KPSS Genel Konular Hakkında Başlıca Ders Notları


DEVLETİNİN ALMANYANIN YANINDA SAVAŞA GİRMESİNİN SEBEPLERİ

Kaybedilen toprakları geri alma düşüncesi.
Savaşı Almanya’nın kazanacağı düşüncesi.
Enver Paşa’nın Alman hayranlığı.
Devlete eski gücünü kazandırma düşüncesi.
Osmanlı Devleti’nin işbirliği önerisinin İngiltere ve Fransa tarafından kabul edilmemesi.
Rusya ile aynı cephede bulunmanın imkânsızlığı.
İngiltere ve Fransa’nın Osmanlı devletinin toprak bütünlüğünü koruyacaklarına dair verdikleri sözü Balkan Savaşlarında tutmamaları.
İngiltere’nin parası ödenen iki savaş gemisini teslim etmemesi.
Borçlardan ve kapitülasyonlardan kurtulma düşüncesi. ( Osmanlı Devleti savaş başladığında kapitülasyonları kaldırdığını ilan etmiştir. Fakat buna ilk itiraz ede Almanya’dır.
Almanya ile gizli bir ittifak anlaşmasının yapılması.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

1.DÜNYA SAVAŞININ BAŞLAMASI VE GELİŞİMİ :



Avusturya – Macaristan, veliahdının ölümünden sonra sorumlu tuttuğu Sırbistan’a savaş açtı.
Rusya Sırbistan’ın, Almanya da Avusturya – Macaristan’ın koruyucusu olunca savaş genişler.
4 Ağustos 1914’te Almanya, Fransa ve Belçika’ya savaş ilan etti. (Belçika, Almanya tarafından ilk işgal edilen yer oldu)
6 Ağustos 1914’te Rusya, Avusturya – Macaristan’a savaş ilan etti.
NOT: Avrupa’nın karışıklık içerisinden olmasından yararlanan Japonya, Pasifik’teki Alman sömürgelerine savaş açtı. Kasım 1914’te bütün sömürgeleri ele geçirerek kendisi için savaşın bittiğini ilan eder.

14 Kasım 1914’te bir oldubittiye getirilen Osmanlı Devleti de savaşa girdi. Osmanlı devletinin savaşa girmesi ile

Yeni cepheler açıldı,
Savaş alanı genişledi,Almanya’nın yükü hafifledi.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

1. BALKAN SAVAŞI( 1912 – 1913 )

1. Balkan Savaşının Sebepleri:

Milliyetçilik akımının etkisi.
Osmanlı Devleti’nin İtalya ile savaş halinde olması.
Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ’dan oluşan Balkan ittifakının Osmanlıları balkanlardan atmak istemeleri.
Osmanlı – Alman yakınlaşması sonucu İngiltere’nin Rusya’yı desteklemesi. (Reval Görüşmesi ile) ( İngiltere’nin sömürgelerini korumak istemesi
Rusya’nın balkan devletlerini kışkırtması ( Panislavizm)
Osmanlı Devleti’nin güçsüz dönemini yaşaması.
1. Balkan Savaşının Sonuçları :

Osmanlı Devleti yenildi. Nedenleri;
Savaş tehlikesi belirdiği halde ordunun bir kısmının terhis edilmesi.
Ordu içerisindeki particilik ve ikililiktir.
Savaş ortamından yararlanan Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
Yunanlılar Ege adalarını işgal ettiler. ( Gökçeada ve Bozcaada hariç )
İttihat ve Terakki yönetime el koydu. ( Bab-ı Ali Baskını )
Londra Anlaşması ile;

Midye – Enez’in batısındaki topraklar Balkan Devletlerine bırakıldı.
Ege adalarının kaderinin tayini büyük devletlere bırakıldı.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

Trablusgarp Savaşı ( 1911 )

Trablusgarp Savaşının Sebepleri:

1870’te siyasi birliğini tamamlayan İtalya’nın sömürge arayışları
Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması,
Osmanlı Devleti’nin zayıf olması ve burayı savunacak gücünün olmaması,
İtalya’nın İngiltere ve Fransa’nın onayını alması ( Trablusgarp’ın işgali için )
İtalya’nın Habeşistan seferinin başarısız olması.
NOT: Osmanlı Devleti Trablusgarp’ı yeterince savunamadı. Nedeni; Mısır’ın İngiltere denetiminde olması, karadan yardım gönderemememiz ve donanmamızın olmayışıdır.

