca ulaşmanın imkansızlaşması
* Sermayenin 2/3 ünün ziyaı
* Ortak sayısının 5 kişden aşağıya düşmesi
* Şirket alacaklılarının TK 436 a göre talebi
* Esas akitteki fesih sebebinin gerçekleşmesi
* Şirketin başka bir şirketle birleşmesi
* Şirketin iflasına karar verilmesi
* GK fesih kararı 2/3 il toplantı nisabi ½ ikinci toplantı nisabı
2 fesih sebebleri
* GK kararı gerektiren fesih sebepleri: fesih kararı 2/3 il toplantı nisabı ½ ikinci toplantı nisabı
* Mahkeme kararı
* Hakiki pay sahiplerinin 5 kişiden aşağıya düşmesi:böylece göstermelik ortak durumundaki saman adamlar kullanılarak kanuna karşı hile yolunun önü kesilmeye çalışılmıştır,ortak alacaklı yada STB. Dava edebilir
* Zorunlu organların olmaması yada GK nın toplanamaması
* Esas sermayenin 2/3 zıyaı :şirket yeterli teminatı gösterirse feshe karar verilemez
* Esas akitte öngörülen fesih sebeplerinin gerçekleşmesi:
* STB e tanınan fesih davası açma sebeplerin gerçekleşmesi

AŞ. ŞİRKET TASFİYESİ
I.GENEL OLARAK
* AŞ iflastan başka sebeple sona ermişse YK tarafından ticaret siciline durum tescil ve ilan edilir. Daha sonra alacaklılar ellerindeki belgelerle 1 yıl içinde AŞ ye müracaat etmelidir.
* Tasfiye:şirket malvarlığının paraya çevrilerek ,3. kişilerle şirket arasındaki ilişkilerin sona ermesi ve artan kısmın ortaklar arasında paylaşımıdır
* Tasfiye aşamasında şirketin amacı artık kazanç sağlama değil ;şirketin varlığına hukuken son vermektir.
* Tasfiye aşamasındaki şirkette Yetki tasfiye memurunda olur.
* Ticaret unvanında “tasfiye” ibaresi kullanılmalıdır.
II.TASFİYE İŞLEMLERİ
* Tasfiye memurları tarafından yerine getirilir
* İflas etmişse iflas masası yerine getirir.
a)tasfiye memurlarının seçimi ve azli
* Esas akitle /GK İle /YK tarafından seçilebilir. Bu üç hal gerçekleşmezse ortak mahkemeye başvurup mahkeme seçebilir.
* Tescil ve ilan şarttır.
* Mahkeme seçmemişse GK tasfiye memurlarını her zaman azledebilir.
b)tasfiye işlemlerinde izlenecek sıra
* Asıl amaç alacakların tahsili, aktiflerin paraya çevrilmesi ,borçların ödenmesi,elde hala para varsa ortaklara dağıtılması ve AŞ tüzel kişiliğinin terkini
1. tasfiye memurlar öncelikle tasfiyenin başlangıcındaki bilançoyu ve envanteri düzenler ve GK nın tasdikine sunar
2. alacaklılar davet edilir
3. her türlü alacağın tahsil edilmesi sağlanır
4. şirketin aktiflerinin paraya çevrilmesi gerekir
5. borçlar ödenir.aktifler pasifleri ödemeye yetmiyorsa tasfiye memur durumu mahkemeye bildirir ve şirketin iflasını ister.
6. borçların ödenmesinden sonra arta kalan para varsa ortaklara dağıtılır.tasfiye payı denilen bu değer kural olarak her ortağın payı oranıdır.
7. ticaret sicilindeki kaydı terkin edilir ve böylece şirketin hukuk hayatındaki durumu son bulur.

I.TANIMI:sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkettir.sermayesi paylara bölünen ve ortaklardan bir veya birkaçı şirket alacaklılarına karşı bir kolektif şirket,diğerleri ise bir AŞ ortağı gibi sorumlu olan şirkettir.
* Sermaysei paylara bölünmüştür
* Ticaret unvanı kullanır
* 2 ayrı grup ortak vardır
* tüzel kişiliği vardır

II.KURULUŞ: STB izin almak hariç AŞ ile aynı prosüdürdür.

