Friedrich Nietzsche-Böyle Buyurdu Zerdüşt Kitap Özeti

[Jaqen]

Friedrich Nietzsche-Böyle Buyurdu Zerdüşt Kitap Özeti

KİTAP HAKKINDA
Nietzsche'nin düşüncelerinin en yüksek düzeye eriştiği olgunluk dönemi 'Böyle Buyurdu Zerdüşt' adlı eseri ile başlar Bu eser Nietzsche felsefesinin ana kitabıdır

Ecce Homo'da Nietzsche Böyle Buyurdu Zerdüşt adlı eseri için şöyle der:

'Yazılarımın içinde Zerdüşt'ün ayrı bir yeri vardır Onunla insanlığa şimdiye dek verilen en büyük armağanı sundum Binyılları aşan sesiyle Zerdüşt yazılmış en yüce kitap gerçekten yüksekler kitabı olduğu gibi - insan denen olguyu uçurumlar boyu aşağısında bırakmıştır - hem de kitapların en derini doğrunun en derin hazinelerinden doğmuş olanıdır; bir tükenmez kuyudur içine daldırılan kova ancak altın dolu iyilik dolu olarak çıkar'

Eser dört ana bölüme ayrılır Her bölümde değişik insan davranışlarını ve insani olguları konu edinen başlıkların toplamı seksen üçtür Nietzsche ilk iki kısmını 1883'te üçüncü kısmını 1884'te dördüncü ve son bölümünü ise 1885'te kaleme almıştır

Eserin dili şiir ile düz yazı arasındadır Bazı bölümler şiiirden çok düzyazıya bazı bölümler ise düz yazıdan çok şiire yaklaşır Fakat eserin bütünlüğünde şiir niteliği ağır basarNietzsche düşünürken de yazarken de hem bir filozof hem de bir sanatçıdır şairdir

Anlatımı ve cümle kuruluşları Alman diline uymayan farklı bir söyleyiş tarzı içerir Nietzsche dilin kuralları kısıtlı anlatımı dar kalıpları ile anlatamadığı düşüncelerini bir ozan bağımsızlığı ile dil ile oynayarak anlatmaya çalışır En sığ sanılan anlatımlarda bile insanı şaşırtacak şekilde derinleşir

Alman dilinin gelenekçi söyleyiş kurallarının dışına çıkan Nietzsche yazılarını bir şiir uyumu içinde yazar aklından geçeni yazıya dökerken dil bilgisi kurallarını bir yana iter; aforizmalar şeklinde yazdığı eserlerinin büyük kısmı imalarla düşüncelerine dair ipuçları ile doludur Olumlu başladığı bir cümleyi yada fragmanı olumsuz bitirir yada olumsuz başlar olumlu bitirir Alaycı iğneleyici bir anlatımı vardır

Bu yazım tarzı onun felsefesi ile ilişkilendirilebilir Nietzsche için felsefe yaşam ile içiçedir Filozof - Nietzsche'ye dek anlaşıldığı gibi - yaşamın ötesinde yaşama karşı ezeli - ebedi bir takım ilkeleri öncesiz- sonrasız hakikatleri ve olguları düşünen soyutlama yapan cam kulelerden hayatı seyreden kişi değildir Nietzsche'de filozof bir birey olarak bir yaratıcı olarak değişmeden korunan her değere karşı bir savaşçı olarak yaşamın tam ortasında oluşun içindesorunsal olanın arayışında putların tam karşısındadır

'Felsefe bugüne dek anladığım yaşadığım gibisi yüksek dağda buz içinde gönüllü yaşamaktır - varlıkta yabancısorunsal olanı şimdiye dek törenin yargıladığı herşeyi arayıştır'

Filozof bugüne kadar değişmeden kalan herşeyi değiştiren doğru olduğuna inanılanların yanlışlığını yanlış olduğuna inanılanların doğruluğunu gösteren değerlerin yazılı olduğu levhaları kıran kişidir

'Benim filozoftan anladığım şey o yakınında ne varsa hepsinin tehlike de olduğu korkunç dinamit'

Nietzsche 'inanmanın' karşısındadır Çünkü inanmak sorgulamadan kabul etmektir oysa Nietzsche hiçbirşeyi hatta kendi düşüncelerini bile sorgulamadan onlara saldırmadan edemez

'İnananlar istemiyorum ben; kendi kendime inanmak için bile çokça hayınım sanıyorum'