Aralarında Mustafa Kemal ve Enver Paşa’nın da bulunduğu bazı vatansever subaylar gizlice Trablusgarp’a giderek halkı örgütlediler.

Yapılan Tobruk ve Derne savaşlarında İtalyanlar durduruldu. ( Mustafa Kemal’in ilk askeri başarısı – Binbaşılığa yükseldi. )
Kazanılan başarı üzerine İtalyanlar Trablusgarp’ı teslime zorlamak için 12 adayı işgal ettiler ve Çanakkale boğazını topa tuttular. Ayrıca balkan devletlerini Osmanlıya karşı kışkırttılar.
Balkan savaşının başlaması üzerine Osmanlı Devleti barışa razı oldu. (Ayrıca iç kargaşa ve Rus baskısı da etkili olmuştur.
Trablusgarp Savaşının Sonuçları:

İtalyanlarla 15 Ekim 1912’de Ouchy ( Uşi ) anlaşması imzalandı.
Anlaşmaya göre; Trablusgarp ve Bingazi İtalyanlara bırakıldı.
Rodos ve 12 ada geçici olarak ( Balkan Savaşı sonuçlanıncaya kadar ) İtalya’ya bırakıldı. ( Yunan işgali tehlikesine karşı )
NOT: Rodos ve 12 ada II. Dünya Savaşı sonuna kadar İtalya’da kalmıştır. 1947 Paris anlaşmasıyla da Yunanlılara geçti.
NOT: Bu anlaşma ile Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını da kaybetti.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

31 MART OLAYI

İstanbul’da meşrutiyet yanlıları ile karşıtlarının çıkardığı ayaklanmalardır.

Nedenleri:

İttihat ve Terakki Partisinin yönetime tam egemen olamayışı.
II. Abdülhamid taraftarı subay ve memurların görevden alınması.
Siyasi suikastlar ( Serbesti gazetesi başyazarı Hasan Fehmi’nin öldürülmesi )
İslamcı ve meşrutiyetçi gazetecilerin sert tartışmaları.
Avusturya’nın Bosna – Hersek’i işgal etmesi. ( Dış neden )
Sonuçları:

Selanik’te hazırlanan Hareket Ordusu ayaklanmayı bastırdı. ( Ordunun komutanı Mahmut Şevket Paşa, Kurmay başkanı ise Mustafa Kemal )Ayaklanmayı bastırmada gevşek davrandığı hatta rolü olduğu gerekçesiyle II. Abdülhamid tahttan indirildi. ( Meclis kararı ile indirilen ilk padişah )
V. Mehmet Reşat tahta çıkarıldı.
İttihat ve Terakki hükümeti tamamen kontrolü altına aldı.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

2. MEŞRUTİYET ( 1908 )

İlanında askeri tıp öğrencilerinin kurduğu İttihat ve Terakki Partisi’nin önemli rolü olmuştur.
2. Meşrutiyetin Sebepleri:

II. Abdülhamid’in Meclisi kapatması ve ülkeyi baskıyla yönetmesi,
Meclisin kapatılmasına aydınların tepki göstermeleri ve cemiyet kurarak örgütlenmeleri,
1907 Reval Görüşmesi ile İngiltere ve Rusya’nın Osmanlıyı paylaşmaya karar vermeleri,
Osmanlı Devletinin bütünlüğünü sağlama düşüncesi,
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin çalışmaları ( Mustafa Kemal bu çalışmalara Şam’da kurduğu Vatan ve Hürriyet Cemiyeti ile katıldı. )
2. Meşrutiyetin Özellikleri:

