1 Mart 1921


T.B.M.M. Başkanı Mustafa Kemal, Meclis açış konuşmasını yaparken

1935 - Atatürk'ün TBMM'de dördüncü defa Cumhurbaşkanı seçilmesi.

Atatürk'ün, dördüncü defa Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde ant içmesi ve konuşması: "...Bu içtiğim antla üzerime aldığım onurlu görevin, kutsal olduğu kadar ağır da bulunduğunu pek iyi anlıyorum. Buna benim özel gücüm, ancak sizin, seçkin arkadaşlarımın ayrılmaz birliği ve arasız yardımı ile yetebilir. Bu değerli güvencin benden esirgenmeyeceğine inancım büyüktür."

Yeni hükümeti kurma görevi tekrar İsmet İnönü'ye verildi.

1 Mart 1935 yılında toplanan TBMM'de tam 18 kadın milletvekili yer aldı.

Kayseri'de Atatürk Heykeli'nin törenle açılışı.

1935 - Atatürk is elected president for the fourth time by a newly elected assembly, which includes 18 women who are members of parliament.

1932 - Atatürk'ün, akşamüstü otomobille Bakırköy ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.

1931 - Atatürk'ün, Konya'da Ordu Müfettişi Fahrettin (Altay) Paşa'yı, daha sonra Kolordu Komutanlığı’nı ziyareti, akşam Konya'dan Afyon'a hareketi.

1930 - Türkiye ile Büyük Britanya arasında Ankara’da “Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmesi” imzalandı.

1928 - Âli İktisat Meclisi çalışmalarına başladı.

1926 - Ceza hukuku alanında yeni düzenlemeler getiren, 1889 İtalyan Zanardelli yasası temel alınarak hazırlanan yeni Türk Ceza Kanunu TBMM'de kabul edildi.

Atatürk'ün, Ankara'da açılan Devlet Resim Sergisi'ni ziyareti ve serginin açılışı nedeniyle düzenlenen çayda bulunması.

1926 - New criminal code (based on the Italian code) is adopted, effective July 1.

1925 - Hükümet kararıyla lağvedilen Tütün Rejisi Fransızlardan satın alındı.

Atatürk'ün, Şeyh Sait isyanı ve destekçilerine karşı Darülfünun adına lanet ve kınama hislerini bildiren İstanbul Darülfünun Emini İsmail Hakkı (Baltacıoğlu) Bey'e cevap telgrafı: "...Büyük milletimizin insan gücü dışında uzun ve ciddî mücadelesinin ve pek yüksek fedakârlıklarının mutlu sonucu olan inkılâp aleyhine ne şekil ve surette olursa olsun belirecek eğilim ve girişimlerin umumî nefret ve mukavemetle karşılanacağı tabiî idi. Birkaç günden beri bunun en açık ve soylu işaretlerini görmekle övünüyoruz."

Atatürk'ün, Şeyh Sait isyanı'nı kınayan ve inkılâplara bağlılığını bildiren Trabzon halkına telgrafı: "...Muhterem halkımızın her taraftan yükselen hararetli lanet ve nefret hislen karşısında gerici zihniyet girişimlerinin ebediyen eriyeceğine itimadım tamdır." [Kocatürk]

1924 - Eğitim sisteminin millilik ilkesine dayanması prensibi, Atatürk’ün ana hedeflerinden birini teşkil etmektedir. Bu yüzden Atatürk, 1 Mart 1924’te T.B.M.M.’nin açış konuşmasında, eğitim sisteminin her bakımdan millî nitelikli bir siyasetle belirlenmesi talimatını şu sözlerle vermiştir: “Türkiye’nin terbiye ve maarif siyasetini her derecesinde, tam bir vuzuh ve hiç bir tereddüte yer vermeyen sarahat ile ifade etmek ve tatbik etmek lâzımdır. Bu siyaset, her manasıyla, millî bir mahiyette belirtilmelidir.”

