(Tarih KPSS Konu Özeti) Osmanlı Gerileme Devri

[Jineps]

(Tarih KPSS Konu Özeti) Osmanlı Gerileme Devri

GERİLEME DÖNEMİ (1699 -1792)
Genel politika: Kaybedilen yerleri geri almak.
III. Ahmet Döneminde 1700 istanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen toprakları geri almak için Rusya'yla savaşıldı. 1711 Prut Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmayla istanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen haklar geri alındı.
Avusturya ile Pasarofça Antlaşması (1718) imzalandı.
Bu antlaşma ile;
Osmanlı Devleti batı ile tarihinde uzun sayılabilecek bir barış dönemi yaşadı.
+ Fetih savaşlarından vazgeçilerek eldeki toprakları savunma politikası uygulandı.
Antlaşma'nın imzalanmasına vesile olan ingilizlerin daha önceki kapitülasyonları genişletilmiştir.
En Önemli Özelliği: Osmanlı ilk kez Avrupa'nın gerisinde olduğunu kabul etmiştir. Osmanlı bu antlaşma ile Lale Devri'ne girmiştir.

Edirne Olayı (1703)
Karlofça Antlaşmasından sonra sultan II. Mustafa'nın kaybedilen yerleri geri almak için yeterince uğraşmadığını düşünen Yeniçeriler isyan etmişlerdir. Edirne'de bulunan II. Mustafa'yı tahttan indirmişler yerine III. Ahmet geçirilmiştir.
Purut Savaşı (1711)
III. Ahmet Döneminde 1700 İstanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen toprakları geri almak için Rusya'yla savaşıldı. 1711 Prut Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmayla istanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen haklar geri alındı.
Osmanlı - Venedik İlişkileri
Osmanlı kaybettiği yerleri geri almakta ümitlenince Venedik'e savaş açtı. (1715) Osmanlı Karlofça'da verdiği Mora Yarımadasını geri almıştır. Osmanlı'nın elde ettiği bu başarı Karlofça'nın garantörü olan Avusturya'yı harekete geçirmiştir. Böylece Osmanlı ile Avusturya savaşları başlamıştır.

Osmanlı - Avusturya İlişkileri
Osmanlı'nın Mora'yı ele geçirmesi üzerine Avusturya garantör olduğundan devreye girdi. Osmanlı'nın Venedikle yaptığı savaşa dahil oldu.
Gelişme: Osmanlı Avusturya'ya mağlup oldu. Osmanlı Avusturya ile Pasarofça Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti batı ile tarihinde uzun sayılabilecek bir barış dönemi yaşadı. Fetih savaşlarından vazgeçilerek eldeki toprakları savunma politikası uygulandı.

Osmanlı - İran İlişkileri
Osmanlı Devleti Pasarofça Antlaşmasından sonra doğuya yönelmiştir. Bu sırada İran'ın içindeki karışıklıktan yararlanmak isteyen Osmanlı karşısında Rusya'yı bulmuştur. Çünkü, Rusya'nın da niyeti aynıdır. Bu yüzden iki taraf arasındaki gerginlik İstanbul Antlaşmasıyla sona ermiştir.

Bu Antlaşmayla İran'ın Kafkaslardaki toprakları Osmanlı ile Rusya arasında paylaştırılmıştır.
Osmanlı - Rus ve Avusturya Savaşları (1736-1739)
Osmanlı Devleti iran ile savaşırken Rusya ve Avusturya ile Osmanlı topraklarıhı paylaşmak için ittifak kurmuştur. Ruslar Azak kalesini ve Kırım'ı işgal edince Osmanlı Rusya'ya savaş açmıştır. Kısa bir süre içinde Avusturya, Sırbistan ve Bosna Her-sek'i almak için Avusturya da Osmanlı'ya savaş açmıştır.
Osmanlı ile Avusturya ve Rusya arasında Belgrad Antlaşmaları imzalanmıştır. (1739) Bu Antlaşmaya göre;
Avusturya, Pasarofça ile aldığı yerleri geri verecekti.
Azak kalesi yıkılmak şartıyla Rusya'ya bırakılacaktı.
1768-1774 Osmanlı - Rus Savaşı
Sebebi: Rusya'nın Lehistan'ın içişlerine karışması, Leh milliyetçilerinin ayaklanıp, Osmanlı'dan yardım isteyerek topraklarımıza sığınması.
Ruslar bunun üzerine sınırlarımıza girip bir çok Lehli'yi ve Osmanlı'yı öldürmüştür.
Ruslar bu savaş sırasında Çeşme Limanı'nda donanmamızı yakmışlardır. (1770)
Sonuç: Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)'na Göre;
Kırım bağımsız olacak. Kırım halkı dini bakımdan osmanlı halifesine bağlı kalacaktır
Ayvalıkavak Tenkihnamesi (1779)
Rusya Kırım'ı ele geçirmek amacıyla Kırım'ır içişlerine karışmıştır. Kendine yakın olan Şahin Gi-ray'ı Kırım Hanı seçtirmek isteyince Osmanlı ile gerginlik yaşanmıştır. Bunun üzerine Ruslar Kırım'ı işgal edince Osmanlı, Ruslar'ın geri çekilmesi şartıyla Şahin Giray'ı tanımıştır.

1787-1792 Osmanlı - Rusya ve Avusturye Savaşı Sebebi:
Ruslar'ın Kırım'ı işgal etmesi
Osmanlı'nın Ruslar'ı durdurmak istemesi Rusya ve Avusturya'nın kendi aralarında Os manlı'yı paylaşıp Bizans'ı yeniden kurma plan lan.
Gelişme: 1789'da Fransız ihtilali'nin çıkmasıy la yayılan Milliyetçilik fikir akımının ülkesine gir meşini engellemek isteyen Avusturya savaştan çe kilme kararı almıştır (1791)
Yaş Antlaşması (1792): Yalnız kalan Rusy; savaşa deval etmemiştir.

Osmanlı - Fransız İlişkileri
Fransa 1798'de Mısır'ı işgal etmiştir.
Sebebi: İngilizler Hindistan'a giden sömürg yollarını ele geçirme isteği
Gelişme: Osmanlı, İngiltere ve Rusya'dan ya dım istemiştir. Bu iki devletin desteğiyle III. Selim'in kuruğu Nizam-ı Cedit ordusu Napolyon'u ordusunu yenmiştirb
Sonuç: El- Ariş Antlaşmasıyla Fransa Mısır terketmiş, Osmanlı'nın olduğunu kabul etmiştir.