Padişahın yetkileri 1876 anayasasına göre kısıtlandı.
Meclis-i Mebusan’a üstünlük tanındı.
Cemiyet kurma, toplantı yapma gibi yeni haklar tanındı.
Devletin teokratik ( dini ) niteliği değişmedi.
Sonuç: Esas olarak 1876 anayasasında köklü değişiklikler yapılamadı.[url=Video Dersleri - 2013-2014 Kpss Videoları | Kpss Video[/urlMeşrutiyetin Önemi:

İlk defa çok partili hayata geçildi. ( Ahrar Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İttihat ve Terakki Fırkası )
İkinci meşrutiyetin ilanı sırasında ülkede karışıklıklar yaşandı, İttihat ve Terakki yönetime egemen olamadı. Bunun sonucunda;
Yunanistan Girit’i işgal etti.
Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
Avusturya 1878 Berlin anlaşmasıyla aldığı Bosna – Hersek’i topraklarına kattığını ilan etti.
Ülkeye beklenen özgürlük havası gelmedi. Nedenleri;
İttihat ve Terakki’nin baskıcı yönetimi,kpss tarih dersi notları
İmparatorlukta demokrasi geleneğinin olmaması,
Toprak kayıplarının sürmesi,
Ardı ardına savaşlara girilmesi ( Trablusgarp, Balkan ve I. Dünya savaşı )

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

MEŞRUTİYET ( 23 Aralık 1876 )

Sebepleri:

Azınlıkları yönetime katarak ayaklanmaları önlemek.
Rusya’nın panislavizm ( Slav birliği ) politikasını önlemek.
İmparatorluğun birliğini sağlamak.
Avrupa devletlerinin içişlerimize karışmasını önlemek.
Avrupa’daki demokrasi hareketlerinden etkilenen bazı Osmanlı aydınlarının çalışmaları.
Özellikleri:

Batılı anlamda ilk anayasa kabul edilmiştir. ( Kanuni Esasi )
Osmanlı halkı ilk defa padişahın yanında yönetimde söz sahibi olmuştur.
Çift meclis sistemi vardır. ( Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan )
Padişahın anayasaya göre meclisi kapatma yetkisi vardı. Fakat meclisin hükümeti denetleme yetkisi yoktu.
Yasama gücü görünüşte meclise aitti, fakat gerçekte padişaha aittir.
NOT:

Meşrutiyet genç Osmanlıların eseridir.
İlanında diğer ıslahatlarda olduğu gibi halkın etkisi yoktur.
NOT:

Genç Osmanlılar Abdülaziz’i indirerek V. Murat’ı tahta çıkardılar.
Yerine meşrutiyeti ilan edeceğine söz veren II. Abdülhamid’i getirdiler.
II. Abdülhamid, meşrutiyetin ilanından kısa bir süre sonra 1877–1878 Osmanlı – Rus savaşını bahane ederek meclisi kapattı.
Anayasayı yürürlükten kaldırmadı, fakat uygulamadı. Böylece II. Abdülhamid’in 1908’e kadar sürecek İstibdat Devri başladı.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

İMPARATORLUĞUNU KURTARMA ÇABALARI

Kötü gidişi durdurmak, birlik ve bütünlüğü yeniden sağlamak için iki türlü kurtuluş çaresine başvurulmuştur.