Gazi Mustafa Kemal'in Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açışı ve Halifelik'in kaldırılması ile öğretimin birleştirilmesi gereğini konuşmasında belirtmesi.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ikinci devre ikinci toplantı yılını açış konuşması: "...İslâm dinini, asırlardan beri alışılageldiği şekilde bir siyaset vasıtası mevkiinden uzaklaştırmak ve yüceltmek gereğini görüyoruz. Mukaddes ve tanrısal inançlarımızı ve vicdanî değerlerimizi, karanlık ve kararsız olan ve her türlü menfaat ve ihtiraslara görünüş sahnesi olan siyasiyattan ve siyasetin bütün kısımlarından bir an evvel ve kesin şekilde kurtarmak, milletin dünyevî ve uhrevî saadetinin emrettiği bir zorunluluktur. Ancak bu suretle İslâm dininin yüksekliği belirir." [Kocatürk]

1923 - Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin birinci devre dördüncü toplantı senesini açış söylevi: "...Bilinmektedir ki izlediğimiz siyaset, barışçı siyasettir. Memleketimizi hiçbir hak ve adalete dayanmayarak çiğnemek ve çiğnetmek girişimi muzaffer ordumuzun fedakârane gayretiyle lâyık olduğu başarısızlığa uğratılmış ve milletimiz, tarihin nadir kaydettiği bir zafer kazanarak sevgili yurdumuzu kurtarmıştır."

Lâtife Hanım'ın, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Atatürk'ün dördüncü toplantı yılını açış konuşmasını izlemesi.

Atatürk'ün, "İstanbul Türk İzciler Ocağı"nın Başkanlığını kabulü nedeniyle İstanbul Valiliği'ne telgrafı: "Vatana yüksek karakterli ve sağlam ruhlu gençler yetiştirmesini temenni ettiğim İstanbul Türk İzciler Ocağı'nın Başbuğluğu'nu büyük bir iftihar hissiyle kabul ediyorum. Genç arkadaşlarıma teşekkür ve selâmlarımın ulaştırılmasını rica ederim." [Kocatürk]

1922 - Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin birinci devre üçüncü toplantı yılını açış konuşması: "...Efendiler! Büyük Millet Meclisi Hükümeti, Türkiye ve Türkiye halkının devamını ve bağımsızlığını temine çalışıyor. Çünkü Türkiye'nin asıl sahibi, meşru ve gerçek sahibi olan Türkiye halkının kesin arzu ve iradesi bu yoldadır."

1921 - Afganistan Barışı
Afganistan Ankara hükümetini tanıyan ilk ülke oldu. Ankara ile Afgan hükümeti arasında ittifak antlaşması imzalandı. Moskova'da Yusuf Kemal Bey başkanlığındaki TBMM Hükümeti temsilcileriyle Afganistan Temsilcisi arasında bir anlaşma imzası.

TBMM hükümetini Rusya'dan sonra tanıyan Afganistan ile yapılan barış. Moskova'da yapılan bu barışa göre doğu uluslarının kurtuluşlarını tanımaya, emperyalist bir devletin tecavüzünü defetmeye, Afganistanı tam manası ile tanımaya, kültürel yardım olarak Afganistan'a subay ve öğretmen göndermeyi Türkiye kabul etmiştir.

İsmet İnönü'nün Mirliva (General) rütbesine yükseltilmesi.

Mustafa Kemal, 1 Mart 1922 tarihinde Meclis’in 3. toplanma yılını açarken yaptığı konuşmada, 1920 senesinde 260 olan hekim sayısının 312 ye yükseltildiğini belirttikten sonra, sağlık ve sosyal yardım hususunda takip edilen hedefi; milletimizin sıhhatinin korunması ve güçlendirilmesi, ölümlerin azaltılması, nüfusun arttırılması, toplumsal ve bulaşıcı hastalıkların tesirsiz hale getirilmesi ve bu suretle millet fertlerinin dinç ve çalışmaya kabiliyetli sağlam bir bedene sahip olarak yetiştirilmesi şeklinde açıklamıştır.

Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin birinci devre ikinci toplantı yılını açış konuşması: "...Bugün anlaşılmıştır ki, Sevr Antlaşması hükümleri Türkiye'ye zorla uygulanamaz. Efendiler, mağlup sıfatıyla 1918 ateşkes antlaşmalarını imzalamış olan milletler arasında bu neticeye ancak Türkiye, izlediği siyasetinin uzak görürlüğü ve silâhlarının kuvveti sayesinde erişmiştir." [Kocatürk]

Atatürk'ün, Londra'da bulunan Ankara Heyeti Başkanı Bekir Sami Bey'e, İngiltere'ye ödün verilmemesi hususunda gizli telgrafı: "...Ekselansınıza ve başkanlığınızdaki kurula verilen yetkiler, Misak-ı Millî'nin saptadığı sınırları aşamaz."