III.İŞLEYİŞİ: komandite ve komanditer ortaklar için ayrı ayrı GK vardır.
* Yönetici sıfatı esasen komantide ortaklara aittir.
* Şirketi 3 kişilere karşı temsil görevini de komantide ortak yapar.

IV.SONA ERMESİ AŞ e benzer farkları: sermayenin 2/3 zıyaı olsa bile şirket devam eder.herhangi bir şekilde ortaklar arasındaki farklılığın kalkmasıyla şirket sona erer.

A)GENEL AÇIKLAMA
* Ortakların sorumluluğu bakımından ltd. şirket AŞ e benzer yani sermaye şirketidir.
* 50 den fazla ortağı olamaz
* 2-20 arasında ortak sayısı olan ile 20-50 arasında ortak sayısı olan için farklı hükümler mevcuttur.
* 2-20 şahıs şirketlerine daha yakın iken 20-50 sermaye şirketlerine daha çok benzer.
* 2 tür payı vardır. Esas sermaye payı ,üyelik payı

I.TANIMI: 2 veya daha fazla gerçek yada tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup,iktisadi konularda faaliyet gösteren,şirket borçlarından dolayı sadece şirketin malvarlığıylı sınırlı sorumlu olduğu,esas sermayesi muayyen ve bu sermaye ortakların esas sermaye paylarının toplamına eşit olan şirkettir
-sermaye paylara bölünmüş değildir bu özelliğiyle de AŞ den ayrılır.

II.UNSURLARI
1. Ticaret unvanı:
2. esas sermaye:AŞ gibi sermayesi sabittir.asgari sınırı vardır.5 milyar(mart 2002); paylara bölünmüş değil dolayısıyla hisse senedi çıkarılamaz
3. ortaklar sınırlı sorumludur:AŞ gibidir. Yani ortak getirmeyi taahhüt ettiği sermaye payı ile sorumludur. Ayrıca AATUHK md. 35. e göre ltd. şrt. Ödenmeyen borçlarından dolayı ortaklat,taahhüt ettikleri sermaye payları kadar bir kez daha sorumludur.
4. konu ve maksat:sigortacılık yapamazlar bunun dışında yasak olmayan her türlü iktisadi amaç ve konuda kurulabilirler.
5. tüzel kişiliği: vardır

B)KURULUŞU
* AŞ gibidir fakat tedrici şekilde kurulamaz; çünkü halka müracaat edemezler.

C)İŞLEYİŞİ
Zorunlu organlar ortaklar genel kurulu...../..... müdürler....../.... (20den fazla ltd şrt. De) denetçi
1. ortaklar GK:
* Tüm ortakların katılmaya yasal hakları olduğu zorunlu organdır.
* Toplantı yapılıp yapılmayacağı ortak sayısına bağlı.20 den az ise toplantıya gerek yok. 20 den fazla ise AŞ deki GK hükümlerine göre toplantı yapılır.
a)GK Toplantıya çağrı
* Olağan /olağanüstü olabilir
* Asgari toplantı nisabı yoktur; GK da görüşülen konuya göre karar nisabı değişir.
* Müdür yada müdürler kurulu toplantıya çağırır.
b)GK karar nisabı
-mutlak çoğunluk:ödenmiş sermayenin hiç olmazsa yarısından fazlasını temsil eden ortakların lehte oy kullanması gerekir.AŞ den farklıdır.
-ağırlaştırılmış nisap:
* Şirket akdinin değiştirilmesi 2/3 karar lehine oy
* Payın devri, şirketin feshi ¾ orana bağlı
* İflaslı ortağın şirketten çıkarılmasında ise ortak sayısı ve sermaye itibariyle çoğunluk lazım.
-oybirliği aranan haller
* Ortakların sorumluluklarının genişletilmesi halinde
* Ortaklardan birinin payının icra dairesi veya iflas idaresi tarafından açık artırmyala satılmasına karar verilebilmesi için
* Esas akitle müdür tayin edilen bir ortağın azli için
c)GK geçersizliği: AŞ lerdeki yokluk butlan ve iptal edilebilirlik halleri ltd. şirketler içinde geçerlidir.
2. Müdürlük
* Yönetim ve temsil görevini müdürler ifa eder.yönetimde kollektif şirkete temsilde ise Anonim şirkete benzer
* Kanunla esas akitle ortaklar GK ile müdür tayin edilebilir Kolektif şirkete benzer.görevden alınmada da kolektif şirket hükümleri uygulanır
* Temsilin sınırlarını da AŞ deki sınırlar çizer., temsilde müdür imzasına ihtiyaç vardır.
* Rekabet yasağı akitte hüküm varsa bütün ortaklar için geçerlidir.akitte hüküm yoksa sadece müdürler rekabet yasağına tabidirler.
3. Denetim
* Denetim yapılmayacağına dair bir hüküm bulunamaz.emredici bir hükümdür.
* 20 den az ltd. şrt. De tüm ortakların denetim hakkı varken 20 den fazla ortakla kurulmuş ltd.de AŞ lerde olduğu gibi denetçi bulunur.

