Antik Dönem Hukukçuları

I.I. ANTİK DÖNEM HUKUKÇULARI
Yunanistan’ da MÖ 5. Yy dan sonra, aristokrat olmayan ticaret zenginlerinin sosyal siyasi yapıyı değiştirmesi ile hukuk da değişmiştir. Eski değerler kaybolarak sofist filozoflar ortaya çıkmış, bunlar örf ve adet ile hukuk kurallarını incelemişlerdir.


Delfi çevresindeki dağlık bölgede eski bir Yunan yerleşim yeri
'Antik Yunan 'da hukuk düzenini anlamak için bu dönem düşünürlerini anlamak gerekmektedir.Antik Yunan düşünürleri aynı zamanda yargılamalara ve toplumsal olaylara karışan birer hukukçuydular.

Protagoras
Protagoras, insanların toplumda geçerli örf ve hukuk kuralarına uygun şekilde hareket etmelerini söylemiştir.
Thrasymachos
Thrasymachos, adalet düşüncesini red eder. Devlet idarecileri kanun çıkarırken kendi menfaatini gözetir demiştir. Adalet, fazilet gibi kavramların halkı kandırmak için kullanıldığını ileri sürmüştür.

SOLON (ÎÖ 630-560).
Atinalı bir devlet adamı ve şair olan Solon, kendi adını taşıyan yasaları ile ünlüdür. Solon, Eski Yunan'ın Yedi Bilgesi'nden biri olarak kabul edilir. Yedi Bilge, İÖ 7.-6. yüzyıllarda yaşamış, aralarında Thales, Pittakos gibi bilgelerin bulunduğu, Sokrat öncesi ünlü Yunan filozofları ve devlet adamları için kullanılan bir terimdir.
Solon'un doğum yeri bilinmemektedir. Orta halli soylu bir aileden geldiği, denizaşırı ticaretle uğraştığı sanılmaktadır. ÎÖ 600 dolaylarında Salamis Adası'nı ele geçirmek için Megaralılar'la yapılan savaşın kötü gitmesi Atinalılar'ın cesaretini kırmış ve moralini bozmuştu. Solon Atinalılar'a okuduğu bir şiirle onları yüreklendirerek savaşın kazanılmasını sağladı.
Savaşın ardından üne kavuşan Solon, daha sonra arkhon (yargıç yönetici) seçilerek ekonomik, siyasal ve hukuksal reformlar gerçekleştirdi. Önce çiftçilere, borçları nedeniyle el konulmuş topraklarım geri verdi ve köleleştirilmiş olanları serbest bıraktı. Borçlunun borcu karşılığında kendisini rehin göstermesi uygulamasını sona erdirdi. Yeni iş olanakları yaratmak için ticareti ve zanaatları özendirdi. Solon döneminde standartlara uygun, ****l Atina parası bastırıldı; yeni ağırlık ve ölçü sistemleri geliştirildi. Bu dönem Atina'nın geliştiği ve zenginleştiği yılları kapsar.
Solon siyasal alanda yaptığı reformlarla soyluların yönetimdeki tekeline son verdi. Dört gelir grubuna ayırdığı yurttaşların siya-sal hak ve yetkilerim, kökenlerine bakmaksızın, bu gelir gruplarına göre belirledi. Tüm yurttaşlara, en üst yönetim organı olan ekkiesia'ya (halk meclisi) katılma hakkı tanıdı. Bu
meclisin yasa yapma, kararlar alma, görevlileri seçme ve önemli temyiz davalarına bakma gibi yetkileri vardı. Ayrıca, ekkiesia'nın onaylayacağı yasa taşanlarım hazırlamakla görevli Dört Yüzler Meclisi'ni de kuran Solon, en üst üç gelir grubundan yurttaşlara bu mecliste birer yıl görev hakkı tanıdı. Yüksek yöneticiler ise yalnızca üst iki gruptan seçilebiliyordu, Böylece Atina'da daha sonra gelişen demokrasinin temelleri Solon döneminde atıldı.
Solon yaptığı düzenlemelerle tüm yurttaşlara yasalar önünde eşitlik sağladı. O dönemde yürürlükte olan ve hemen her suca ölüm cezası öngören katı Drakon Yasaları'nı gözden geçirerek yumuşattı ve hukuk sistemini daha insancıl bir yapıya kavuşturdu. Yurttaşlara, yöneticilerin kararlarına karşı mahkemeye başvurma ve dava açma hakkını tanıdı. Bazı değişiklikler geçirmesine karşın, Solon Yasaları çok uzun bir süre Atina'nın hukuksal yapısının temelini oluşturdu.
100 yıl süreyle geçerli olmasına karar verilen bu yasalar, herkesin görebileceği bir biçimde, döner ahşap tabletler üzerine yazıldı. Bu düzenlemeleri yaptıktan sonra, yasaların uygulanması sırasında müdahale etmek istemeyen Solon kendi isteğiyle, 10 yıl süren bir geziye çıktı. Döndüğünde Atina'nın siyasal ortamı çok karışıktı. Soylulardan Pisistratus'un tiran olmak için çaba harcadığım gören Solon, Atinalılar'ı uyarmaya çalıştıysa da sözünü dinletemedi. Ama İÖ 560'ta Pisistratus tiran olunca haklılığı ortaya çıktı.
Devlet adamlığının yanı sıra Atina'nın ilk şairi de olan Solon, şiirleriyle halkı bilinçlendirmeye çalıştı. Toplumda düzenin bütün yurttaşların yasaların üstünlüğüne inanmasıyla sağlanabileceğini, kargaşaya açgözlülüğün ve adaletsizliğin neden olduğunu savundu.