A) Islahat Hareketleri

17. yy Islahatları Genç Osman dışında genelde başarılı olmuştur. Avrupa’nın etkisi yoktur.
18. yy ıslahatları genelde askeri alandadır. Avrupa örnek alınmıştır.
İlk köklü ıslahatlar III. Selim döneminde yapıldı. ( Nizamı Cedid )
II. Mahmut döneminde modernleşme sürecinde önemli adımlar atıldı.
II. Mahmut ıslahatlarını Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, I. Meşrutiyet, II. Meşrutiyet takip etti.
B ) Fikir Akımları

Osmanlıcılık

Genç Osmanlıların savunduğu görüştür. ( Mithat Paşa, Ziya Paşa, Namık Kemal
Temel amacı Türk, Rum, Ermeni, Yahudi, Araplardan bir Osmanlı milleti yaratmaktır.
I. Meşrutiyet döneminin resmi ideolojisidir.
Meşrutiyet yönetimini savunmuşlardır. Böylece;
İmparatorluğun birliğini sağlamayı,
Avrupa devletlerinin içişlerimize karışmasını önlemeyi,
Hak ve özgürlüklere dayalı bir yönetim oluşturmayı amaçlamışlardır.
Balkan savaşları sırasında geçerliliğini kaybetmiştir.
İslamcılık

Osmanlı Müslümanlarını tek çatı altında toplamayı amaçlamıştır.
Balkan savaşlarında Hıristiyanların ayaklanmasıyla önem kazandı.
II. Abdülhamid döneminde devlet politikası oldu
Arapların II. Dünya savaşında ayaklanmasıyla iflas etti.
Türkçülük

Başlangıçta ( II. Meşrutiyet öncesinde ) dil, edebiyat ve tarih alanlarında ortaya çıktı.
II. Meşrutiyet döneminde siyasi akım haline geldi.Kpss Tarih Dersi
Başlıca temsilcileri Ali Süavi, Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gökalp tir.
Zamanla Turancılık fikirlerine dönüştü. ( Bütün Orta Asya Türklerini birleştirme ) – ( Enver Paşanın Temel Amacı )
I. Dünya savaşında yenilgiyle önemini kaybetti.Kpss Tarih Dersi Notaları
Kurtuluş savaşında akılcı ve bilimsel hale gelerek bağımsızlık kazandı.
Batıcılık

Amacı her alanda batıyı örnek alarak, devleti çöküşten kurtarmaktır.
Lale Devrinde başlamış, III. Selim, II. Mahmut ve Tanzimat dönemlerinde devam etmiştir.
Öncüleri Meşrutiyete kadar devlet adamları sonra aydınlar olmuştur.
Batının bilim ve teknoloji değil, şekli taklit edildiğinden başarıya ulaşamamıştır.
Federalcilik ( Adem-i Merkeziyetçilik )

Osmanlı ailesinden Prens Sabahattin tarafından ortaya atılmıştır.
Azınlık bölgelerine özerklik vererek başkente bağlı federal bir sistem önermiştir.
Amacı devleti ekonomik yükten kurtarmak, kalkınmayı kolaylaştırmaktır.
II. Meşrutiyet döneminde ortaya çıkmıştır.
Azınlık ayaklanmalarının yoğun olduğu dönemde tehlikeli sayıldı.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

1924 Anayasası

1 Kasım 1922 ‘de Saltanatın kaldırılmasıyla, Osmanlı Kanunuesasi’si de resmen yüürlükten kalkmış ve sadece 1921 (Teşkilat-ı Esasiye kanunu) Anayasası varlığını sürdürmüştür. Ancak saltanatın kaldırılmasından sonraki dönemde Ankara’nın başkent olması, Cumhuriyetin ilan edilmesi,ve halifeliğin kaldırılması gibi gelişmeler karşısında, 1921 Anayasası tartışılır hale gelmiştir. Yeni bir Anayasa hazırlıklarının ardından 20 Nisan 1924 tarihli Teşkilat-ı Esasiye kanunu, II. TBMM tarafından kabul edilmiştir.

