Çikolata kistlerini adına aldanıp da çikolatayla bağdaştırmamak gerekiyor, adından dolayı masum gibi görünse de öyle değil. Bugün 8 – 10 kadından birinde görülen çikolata kisti (Endometrioma) yumurtalık kapasitesinde azalmaya sebep olurken kısırlığa kadar yol açabiliyor. Liv Hospital Ankara Kadın Doğum Uzmanı Prof. Dr. Esat Orhon, çikolata kistiyle ilgili bilinmesi gereken 10 önemli konu başlığına değindi…

Endometriozis hücreleri adet kanaması şeklinde döküldüğünde, eğer bir organın içinde yer aldıysa, örneğin yumurtalık içinde, dışarıya akamaz ve yumurtalık içinde kist şeklinde birikir. Biriken adet kanaması zamanla koyu kıvamlı, kahverengi ve yapışkan bir sıvı şekline dönüşür. Bu sıvı etilmiş çikolata sosu renginde olduğu için “çikolata kisti” ismini almıştır.

Bu hastalık, adet gören kadınlarda görülür. Bu sebeple ergenlik öncesi kız çocuklarında ve menopoz sonrası adet kanamalarından kesilmiş kadınlarda görülmez.

Kişinin kendi hatasından kaynaklanan bir durum değildir. Kullanılan ilaçlar, yiyecekler ve özellikle çikolata yemekle bir ilgisi yoktur.

Hastalarda değişik şikayetlere neden olabilir. Adet kanamaları sancılı geçebilir. Rahim iç organlarda yapışıklıklara neden olabileceği için cinsel ilişki ağrılı olabilir. Barsak yapışıklığına neden olduysa büyük tuvalet sırasında ağrı olabilir. En çok canımızı sıkan durum, tüplerde ve yumurtalıklarda yapışıklığa neden olduysa gebelik elde etmede sorun yaşatabilmesidir.

Adet kanamalarının bir süre durduğu gebelik ve emzirme dönemlerinde çikolata kisti küçülür veya tamamen kaybolabilir. Ancak adet kanaması ile üreyen bir hastalık olduğu için gelecekte tekrar etme olasılığı çok yüksektir.

Tedavi seçenekleri hastanın kişisel durumuna göre belirlenir. Sancılı adet kanamalarına yol açıyorsa bu çok önemli bir kriterdir. Eğer hasta öğrenci olup okuldan izin alıp eve geliyorsa veya çalışan bir kadın iş yerinden izin alıyorsa, bu “iş gücü kaybı” yapacak derecede bir hastalık olup, mutlaka tedavi edilmelidir.

Eğer hastanın gebelik beklentisi yok ise, gündelik haplar ile adet kanaması sancılarına çare bulunabilir. Çocuk isteği varsa, yumurtlamayı arttıran ilaç kullanımı başarılı sonuç verebilir. Büyük bir çikolata kisti boyutuna geldiyse veya organ yapışıklığına neden olduysa, laparoskopi veya açık ameliyatla kistin alınması ve yapışıklıkların çözülmesi gerekebilir. Eğer cerrahi tedavi uygulanacak ise, sadece kistin alınması, yumurtalığın sağlam kısımlarının korunması gerekir. Cerrahi tedavide amaç, hem çikolata kistinden kurtulmak, hem de doğurganlığın korunması olmalıdır.

Çikolata kisti yumurtalık kapasitesinde azalmaya yol açabilir. Bu durumda eğer tüpler açık ve sağlam ise aşılama, tüpler tıkalı ise tüp bebek tedavisi yapılması gerekebilir.

Her ne yöntemle tedavi edilirse edilsin, çikolata kistinin aynı yumurtalık veya diğer yumurtalıkta tekrarlama olasılığı her zaman vardır. Doğum yapmak ve uzun süre emzirmek bu olasılığı azaltabilir veya erteleyebilir.

Endometrioma hastalığı olan bir kadın, uygun aralıklara muayene olmalı, ultrasonografiye girmeli ve gerekli aralıklarla CA-125 kan testi yaptırmalıdır