Nietzsche yaşanım ana niteliğini oluş ve değişme olarak kabul eder Onun aynı kalan değişmeye direnen putlaştırılmış herşeye saldırması bu yüzdendir Felsefe de yaşamın içinde yaşamla içiçe olmalı; bu yüzden de tüm kalıplardan uzak durmalıdır Felsefeyi bu şekilde tanımlayan Nietzsche'nin eserlerinde belli bir dilin kalıpları kuralları içine hapsolmasını beklemek mantıksızlık olur

Fakat anlatımdaki bu belirsizlik bu yapıtın ve genel olarak da tüm eserlerinin yanlış yorumlanmasına çoğunluklada düşüncelerinin bilinçli olarak saptırılarak Nietzsche'nin asla savunmayacağı hatta tam karşısında olduğu görüşlerce kullanılmasına yol açmıştır Nietzsche yanlış anlaşılacağınıbu tarz bilinçli saptırmaların olacağını ve bunlardan duyduğu rahatsızlığı şu şekilde ortaya koyar;

'Yığınlar için konuşmuyorum Yüreğim oynuyor yerinden günün birinde beni ermişler katına koyacaklar diye Anlıyorsunuz değil mi bunu önceden çıkarıyorum ki sonradan benim adıma bir takım budalalıklara girişilmesin'

Arthur Danto Böyle Buyurdu Zerdüşt'ün 'Herkes için olan ve Hiç kimse için olmayan' şeklindeki alt başlığı tam da bu kitaba uydun düşmektedir der Gerçekten de Zerdüşt herkes için yazılmıştır ama onu doğru yorumlayacak insanlar yüzyıllar boyu hiç çıkmayabilir Ama bu durum Nietzsche için bir üzüntü kaynağı olmaktan çok uzaktır Aksine o sadece seçilmiş insanların kendisini anlayacağını sürünün - yığının onu anlamayacağını yada yanlış anlayacağını Böyle Buyurdu Zerdüşt'ün ve diğer eserlerinin bir çok kısmında belirtir

Anlamıyorlar beni; bu kulaklara göre ağız değilim ben'

'Her babayiğidin harcı değildir Zerdüşt'ü duyabilmek'

Nietzsche yaşadığı dönemde (günümüze dek doğru yorumlanıp yorumlanmadığı da tartışılması gereken bir konu) hiç kimse tarafından doğru olarak yorumlanmamıştır Ama o bu durum karşısında yeryüzünün anlamı olacak kişiler için yazdığını onların ise ortaya çıkışının yüzyıllar alabileceğini belirtir İşte Nietzsche onların habercisi yol göstericisidir

'Bu gün oltadır yazılarımın her biri; Kim bilir belki de herkesten ustayımdır olta atmakta Hiç birşey vurmadıysa benim değil suç Balık yoktu'

Böyle buyurdu Zerdüşt'te Nietzsche kendisine sözcü olarak Zerdüşt'ü seçer Eski İran peygamberi olan Zerdüşt yani tarihsel Zerdüştdünyanın birer nesnel güç olan (tinsel nitelikte) iyi ile kötü arasında sürekli bir çatışma ve savaşın hüküm sürdüğü bir yer olduğuna inanır Nietzsche bu görüşe tabiki katılmaz Fakat Zerdüşt'ün 'iyi ve kötü' ye nesnel bir nitelik kazandıran böylece gerçeği yaşamın dışına çıkaran ilk kişi olduğu için bu hatayı düzeltecek kişinin de o olması gerektiğini söyler Bu nedenle kitapta Zerdüşt'ü kendine sözcü olarak seçer

'Tam da benim ilk töresizcinin ağzında Zerdüşt adı ne anlama geliyor sormadılar bana; sormalıydılar; çünkü o İranlının tarihteki korkunç benzersizliğini yapan şey benimkinin tam tersidir'

Son söz

Nietzsche'nin düşüncelerini eserlerini anlamanın ve anlatmanın en iyi yolu her zaman onun gözü ile görebilmek onun dili ile konuşabilmektir Bu nedenle bence Nietzsche'nin eserlerini okuyacak olan kişilere son söz yine Nietzsche tarafından söylenmelidir;

Sağlam dişler bir de sağlam miğde

Budur dilediğim senin için!

Sindirebildinse kitabımı

Barıştı demektir benimle yıldızın! '