Callices
İnsanların çıkarlarına uygun olan şeyleri hukuk sözcüğü ile ifade ettiklerini, zayıf azınlığın bu yolla güçlü çoğunluğu boyunduruk altına alındığını belirtmiştir. Anarşist bir yapıda olduğu için Eflatun tarafından kınanmıştır.
Kritas
Kanunlar uygulanırken nesafet ilkesinin gözetilmesini ileri sürmüştür. Nesafet ilkesinin önemi bugün dahi geçerliliğini korumaktadır.
Sokrat (Socrates)
MÖ 469–399 yılları arasında yaşamıştır. Yunan düşünürlerinin en büyüğüdür. Ksenofon ve Eflatun’u yetiştirmiştir.
Sokrat bilgili ve yetenekli olan insanların devleti yönetmesini savunmuştur.
Sokrat ölümle yargılandığı davada evrensel bir savunma yaparak, ölümsüz ilkeleri hukuk – adalet hayatına yerleştirmiştir.
Sokrat adaleti “iyiyi kötüden ayırma bilgisi” olarak ele almıştır. Kadın erkek eşitliğini savunan, kanunların ortak iyiliği hedeflediğini söyleyen sokrat devlet idaresinin bilgili insanlarca yapılmasını istemiştir.
Dialektika metodunu ortaya koyan Sokrat, fikirlerini değiştirmektense ölümü tercih etmiştir.

Eflatun


Platon


MÖ 427 –347 yılları arasında yaşamıştır. Cumhuriyet (Devlet) adlı kitabı ile çok ünlüdür. Asker devlet (Timokrasi), servet sahipleri iktidarına oligarşi, iktidarın halka ait olduğu devlete ise demokrasi demiştir. Tek kişinin hakim olduğu devlete ise Tiranlık demiştir.
Eflatun Kanunlar adlı kitabında ise hürriyet ve otorite arasında denge kurulmasını ileri sürmüştür.



Pompei'de bulunmuş, eski Yunan filozofu Eflatun'un kurduğu ilk akademiyi canlandıran mozaik. Okul ,adını Eflatun'un dolaşarak ders verdiği söylenen Akadhemos bahçesinden almıştı