Cumhuriyetin ilk anayasası olan 1924 Anayasasında , 1921 hükümlerinden,

Ulusal Egemenlik
TBMM’nin üstünlüğü
Tek meclis prensibi aynen yer almıştır.
1924 Anayasasının, 1921 Anayasa’sından Farklılıkları

Hükümet sistemi, Meclis Hükümeti ile parlamenter sistem arasında karma bir sistem kurulmuştur.
Birinci maddedeki ” Türkiye Devleti’nin rejimi Cumhuriyettir ” hükmüyle rejimin adı anayasadaki yerini almıştır.
İkinci madde de; ” Türk Devleti’nin dini İslam, Dili Türkçe, Başkenti Ankara’dır. ” hükmü yer almıştır.
Halifeliğin kaldırılmasına halkın tepki göstermemesi amacıyla, Anayasa’ya ” Devletin dini İslam’dır ” hükmü konulmuş, böylece resmi bir devlet dininin varlığı tanınmıştı.
1924 Anayasası Laik bir anayasa değildir.
Çoğunlukçu demokrasi anlayışı kabul edilmiştir.
Yasama ve Yürütme yetkisi Meclise aittir. Meclis, yürütme yetkisini Cumhurbaşkanı ve Bakanlar kurulu aracılığı ile kullanır. “Kuvvetler Birliği ve görevler ayrılığı ” sistemi benimsenmiştir.
1924 Anayasası’nda yapılan değişiklikler;

1928′de ” Devletin dini İslam’dır.” ifadesi Anayasa’dan çıkarılmıştır. Yine aynı yıl milletvekili yemininde yer alan dini ifadeler kaldırılmıştır.
1934′ te seçmen yaşı 18′den 22′ye çıkarılmıştır.
1934′ te kadınlara seçme seçilme hakkı tanınmıştır.
1937′ de CHP ‘nin Altı Umde’si Anayasa’ya dahil edilmiştir. Altı umde’den biri olan Laiklik ilkesi de 1937′den itibaren Anayasa’daki yerini almıştır.
ÖZEL NOT: Türkiye’de güçler ayrılığı anlayışına 1961 Anayasa’ sıyla geçilmiştir.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…

TOPLUMSAL YAPI

İslamiyet’ten önceki Türk devletleri, Uygurlara kadar yarı göçebe bir hayat yaşamıştır. Göçebelik, yaylak ve kışlak arasında gidip gelen bir göçebeliktir. Türkler kışın korunaklı kışlaklarda yazın otlakların yer aldığı yaylalarda yaşardı. Yaylaklar çadır, kışlaklarda ise kerpiçten yapılan evler bulunurdu. Uygurlardan itibaren yerleşik hayata geçilmiştir.

Toplumun temelini aile (oğuş) oluşturur, Aile, kan akrabalığı esasına dayanmaktadır.

Türk Devletleri’ nde Ailenin Özellikleri şunlardır;

Çekirdek aile(Göçebeliliğin etkisiyle)
Tek eşle evlilik (Momogani)
Ataerkil yapı
Dışarıdan evlilik(Ekzogami)
Ailelerin birlleşmesiyle urug(aileler birliği) oluşturuldu. Sosyal ve ekonomik yönden dayanışma ve güvenlik ihtiyacı, aileleri bir araya getirirdi.

Urugların birleşmesiyle boy (bod, oymak) meydana gelirdi. Boy siyasi nitelikte bir birlikti. Boyların başında bey bulunurdu. Boy beyleri cesareti, mali kudreti ve doğruluğu ile tanınmış kimseler arasından seçimle işbaşına gelirdi. Boy beylerinin görevi boydaki iç dayanışmayı korumak, hak ve hukuku sağlamak, gerektiğinde boyun çıkarlarını korumaktı. Boyların belli bir toprağı ve askeri gücü bulunurdu.

Aileler mülkiyet hakkına sahipti.

Boyda yanlızca otlak ve yaylaklar ortak mülkiyette olup bu araziler devlet malı olduğundan, bu kullanım alanlarından faydalananlar devlete vergi öder bu vergilerle de ilin mali ve asker ihtiyaçları karşılanırdı.

__________________
Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!...
Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…