Okul fobisinin davranışsal belirtileri, psikolojik belirtileri ve önerilerini Nuran Çakmacı şöyle anlatıyor.
Davranışsal belirtileri
- Mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, karın ağrısı
- İştah kesilmesi, enerjisinde düşüklük
- Gece uykuya dalmakta zorluk ve uykudan sık aralıklarla uyunma
- Neşesiz ve mutsuz yüz ifadesi
- Altına kaçırma
Psikolojik belirtileri
- Depresyon, kaygı, panik bozukluk, sosyal fobi (arkadaşlarla ilişki kurmakta zorlanma, kalabalık ortamlardan uzaklaşma isteği, sınıf içinde durmakta güçlük çekme)
- Aileden (özellikle de anneden) ayrılma endişesi
- Bu belirtiler çocukta özelikle okula gitme zamanı yaklaştıkça ortaya çıkar ya da şiddetini arttırır.
- Çocuk okula gitmemesine dayanak olarak çeşitli sebepler ortaya koyabilir:
Öğretmeninin kendisine kötü davrandığı ve ondan korktuğunu söylemek. Arkadaşlarının kendisine kötü davrandığını söylemek. Annesinden ayrılırsa onların başına bir şey geleceğinden endişe duyması, gibi.Okul korkusunu en yoğun hisseden çocukların, uyumlu, başarı odaklı, onay bekleyen, aileye bağımlı olan çocuklar olduğu gözlenmektedir.
Anaokulunda ilk gün stresi nasıl atlatılır?
Her okula başlayan çocuk aynı tepkiyi göstermez. Anaokuluna başlayan çocukların zaman ve uzaklık kavramı tam oturmadığı için ilk kaygıları bu yönde olur. İlk gün okulda 1-2 saat kalmak, annenin onu ne zaman alacağını saat üzerinden göstermesi, öğretmenle tanıştırıp, nasıl yardım isteyeceğini anlatması sorunları azaltabilir. Taviz vermeden eski düzeni içinde çocuğun anaokuluna gidip gelmesi sağlanmalı ve çocuğun evde kalmasına izin verilmemeli.
-Çocuğa ilgisiz olmak ya da aşırı derecede ilgi göstermek çocuğun duygusal ve bilişsel gelişimini geciktirmekle birlikte öğrenme ve uyum sorunlarını yaşamasını kaçınılmaz kılmaktadır.
-Giysilerini ve çantalarını birlikte hazırlayın.
Çocuk bu soruları kendine sorar:
- Evimize ne kadar uzaklıktayım?
- Annem beni alacak mı?
- Bu çocukları tanımıyorum. Ne yapacağım?
- İhtiyaçlarımı kime söylerim, yardım ederler mi?
- Ev kuralsız bir yerdi. Her şeyi kuralla yapacak olmak sıkıcı. Nasıl uyacağım?
Okulun ilk günü ne yapmalı?
- Okul sabahı birlikte, güzel bir kahvaltı yapın.
- Çocuğunuza her şeyin yolunda gideceğini ifade edin.
- Vedalaşmanızı kısa tutun ve okuldan ayrılın.
- Okul çıkışı tam zamanında geleceğinizi söyleyin ve tam söz verdiğiniz saatte okulda olun.
- Eve geldiğinde, çocuğunuzun okulda yaşadıkları ile ilgili onunla konuşun. Eğer anlatmak istemiyorsa sabırlı olun.
- Akşamları erken yatmasına özen gösterin.
- Çocuğunuzun bu mutlu başlangıcını ilk günün akşamında minik bir parti ile kutlayabilirsiniz.
Anne babalara öneriler- Çocuğun mutlaka okula gitmesi sağlanmalı. Bu konuda taviz verilmemeli.
- Çocuk suçlanmamalı, korkusu ve gözyaşlarıyla alay edilmemeli.
- Vedalaşmaları çabuk ve kısa süreli tutarak, ayrılıkların doğal olduğu hissettirilebilir.
- Günün değerlendirmesini yapmak çocuğa iyi gelebilir. Çocuğun endişelerini, sıkıntılarını paylaşmak ve bunlar üzerine konuşmak hem kendisini rahatlatmasını sağlar, hem de yalnız olmadığı hissini yaşatır.
- Bu sıkıntılı durumun geçici olabileceği, kendisiyle aynı durumda olan başka çocukların da olduğu anlatılabilir.
- Boş zaman ve oyun becerileri kazandırarak anne babaya bağımlılık azaltılabilir.
- Anne ve baba çocuktan beklenti düzeyini gerçekçi tutmalı ve çocuğa zaman tanımalı.
- Okulların açılmasına en geç bir hafta kala, çocuğunuzun uyku saatlerini okulu dikkate alarak düzenleyin.
- Çocuğunuzla, okulla ilgili sohbetler yapın. Okula ne zaman gideceğini, neler yapacağını, ne zaman ve nasıl döneceğini açık bir dille önceden anlatın.
- Anne-baba olarak, çocuğunuzdan ayrılmak konusunda sizin de endişeleriniz olabilir. Endişelerinizi çocuğunuza hissettirir ve yanında konuşursanız, çocuğunuzun güvensizliğini pekiştirir; kaygı düzeyinin artmasına sebep olursunuz.