D)SONA ERMESİ
1. Akitte yazılı sebebin gerçekleşmesi
2. esas sermayenin¾ sahip ortakların ¾ nü teşkil eden bir çoğunlukla
3. ortaklardan birinin talebi ve haklı sebeplerin varlığı halinde mahkeme kararıyla
4. ortaklardan birinin iflası ile
5. kanunda yazılı diğer hallerde

E)TASFİYE
AŞ’lerde olduğu gibidir

MÜRACAAT HAKKI

Bonolarda keşideci asli borçlu olup başvurmak için protesto çekmeye gerek yoktur. Keşideci lehine aval veren Avalist de asli borçlu olup protestoya gerek yok

Poliçelerde asli borçlu olan kabul eden muhataptır. Hamil borçlanmadaki sıralarına bağlı kalmadan bazılarına ya da hepsine başvurabilir. Müracaat hakkının doğması için kural olarak senedin vadesi gelmiş olmalı ve vadede ibraz edilmesine rağmen ödeme yapılmamış olmalıdır. keşidecinin İflas, ödemelerin ertelenmesi, icra takibinin semeresiz kalması halleri vadeden önce müracaat hakkını doğurur. Poliçelerde TTK 625 koşulları. Müracaat hakkının kapsamı: 1.poliçenin kabul edilmemiş veya ödenmemiş olan bedeli, şart kılınmışsa işlemiş faiz. (kapital faiz

2. vadenin gelmesinden itibaren işleyecek olan %10 faiz. Bu faiz yerine %30 reeskont faizini de isteyebilir. 3.protesto ve hamil tarafından tebliğ olunan ihtarnamelerin masrafları. 4. poliçe bedelinin %3 ünü aşmamak kaydıyla komisyon ücreti. Hamile ödemede bulunan kişinin kendisine karşı sorumlu olanlardan isteyebileceği haklar: 1.kendisine başvuru sonucu ödemiş olduğu meblağın tamamı. 2.ödediği meblağ için %10 faiz ya da %30 reeskont faizi. 3.başvurma sonucu yaptığı masraflar 4.poliçe bedelinin %2 sini geçmeyecek komisyonu. Müracaat hakkının esaslı unsuru senedin ibrazına rağmen ödenmemesidir. Şekli unsur ise protesto çekilmesidir. Bir tek iflas halinde protesto çekilmez ve vadesi beklenmez. Ödememe protestosu: Ödeme günü protesto çekilmez.

Belirli vadeli senetlerde ödeme gününü takip eden 2 iş günü içersinde. Görüldüğünde ödenecek senetlerde ise senet 1 yıllık ibraz süresi içersinde ödeme yapılmazsa protesto çekilmelidir.

Sonuçları: Protesto çekildiğinde zamanaşımı süresi içince müracaat borçlularına başvurulabilir. Çekilmezse keşideci veya muhatap dışındaki müracaat borçlularına başvuru hakkı kaybolur. Bankalara tahsil cirosuyla devredilen bir senet nedeniyle çekilmişse protesto merkez bankası kararıyla bütün diğer bankalara duyurulur.keşideci imzanın sahte olduğunu iddia ederek ödeme yapmayabilir. Ancak bu durumda 10 gün içinde imzanın sahteliği ve borcu olmadığı gerekçesiyle dava açması gerek.