1921 (21 Şubat—2 Mart) - Londra Konferansı devam ediyor (Sevr Antlaşmasından bazı tavizler verip, antlaşmayı onaylatmak amacıyla düzenlenmiş).

1921 ( 21 February—2 March) - London conference on revision of treaty of Sèvres.

1920 - Kürt Şerif Paşa'mn Paris'te Nubar Paşa ile imzaladığı Kürt-Ermeni Antlaşması'na karşı tepkiler büyüyor. Siverek, Kahta, Silvan, Van, Hakkari ve Derik'ten çekilen telgraflarda Kürt Şerif Paşa'nın Kürtleri temsil etmediği bildirildi.

Atatürk'ün, İstanbul'da bulunan İtilâf Devletleri temsilcilerine ve Amerika Yüksek Komiseri Amiral Bristol'e, Anadolu'da Ermenilerin öldürüldüğüne dair gerçek dışı haberleri yalanlayan yazısı: "...Bu uydurma Ermeni kırımı meselesi ve tüm dünyayı aldatmak için yaratılan bu kin ve hırs ürünü propagandaların niteliği hakkında uygarlık ve insanlık dünyasının bir kere daha aydınlatılması ve bu suretle haksızlığa uğramış Türk milletinin iğrenç ve alçakça bir suçlamadan arındırılması için İtilâf Devletleri ile Amerika hükümetinin adaletseverlik duygularına müracaat ediyoruz."

Albay İsmet (İnönü) Bey'in Atatürk'ün 25.2.1920 tarihli yazısına İstanbul'dan cevabı: "...İtilâf Devletleri gene iç anlaşmazlığı artırma ve Kuva-yi Milliye aleyhtarlığını cesaretlendirme ve kuvvetlendirme için pek ziyade faaliyete başlamışlardır. Bizim karşı önlemlerimiz silâh ve cephaneden başka subay, paraca Anadolu'yu destekleme, Kuva-yi Milliye aleyhtarlığını gizli ve açık şekilde takip ve ortadan kaldırma, Rusya'dan hiç olmazsa doğru bilgi elde edilmesini temin etmektir."

1920 (1-2) - Mustafa Kemal Paşa'nın, I. Kolordu Komutanlığına, İngilizlere silah teslim edilmemesi ve silah depolarının i bölgelere taşınmasına ilişkin telgrafı. [Kocatürk]

1916 - Doğu cephesinde, Rusların Bitlis'i işgali.

1914 - Mustafa Kemal'in Yarbaylığa yükselmesi.

1 Mart 1914 Tarihinde Balkan Harbi'ndeki hidemat-ı hasenesinden dofayı kaymakamlığa terfi etmiştir. Kaynak: Atatürk'ün Özlük Dosyası

1914 - Mustafa Kemal promoted Lieutenant-Colonel.


ATATÜRKTODAY

1936 - Atatürk'ün, saat 13.30'da motorla Yalova'ya hareketi, akşam saat 20.00'de Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille şehir içinde ve Keçiören yöresinde bir gezinti yaptıktan sonra Marmara Köşkü'ne gelişi, bir süre dinlenişini takiben Çankaya'ya dönüşü.

1933 - TBMM'de Türk Parasını Koruma Kanunu kabul edildi.

Atatürk'ün gece Çankaya'da film izlemesi.

1931 - Atatürk'ün, Konya'dan Afyon'a gelişi, şehirde ziyaret ve incelemeleri, akşam Ankara'ya hareketi.

1927 - Takrir-i Sükûn Kanunu 2 yıl daha uzatıldı.

1925 - Fethi (Okyar) Bey'in, Başbakanlıktan istifası.

Atatürk'ün, Cumhuriyet Halk Partisi Yürütme Kurulu toplantısında konuşması: "...Milletin elinden tutmaya lüzum vardır, inkılâbı, başlayan tamamlayacaktır!"

