Ahlaklı insanlar sıra dışı olabilir


Ersan lisedeyken iyi öyküler yazdığını düşünüyordu. Üniversiteye başladığında aylık bir edebiyat dergisine bir öykü yazmayı teklif etti. Derginin editörü önceki yazıları gözden geçirdikten sonra teklifi kabul etti ve öyküyü teslim edeceği tarihi söyledi. Ersan öyküyü teslim tarihinden bir gün önce götürdü. Öykü de editörün beklentilerine uygun okurun beğeneceği bir öyküydü. Editör Ersan’a bir sonraki sayı için de yazmasını teklif etti. Ersan bu öyküyü de beklentilere uygun hazırlayarak zamanında teslim etti. İkinci üçüncü öykü derken Ersan derginin kıdemli yazarı oldu. Dergideki öyküleri okuyan başka bir derginin editörü Ersan’a kendi dergileri için eleştiri yazmasını teklif etti. Ersan biraz tereddüt ettiyse de kabul etti. Böyle bir dergiye öykü diğer dergiye eleştiri yazmaya başladı. Ersan dergilerin işleriyle ilgili tüm verdiği sözleri tutuyordu. İstenilen şekilde ve tam zamanında tüm yazılar teslim ediliyordu. İki yıl sonra Ersan’ın yayımlanmış 52 öyküsü ve 26 eleştiri yazısı vardı. Ersan’ın yazıların takip eden bir gazetenin yazı işleri müdürü Ersan’a gazetenin kültür sanat sayfasına yazmasını teklif etti. Böylece Ersan hem on beşte bir öykü ve bir eleştiri yazıyordu; hem de her hafta bir gazetenin kültür ve sanat sayfasına köşe yazısı hazırlıyordu. İzleyen dönemde başka dergiler ve gazeteler de Ersan’ın yazılarını istediler. Ersan da kendisi için daha iyi olabilecek öneriler olduğunda yazdığı gazete ve dergileri eski editörlerinin de rızasını alarak duruma göre değiştirdi. Değişmeyen tek şey Ersan’ın verdiği sözleri tutmasıydı. Ersan tüm yazıları istendiği biçimde ve zamanında yetiştiriyordu. Tüm bu çaba Ersan’ın hem okurlar arasında hem de editörler arasında ünlenmesine yol açtı. Ersan verdiği sözleri tutarak sıra dışı ve üretken bir yazara dönüşmüştü.”
Sıra dışı olmak marjinal olmayı ve kural dışı olmayı çağrıştırabilir kimi zaman. Ancak tam aksine sıra dışı olmak sıklıkla belirli bir ahlak kuralını yerine getirmenin sonucunda da ortaya çıkıyor.
Bu kural basit bir ahlak kuralıdır. “Söz ver ve verdiğin sözü tut.” Söz vermek ve verilen sözü tutmak ile sıra dışı olmanın ne alakası var diye düşünebilirsiniz. Önce tersini düşünelim. Söz veren ve sözünü tutmayan kişi ahlaksız ya da yalancı olarak nitelenebilir ve bu istenen bir durum değildir. Bununla birlikte söz veren ve sözünü tutan insanları toplumda daha çok arar ve isteriz. Toplumsal yaşam işbirliği içinde yaşamı gerektirir; işbirliğinin yakıtı ise güvendir. Birine güvenebilmemizin yolu ise insanların verdiği sözleri tutmasıdır. Diyelim biri bir konuda bize söz verdi ve sözünü tuttu. Yeni bir iş konusu olduğunda insanların geçmiş iş performanslarına bakarak onlara güvenip güvenmeyeceğimize karar veriyor.

Durmadan söz veren ve verdiği sözleri tutan birisine giderek daha çok iş verilir. Sözlerini tutabildiği süre boyunca da yeni iş almaya devam eder. Beş yıllık sürecinde sözlerini tutabilen bu kişinin yaşamında neler olmuştur. Birincisi durmadan artan işlerle son beş yılı verimli ve hatta bu beş yıl içindeki her yılı bir öncekinden daha verimli şekilde geçirmiştir. Konu her ne ise o konuda toplam olarak büyük bir üretim yapmış ve o konuda uzmanlaşmıştır. Söz verdiği insanların güvenini ve itibarını kazanmış bu sayede onların kendisi hakkında başka insanlara yaptığı konuşmalarla olumlu yönde ünü gelişmiş ve meslektaşlarından öne çıkmış ve farklılaşmıştır; sıra dışı olmuştur.
alıntı