Uygulamada senet tahsil cirosuyla bankalara devredilir. Banka belli tarihte ödeme yapması için keşideciye ihtarda bulunur. Ödeme yapılmazsa banka beyanı üzerine noter protesto çeker. Bu yanlış bir uygu.

Protesto’dan muafiyet halleri 1. kanuni muafiyet

1. poliçe ve bono borçlusunun iflası.

2. Mücbir sebep 1. iradi muafiyet halleri: “masrafsız iade” “protestosuz” gibi kayıtlar varsa. Ancak bu kayıtlara rağmen hamil süresi içersinde ibrazla yükümlü. Keşideci tarafından konan bu kayıt tüm senet borçluları için geçerlidir. Ciranta veya avalistin koyduğundan sadece kendileri mesul.

İhbar

Kabul etmeme veya ödememe hallerinde TTK 635/1 e göre hamil kendi cirantasına ve keşidecisine keyfiyeti dört iş günü içinde bildirmekle mükellef.ihbarı alan cirantalar da kendi cirantalarına ihbarı izleyen 2 iş günü içinde ihbarla yükümlü. İhbar sadece noter marifetiyle olmalı. Lehine aval verilen ciranta avaliste de ihbarla yükümlü. Zamanaşımı: Borçlar kanununa göre kambiyo senetlerinde daha kısa zamanaşımı süreleri. Poliçeye kabul edenlere karşı açılacak dava vadenin gelmesinden itibaren 3 sene geçmekle müruruzamana uğrar. Hamilin cirantalar ile keşideciye karşı açacağı davalar müddetinde keşide edilen protesto tarihinden veya masrafsız kaydı varsa vadenin bittiği tarihten itibaren 1 yıl. Cirantanın başka cirantalarla keşideci aleyhine açacağı davalar cirantanın poliçeyi ödediği ya da dava yoluyla kendisine dermeyan edildiği tarihten itibaren 6 ay geçmekle. Zamanaşımı hesaplanırken başladığı gün sayılmaz. Bk md.132 durma sebepleri uygulanır. TTK md. 662 kesilme sebepleri: 1.dava açılması 2.takip talebinde bulunulması 3.davanın ihbar edilmesi. 4.alacağın iflas masasına bildirilmesi. TTK md. 662 bk md 132 den şu yönden farklıdır; zamanaşımını kesen işlem kimin için vaki olmuşsa ona karşı sonuç ve hüküm doğurur. Lehine aval verdiği için kesilen zamanaşımı süresi avalist için kesilmez. ÇEK 3lü havale ilişkisi. Türk hukukunda sadece bankalar ve özel finans kurumları üzerine çek çekilebilir. Poliçede bir sınırlama yoktur. Herkes muhatap olabilir. Çekte kabul müessesesi yoktur çünkü bir kredi aracı değildir. Ödeme aracı olduğundan vade olmaz. İbraz süresi vardır. Hamile de düzenlenebilir.

Mutlaka protesto çekilmesi şart değildir. Damga vergisine tabi değildir. Çeke faiz şartı konamaz. Rehin cirosuyla devredilemez. Şekil: 1. çek ibaresi.(başlık olarak yazılması bile yeterli.) 2. kayıtsız şartsız muayyen bir bedelin ödenmesini ihtiva eder. Faiz şartı konamaz. Konursa çek geçerli şart geçersiz.bedel kesin olarak gösterilmelidir. Yabancı para kaydı konmuş ve aynen ödenecektir ibaresi varsa yabancı para olarak ödenir. Ancak dava konusu olursa Türk parası olarak değer. Hem yazı hem rakamla bedel gösterilir. Yazıya itibar edilir. Birden çok gösterilme halinde en az olan geçerli. 3. ticaret unvanı(muhatabın) 4. ödeme yerini ihtiva eder. Gösterilmemişse muhatabın adının yanında gösterilen yer.birden fazla yer varsa ilk gösterilen. Hiçbir yer gösterilmemişse muhatabın iş merkezinin bulunduğu yer. 5. keşide günü ve yeri. Keşide tarihinden önce bankaya ibraz edilirse karşılığı varsa ödeme yapılır. Birden fazla keşide tarihi varsa geçersiz olur. Keşide yeri gösterilmemişse keşidecinin adı ve soyadı yanındaki yer. Bu da yoksa geçersiz. Bu tür bir senet borç senedi olmayacaktır. Ödeyiniz ibaresi vardır ve bu borçlanma iradesini göstermez. Yazılı delil başlangıcı olabilir ve tanık dinletilebilir. 6. keşidecinin imzası. Sahte imza mutlak defi. İmza diğer borçluların beyanlarını etkilemez. Damga ile imza atılmışsa geçersiz. Herhangi bir kağıt üzerine düzenlenemez. TTK açısından karşılıksız çek çekmek suçu dolandırıcılık olarak kabul ediliyor. Ama 3167 sayılı kanunda ayrı ve bağımsız bir suç. Vergi kimlik nosu olmayan çek yaprakları geçerli ancak bunlar için bankanın sorumluluğu 60 milyon TL, vergi nolu yapraklar içinse 300 milyon TL. Faiz – kabul – vade kayıtları konamaz. Konursa bunlar yok sayılır. Aval veremez, ciro edemez(muhatap) Keşideci – muhatap