1924 - Hilafetin/Şeriye ve Evkaf Vesaletlerinin ilgası-Tedrisatın tevhidi tekliflerinin kabulü.

1922 - Atatürk'ün, Afganistan'ın bağımsızlığa kavuşmasının 4. yıldönümü münasebetiyle Afgan Elçiliği'nde yapılan törende Elçi Ahmet Han'ın söylevine cevap konuşması.

1921 (21 Şubat-2 Mart) - Londra Konferansı devam ediyor (Sevr Antlaşmasından bazı tavizler verip, antlaşmayı onaylatmak amacıyla düzenlenmiş).

Atatürk'ün, Büyük Millet Meclisi'nin ikinci toplantı yılına başlaması nedeniyle Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine genelgesi: "..İkinci millî yılda, vatanın kurtuluşunun sağlanmış olması için orduyla beraber her sınıftan bütün ahali ve memurların aynı fedakârlık hissi ile dolu olarak vatan vazifelerine devam etmelerini temenni eder ve bu bildirinin bütün ilgililere ulaştırılmasını rica ederim. İnşallah Büyük Meclis, pek uzak olmayan bir zamanda bütün memleketin kurtuluşunu tebrik ve müjdelemekle mutlu olacaktır." [Kocatürk]

1921 ( 21 February-2 March) - London conference on revision of treaty of Sèvres.

1920 - Atatürk'ün, Cemiyet-i Ahmediye hakkında Kâzım Karabekir'e telgrafı: "...Ahmediye teşkilâtını yapanların yeni bir Derviş Vahdetî faciası doğurmak istediklerine şüphe yoktur."

1920 (1-2) - Mustafa Kemal Paşa'nın, I. Kolordu Komutanlığına, İngilizlere silah teslim edilmemesi ve silah depolarının i bölgelere taşınmasına ilişkin telgrafı. [Kocatürk]

1919 - Nusaybin'den dönen Ali İhsan Paşa'nın (Sabis) Haydarpaşa istasyonunda İngilizler tarafından tutuklanması.

ATATÜRKTODAY

1915 Çanakkale
Anafartalar Grubu Komutanı Kur. Alb. Mustafa Kemal ve emrindeki subaylar

1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra motorla Büyükdere'ye kadar bir gezinti yapması, Moda Yat Kulübü'ne uğraması, akşam Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, öğleden sonra İsmet İnönü'nün köşküne uğraması, daha sonra Gazi Orman Çiftliği'ne gelişi, akşam Çankaya'ya dönüşü.

Atatürk'ün gece 21.35'de Bolu Milletvekili İsmail Hakkı (Uzmay)'ın evine gidişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

1932 - Atatürk'ün, akşamüstü otomobille Bakırköy ve Şişli taraflarında bir gezinti yapması.

1931 - Atatürk'ün, milletvekili seçiminin yenilenmesinin uygun olacağı hakkında Cumhuriyet Halk Partisi Başkanlığı'na mektubu: "...Her türlü girişimlerimizde ilham ve kuvvet kaynağı olan milletimizin hakkımızdaki güveni tekrar belirince, millî ülkümüze yürümekte dayandığımız temelin ne kadar sarsılmaz olduğu bir daha görülmüş olacağı inancındayım."

Atatürk'ün, Afyon'dan Ankara'ya gelişi.

İstanbul’da toplanan Berberler Kongresi’nde berber dükkânlarının Cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.

1926 - Hakimlerin özlük haklarını düzenleyen kanun kabul edildi.

1925 - Yeni hükümet İsmet Paşa başkanlığında kuruldu.
İsmet (İnönü) Paşa'nın Başbakanlığa atanması ve kabine kuruşu.
(25 Ekim 1937'e kadar bu görevde kalmıştır).

1925 - Başbakan İsmet İnönü, Şeyh Sait Ayaklanmasının bastırılması için hükümete geniş yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu'nu TBMM'den çıkardı.