Aralarında çek anlaşması + karşılık bulunması.(çekin ödenme şartları) Karşılığı olmadığı halde muhatap ödeme yaparsa aralarındaki iç ilişkiye dayanılır, kambiyo senetlerine özgü takip yolu izlenemez. Bankanın Gerekli basiret ve özeni gösterir. Çeklerde kabul müessesesi olmadığından muhataba böyle bir ödeme mecburiyeti yoktur. Bu nedenle 3. kişi lehine şart olmaz. Ayrıca muhatap keşideciye karşı sahip olduğu defileri lehdara ileri sürememesi de 3. kişi lehine şart olmamasının bir göstergesidir. İkinci görüş, çek havale niteliğinde. Ancak ibraz süresi içersinde çekten cayılmaz. Tedavüle çıktıktan sonra iflas çekin geçerliliğini etkilemez. Çek sözleşmesi kendine özgü niteliği olan bir anlaşmadır. Çek ödeme aracı olduğundan kabul müessesesi yoktur. Lehdar sadece ödemeyi talep edebilir. Banka karşılığı olduğu halde ödeme yapmazsa Lehdar sadece keşideciye yönelir. Muhatabın burada keşideciye karşı sorumluluğu söz konusu olur. Kabul olmayınca çekte asli borçlu yoktur. Herkes müracaat borçlusudur. Eğer zamanında protesto yada protesto yerine geçen benzeri belgelerle müracaat borçlularına başvurulmazsa asıl borçlu olmadığından kimseye başvurulamayacaktır. Teyitli çek: keşideci veya hamil çeki muhataba ibraz ettiğinde çekin üzerine karşılığı vardır kaydı konur ve ibraz süresi boyunca hamil lehine bu karşılık bloke edilir. Bu para artık keşidecinin malvarlığından çıkmıştır. Çek kabul edilmemiştir. Zira kabul beyanında karşılığı olsun olmasın ödeme taahhüt edilir. İbraz süresi dolunca teyit hüküm ifade etmez. Çekin teyit edilmiş olması çekin şartlarının tam olduğu ya da imzanın gerçekliğini garanti etmez. Men yasağı blokeden üstün tutulur. Garantili çek: banka ayrı bir sözleşme yaparak her çek yaprağı için belli bir miktar ödeme yapmayı taahhüt eder.karşılıksız çekte bankalar her yaprak için 300 milyon TL sorumluluğunda, garanti sözleşmesi ile 300 ml. TL üzerinde sorumluluk altına girer. Garanti ibraz süresi içersinde geçerlidir. Men yasağı ile garanti çekin ödenmesi engellenebilir. Keşidecinin iflası halinde garantili çekin karşılığı varsa bu karşılık kanunen hamile geçer. Çekin cirosu:

Kanunen emre yazılı senetlerdir. Ciro edilebilir. Hamile yazılı senet ciroya gerek olmaksızın elden ele geçer. Hamile yazılı senedi ciro eden kişi müracaat borçlusu olur. Senedin bu durumda garanti fonksiyonu olur, temlik ve teşhis fonksiyonu olmaz.

Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. İbraz süresinin sonuna kadar ciro ile devredilebilir. Bu sürenin dolumundan sonra temlik ile devrolunabilir. Bu durumda keşidecinin lehdara karşı sahip olduğu şahsi defileri hamile sunması da mümkün olur. Tarihsiz cironun ibraz süresi içersinde yapıldığı kabul edilir. Bunun aksi ispatlanabilir. Muhatabın cirosu batıldır. Muhatap olarak gösterilen banka şubesinden başka bir şubesine lehdar çeki ciro ederse bu şube ilgili şubeye başvurur ve ödeme yapılmazsa şubeye, kendinden önceki müracaat borçlularına başvurabilecektir. Ancak çeki tekrar tedavüle sokamaz. Çekin ödenmesi: muhatap banka ödemeyi reddederse ödememe nedeni ve tarih yazılarak çekin arkası takas odası yetkilileri veya muhatap banka tarafından imzalanır. Karşılığı varsa muhatap banka çeki ibraz edene karşılığı geçirir. Ödenmesi mümkün değilse takibata başlaması için tahsil cirosu çizilerek çek hamil bankaya iade olunur. İbraz süresi: 10 günèKeşide edildiği yerde ödenecekse 1 ayèYerden başka bir yerde ödenecekse 1 ayèBaşka memlekette ödenecekse aynı kıtada

3 ay.èFarklı kıtada İbraz süresi başlangıcı keşide tarihi olup keşide tarihi dikkate alınmaz, bir gün sonradan başlar. İbraz süresi içersinde ibraz edilmeyen çek kambiyo senedi özelliğini yitirir. Çekten cayma ancak ibraz süresi geçtikten sonra mümkün olur.

Çekin karşılığı ibraz süresince olmalıdır. Teyitli çekte lehdar için bloke ibraz süresi sonuna kadar geçerli. İbraz ile çekteki alacak muaccel hale gelir. Muhatap ödeme yapmazsa müracaat borçlularına başvuru. Çek görüldüğünde ödenir. Vade kaydı düşülemez. İbraz süresinin iki istisnası: 1. çekten cayılmamışsa muhatap ibraz süresinin geçmesinden sonra dahi çeki ödeyebilir. 2. çekin üzerinde yazılı keşide tarihi henüz gelmeden düzenlenen ve tedavüle çıkarılan çekler. Çizgili çek: Ödeme ancak bir başka bankaya veya muhatabın tanıdığı güvendiği müşterisine yapılır.

· Ön yüze iki paralel çizgi, hiçbir işaret konmamış ya da sadece banka kelimesi veya buna benzer bir tabir konmuşsa umumi çizilmiş. Sonradan bu iki çizgi arasına bir muayyen banka adı yazılarak hususi hale getirilebilir. Ancak bir bankaya ya da muhatap bankanın müşterisine ödenir. · İki çizgi arasına muayyen bir bankanın adı yazılmışsa çek hususi çizilmiştir. Mahsup çek: İki çizgi arasına hesaba geçiriniz ifadesi yazılırsa banka hesabına aktarılır. Mahsup çek çekilmesine rağmen hamil nakden ödeme talep edebilme halleri: · muhatabın iflası

· muhatabın ödemelerini tatil etmesi · muhatap aleyhine yapılan icra takibinin semeresiz kalması. Çek kanununa göre kısmi ödemeyi reddedebilir, TTK hükümlerine göre reddedemez. Ancak çek kanunu daha sonra çıkmış ve özel nitelikli olduğundan reddedebilir. Muhatap bu durumda borcun tamamı için temerrüde düşer. Kısmi ödeme halinde çekin aslı muhatap bankaya, ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ise hamile verilir. Karşılığı olmadığı halde ödememe yapan muhatap ödeme tarihinden başlayarak kapital faizi ve muaccel olması halinde de ek olarak temerrüt faizi isteyebilir. Muhatap tarafından ödeme yapılınca bütün borçlular için kambiyo ilişkisi sona erer. Ödememe sebepleri 1. gerekli şekil şartlarının bulunmaması. Sahte ve tahrif edilmiş çeki ödeyen banka kusursuz sorumlu. Hesap rehin veya haczedildikten sonra çek defteri verilmişse banka özen sorumluluğunu yerine getirmemiştir.

!! keşideci çeki borcunun karşılığı olarak verdi. Ancak Lehdar borç ilişkisinden doğan edimini yerine getirmedi. Keşideci mahkemeye başvurup ihtiyati tedbir kararı aldırır. Bu durumda istisnai olarak iyiniyetli çeki iktisap eden 3. kişiler korunmaz. Çekin karşılığı vardır ancak tedbirli kaydı düşülür. Kısmi karşılığı olsa da çek karşılıksızdır.

Keşide tarihinden önce lehdara teslim edilen çekle lehdar gene keşide tarihinden önce bankaya gider ve karşılı yoksa karşılıksız kaydı konur. Yargıtay ve kanun çekin ödeme aracı olmasına üstünlük tanımışlardır. Hamil Çeki elinde bulundurma koşuluyla ödemede bulunan ciranta

Kanuni veya akdi teminatı nedeniyle tam ödemede bulunan banka Karşılıksız çek çekme sucundan dolayı kovuşturma yapılması şikayetinde bulunabilir.

Keşideci ibraz tarihini izleyen 10 günlük süre içinde

· çekin karşılıksız kalan kısmını · bunun %10 fazla tazminatını · ibraz tarihinden ödeme gününe kadarki gecikme faizini bankaya yatırırsa veya hamile öderse çek keşide etme hakkını yeniden kazanacaktır. Bu durumda çek defterlerini iade yükümlülüğü kalkar. ibraz süresi + 10 günlük süreden sonra başlar.èİhtar süresi (düzeltme hakkı süresi) İbraz süresi + 10 gün + 10 gün (son 10 gün çek defterlerini iade bildirim süresi.) Eski kanunda süreler iş günüydü ancak yeni kanunda güne çevrilmiştir. Düzeltme hakkı süresiz olarak ve bankanın ihtarına gerek olmaksızın kullanılabilecektir. Para bankaya ya da hamile ödenebilir. Md. 8 deki süre geçtikten sonra düzeltme hakkı kullanımı dereceli artırım sistemi getirilmiştir. dava açılıncaya kadar %12è8. md. Süresi geçtikten tazminat. hüküm verilinceye kadar %15èDava açıldıktan

kesinleşinceye kadar %18èHüküm verildikten Hüküm kesinleştikten sonra %20 tazminat ödeyerek cezai sonuçlarıyla hüküm kalkar. Belirli süre çek hesabı açtıramayacağı yönündeki yasak da ortadan kalkar. Ceza hukuku açısından karşılıksız çek suçu ibraz edilip karşılığının bulunmadığı anda oluşur ancak kıymetli evrak hukuku açısından düzeltme hakkının kullanılmaması ve şikayet edilmesi gerekir. Md. 8 deki sürenin dolumu ile şikayet hakkı doğar. Hukuki sorumluluk çek bedeli tutarı kadar ağır para cezası. Tüzelkişilerde hem tüzel kişi hem de yetkili temsilci sorumlu olur ancak hukuken sadece tüzelkişi sorumlu. Kasıt gerekmez. Şekli suçtur. Düzeltme hakkı kullanılırsa artık müracaat hakkı kullanılmaz. İbraz süresinde ibraz edilmiş ancak ödenmemiş olması müracaat hakkını doğurur. Çekte 3 imkan 1. protesto 2. muhatap tarafından ibraz günü de gösterilmek suretiyle çekin üzerine yazılmış olan tarihli beyan

3. takas odasının çek vaktinde teslim edildiği halde ödenmediğini tespit eden tarihli beyanı.

Müracaat hakkını kullanan hamil

1. çek bedelin

2. ibraz gününden itibaren %10 faizini(reeskont ya da kısa vadeli işlemlere uygulanan faiz bedeli de olabilir) 3. protesto, ihbarname masraflarını

4. çek bedelinin %03 ünü aşmamak üzere komisyon ücretini ister.

Hamile ödemede bulunan müracaat borç. Kendi müracaat borçlularından, 1. ödediği bedel 2. ödeme tarihinden itibaren %10 faizi 3. yaptığı masraflar 4. %02 aşmamak üzere komisyon.

Hamil veya ciranta keşideciye başvurursa bunlara ek olarak kapatılmayan kısmın %5 ini de isteyebilir.