İngilizler, Orta Doğu'daki zengin petrol yataklarını denetim altında tutmak için daha Birinci Dünya Savaşı yıllarından itibaren bazı faaliyetlerde bulunmuşlardı. Bunlardan biri de Güneydoğu Anadolu'da kendi himayelerinde bir devletin kurulmasıydı. Lozan Antlaşması'yla bu oyun bozuldu. Fakat İngilizler, emellerinden vazgeçmediler. Lozan'da halledilemeyen Musul sorununun görüşüldüğü sırada, cumhuriyet rejimine karşı olanları kullanarak Güneydoğu ve Doğu Anadolu illerinin bir kısmında etkili olan bir ayaklanma çıkarttılar. Şeyh Sait isimli kişinin başkanlığında çıkmış olan bu ayaklanmaya Şeyh Sait Ayaklanması adı verilmiştir.

Şeyh Sait Ayaklanması, Ergani ilçesine bağlı Piran köyünde başladı (13 Şubat 1925). Kısa sürede etrafa yayıldı. Muş, Elazığ ve Diyarbakır yöresinde etkili olan ayaklanmanın bastırılması için hemen tedbirler alındı, önce sıkıyönetim ilân edilerek olaylar yatıştırılmaya çalışıldı. Bu yeterli olmayınca Başbakan Fethi Bey istifa etti.

3 Mart 1925'te başbakan olan İsmet İnönü, ayaklanmanın bastırılması için hükümete geniş yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu'nu TBMM'den çıkardı. Diğer taraftan ordu birlikleri harekete geçirildi. Yapılan plânlı askerî harekât ile, isyancılar dağıtılıp, elebaşıları yakalandı. Suçlular İstiklâl Mahkemelerinde yargılandılar. Suçlu görülenler çeşitli cezalara çarptırıldılar. Yapılan soruşturmada isyancıların bir kısmının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'na mensup oldukları belirlendi. Bunun üzerine parti 3 Haziran 1925'te kapatılarak, cumhuriyet rejimine yönelen önemli bir tehlike ortadan kaldırılmış oldu.

1924 - Halifeliğin kaldırılması.
Hilafetin kaldırılış günü ve diyanet işleri başkanlığı'nın kuruluş yıldönümü.
Halife Abdülmecid Efendi trenle İsviçre'ye gönderildi.

Eğitimde ve Öğretimde Birlik Günü.

Ülkemizde laik öğretime geçiş, Anayasa'nın 174. maddesiyle korumaya alınan 03 Mart 1924 günlü, 430 sayılı Öğretim Birliği Yasası ile gerçekleştirilmiştir. Bu Yasa ile,
- Türkiye'deki tüm okullar, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanmış,
- Şeriye ve Evkaf Bakanlığı ile vakıflarca yönetilen medreseler ve dini eğitim veren okullar kapatılmış,
- Diyanet uzmanları yetiştirmek üzere ilahiyat fakültesi, imam ve hatip gibi din hizmetlerini yürüteceklerin yetiştirilmesi amacıyla okullar açılması için Milli Eğitim Bakanlığı'na görev ve yetki verilmiştir.
Öğretim birliği ilkesinin amacı, akla ve bilime dayalı programlarla çağdaş uygarlık hedefine yönlendirilmiş yurttaşlar yaratmaktır.


3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun kabul edilmesiyle, her kademedeki okullarda eğitim birliği sağlandı. Medreseler kapatılarak, ulusal, lâik ve çağdaş eğitim kurumlarıyla Türkiye Cumhuriyeti gelişimini sürdürdü. Kaynak: Hata Sayfas

Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanunu'nun kabulü.
Hilâfetin kaldırılmasına ve Osmanlı Hanedanı'nın Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına çıkarılmasına dair Kanun'un kabulü. Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. (Genelkurmay Başkanlığı, hükümet ve siyaset dışına çıktı)

Helifeliğin, Şeriye ve Evkaf Vekaleti (Din ve Vakıf İşleri) ile Erkan-ı Harbiye-i Umumiye (Genel Kurmay) Vekaleti kaldırıldı (laik devlete doğru ilk adım), Tevhid-i Tedrisat (Eğitim ve Öğretim Birliği) yasasının kabulü.

Seriye ve Evkaf Vekâleti ile Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti'nin kaldırılmasına dair Kanun'un kabulü. (Seriye ve Evkaf Vekâleti'nin dinî hizmetlerini yürütmek üzere Diyanet İşleri Başkanlığı, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti'nin yerine Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştur). [Kocatürk]

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından TBMM’nin 3 Mart 1924’te kabul ettiği 431 sayılı kanunla, Osmanlı Hanedanı’nın 144 üyesi sınırdışı edildi. Sirkeci İstasyonu’ndan 5 Mart akşamı kalkan Simplon Ekspresi’ndeki yolcular, dönüşü olmayan bir yola çıkmıştı.

Halk Fırkası meclis grubunda halifeliğin kaldırılması ile ilgili önerge hazırlandı. Önergeye Konya mebusu Musa Kazım ile Eskişehir mebusu Azmi Bey karşı çıktı. Meclis'teki görüşmelerden sonra "hilafetin ilgasına ve hanedanı Osmani'nin Türkiye Cumhuriyeti memaliki" dışına çıkarılmasına dair kanunu kabul edildi.

Atatürk'ün. Darülfünun adına saygı ve bağlılık duygularını ileten İstanbul Darülfünun Emini İsmail Hakkı (Baltacıoğlu) Bey'in telgrafına cevabı: "Memleketimizde demokrasi ve cumhuriyet ilkelerinin tam ve kesin şekilde uygulanması ve memleketimizin bilim ve uygarlık tarihinde lâyık olduğu yüksek düzeye erişme hususunda Darülfünunumuzun görüşü ve ilme dayalı şuurlu çalışma ve uyarılarının daima en kıymetli ve yararlı etken olduğunu bu vesile ile de tekrar eder, hakkımda samimî şekilde hislerini belirten muhterem heyetinize teşekkürlerimin iletilmesini rica ederim." [Kocatürk]

1924 - The Caliphate is abolished.

The Ottoman dynasty is exiled, religious schools are closed down, and organized Islam becomes regulated by the state.

1923 - Atatürk'ün, Süryanî Patriği İlyas Efendi'yi kabulü.

1922 - Ankara'da, Sovyet Elçisi Aralof'un, Elçilik binasında, Atatürk şerefine öğle yemeği vermesi ve Aralof'un söylevine Atatürk'ün cevap konuşması: "..Devletlerin başlı başına ayrı ayrı kuvvetli olması, ayrı ayrı bağımsızlık fikriyle duygulanmış ve hazırlanmış bulunması lâzımdır."

1921 - Atatürk'ün, Afganistan'ın kurtuluş günü münasebetiyle Afgan Elçiliği'nde verilen ziyafette Afganistan Elçisi'nin söylevine cevap konuşması.

1920 - Yunanlılar'ın ileri harekata başlaması.

Yunanlılar, Gölcük Yaylası ile Bozdağ'ı işgal etti.

İngiltere'nin baskıları karşısında Ali Rıza Paşa kabinesi istifa etti.

Yeşilordu Cemiyeti kuruldu. (Bazı kaynaklar bu konuda farkı tarihler vermektedir.)

İsmet (İnönü) Bey'in, İstanbul'daki durum ve Kuva-yi Milliye aleyhindeki faaliyetler hakkında Atatürk'e telgrafı.

Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütüne, merkez şubelerin resmî işlemlerinin tamamlanmasını isteyen genelgesi.

Atatürk'ün, Kara Vasıf ve Baha Sait Beylerin girişimlerinin Heyet-i Temsiliye tarafından uygun görülmediğine dair Kâzım Karabekir'e telgrafı: "İçeride ve dışarıda siyasî ve icraî tedbirlerden millete karşı, dünyaya karşı, tarihe karşı Heyet-i Temsiliye'nin sorumlu olduğunu açıkça bildirdik. Baha Sait Bey'in Bakû'de bulunduğu anlaşılıyor. Oradaki kişilere bu adamın Cemiyetimiz ve memleketimiz adına hiçbir sıfat ve yetkiye sahip olmadığının tarafınızdan bildirilmesi." [Kocatürk]

1920 (3-4) - Atatürk'ün, Manyas ve Gönen bölgelerinde ikinci defa isyan çıkaran Ahmet Anzavur'un milletçe kınanması hakkında vilâyetlere telgrafı: "...Vatanımızın bütünlüğü ve bağımsızlığı ve milletimizin dayanışma düzeninin aleyhinde çalışan Ahmet Anzavur ve yandaşlarını bütün milletçe kınama ve lanetleme suretiyle mukaddes millî birliğimizin bozulmaz olduğunu göstermek üzere Belediye ve Merkez Heyetleri tarafından İstanbul basınına telgraflar çekilmesine aracılığınızı rica ederiz." [Kocatürk]

1919 - Sadrazam Tevfik Paşa hükümeti istifa etti.

"Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk Milliye Cemiyeti"nin Erzurum şubesinin kuruluşu.

Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Ömer Yaver Paşa'nın 24 Şubat 1919 tarihli yazısına cevabı: "...Herhalde ordu komutanlığından istifa etmedim, adı geçen komutanlıktan uzaklaştırılmadım veya emekli edilmedim. Yaver Paşa Hazretleri'nin bana emsal göstermek istediği kişilerin hiçbiri emsalim değildir. Kanun ve kazanılmış hakkım göz önüne alınarak gereken işlemin yapılması."

1918 - Rusya'nın, "Brest-Litovsk Antlaşması'nı imzalayarak I. Dünya Savaşı'ndan çekilmesi.
İkinci, Brest-Litovsk antlaşması (Avrupa imparatorlukları ve Rusya).

Erzurum'un geri alınması.

Birinci Alman saldırısı; Somme bölgesinde.

Doullens konferansı, Foch'un Müttefikler'in Batı Orduları başkomutanlığına atanması.

1917 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, durumu yerinde inceledikten sonra emri: "Medine'nin boşaltılması ve Hicaz'daki kuvvetlerin, Filistin'de kullanılmak üzere geri çekilmesi.

2. Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa'nın, -izinli olarak gittiği- İstanbul'dan Diyarbakır'a dönüşü.

1912 - Derne bölgesindeki yerel kuvvetlerin, İtalyanlara baskın şeklinde taarruzu, şiddetli çarpışmalar olması ve Atatürk'ün komuta ettiği Doğu Kolu'nun taarruzu karşısında düşmanın bozguna uğrayarak ağır kayıplar verişi. [Kocatürk]

ATATÜRKTODAY

1915
Kurmay Albay Mustafa Kemal, Çanakkale’de

1938 - Atatürk'ün, akşamüzeri, Evkaf Apartmanı'nda faaliyet gösteren Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ni ziyareti ve ilgililerden çalışmalar hakkında bilgi alışı.

1936 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Beyoğlu yöresinde bir gezinti yapması.

1934 İstanbul Üniversitesi'nde açılan Türk İnkilap Ensitüsü'nde ilk dersi Maarif Vekili Yusuf Hikmet Bey (Bayur) verdi.

1932 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Ankara'ya hareketi.

1929 - Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.

1925 - Şeyh Sait Ayaklanası:
Takrir-i Sükûn Kanunu'nun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü.
Hükümete geniş (olağanüstü) yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu kabul edildi.
TBMM isyan bölgesinde ve Ankara’da birer İstiklal Mahkemesi kurulmasına karar verdi.

1924 (3-4) - Abdülmecit'in İstanbul'dan yurt dışına çıkarılışı.

Atatürk'ün, Ankara'da, İstanbul gazeteleri başmuharrirlerine hilâfetin kaldırılması hakkında demeci: "...Bu kararlar millet ve memleket için herhalde çok hayırlıdır ve pek az zamanda bütün bu iyilikler kendisini gösterecektir." [Kocatürk]

1923 - İzmir İktisat Kongresi sona erdi. Kongre sonunda on iki maddelik "Misak-ı İktisadi Esasları" kabul edildi.

1922 - Atatürk'ün, Kâzım Karabekir'in, Meclisin üstünde uzmanlardan oluşacak ikinci bir meclis bulunmasını teklif eden 18 Şubat 1922 tarihli yazısına bu görüşü uygun bulmadığını bildiren cevabı.

Atatürk'ün, Bitlis'te Küfrevîzade Şeyh Abdülbaki Efendi'ye, bölücü faaliyetlere karşı halkın uyarılması ve dikkatli olunması hususunda mektubu. [Kocatürk]

1921 - Enver Paşa'nın, Moskova'dan Atatürk'e mektubu.

1920 - Mustafa Kemal Vahdettin'e bir telgraf çekerek, milli istekleri kollayıp, yerine getirecek bir hükümet kurulmasını istedi.

Atatürk'ün, Padişah Vahdettin'e telgrafı: "...İç ve dış bin türlü ihtirasın köpürmesiyle huzur ve kurtuluşu tehdit altında bulunan memleketimizin, millî vicdana güven veremeyecek bir kabine başkanına hiçbir dakika tahammül edemeyeceğini arz etmeyi vatan vazifesi sayarız!"

Celalettin Arif Bey, Meclis-i Mebusan reisliğine seçildi.

Atatürk'ün, Ali Rıza Paşa Kabinesi'nin istifası üzerine Meclis-i Mebusan Başkanlığı'na telgrafı: "Bütün millet bu tarihî günlerde, millî iradesinin mutlak vekâletine sahip mebusların kesin kararlarını sabırsızlıkla beklemektedir!"

Atatürk'ün komutanlara, valilere, mutasarrıflara, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti merkez şubelerine genelgesi: "...Derhal, millî emelleri tatmin edemeyecek bir kabine başkanına, milletin tahammül edemeyeceğini gayet sert bir dille Padişah'a, Meclis-i Mebusan Başkanlığı'na ve basına bildirmek lâzımdır!"

Atatürk'ün, Kuva-yi Milliye'yi destekleyen basının dikkate alacağı hususlar hakkında Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetlerine telgrafı: "...İslâm âlemi hakkındaki yayınlarda Turanizm ve Panislâmizm propagandasından sakınarak Asya'daki hareketlerin, Müslüman milletler tarafından kendi sınırları ve milliyetleri dahilinde bağımsızlığa kavuşmak davasından ibaret bulunduğunu ilân etmek. Avrupa'da daima emperyalizm kurulmasına hücum etmek. Anadolu ve Rumeli'nin sıkı ve samimî bir millî birlikle varlığını korumaya kararlı olduğunu ispat etmek!"

Atatürk'ün, Konya'da 12. Kolordu Komutanı Albay Fahrettin (Altay) Bey'e telgrafı: "Her türlü ümit ve bekleyişin tersine olarak Ferit Paşa iktidara gelirse Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin, İstanbul'a karşı kesin ve belli uygulamalara girişmekten ibaret olan esası yerine getirmesi tabiîdir"

Atatürk'ün, Reşat Hikmet Bey'in ölümü ile boşalan Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na başkan seçilmesi nedeniyle Celâlettin Arif Bey'e tebrik telgrafı. [Kocatürk]

1919 - İstifa eden Tevfik Paşa'nın yerine Sadrazam olan Damat Ferit Paşa ilk kabinesini kurdu.

1915 - İngiliz ve Fransız harp gemilerinden oluşan Birleşik Filo'nun, Seddülbahir ve Kumkale'ye yeniden bir çıkarma girişiminde bulunması (Gerek Kumkale'ye gerekse Seddülbahir'e çıkan İngiliz kuvvetleri, Türklerin piyade ateşi ve süngü hücumlarıyla karşılaştı. İngilizler, Kumkale'de takviye almalarına rağmen şiddetli karşı ateş sonucu ilerleyemeyip kıyıya çekilmek zorunda kaldılar. Seddülbahir'e çıkan İngiliz kuvvetleri de karşı ateş ve süngü hücumlarıyla püskürtüldüler ve kıyıya atıldılar.

Atatürk'ün, İngilizlerin Seddülbahir'e asker çıkarma girişimi üzerine o bölgede bulunan 26. Alay Komutanı Binbaşı Kadri Bey'e emri: "Bizzat şimdi yanınıza hareket ediyorum. Benim oraya varışıma kadar sahile çıkmış olan düşman mutlaka denize dökülecektir!" (Bu emri takiben Atatürk de Maydos [Eceabat'tan Kirte'ye, oradan da Seddülbahir'e gelmiş ve düşmanın karaya ayak basmış olan kuvvetinin, oradaki kuvvetlerimizin süngü hücumu ile yok edildiğini ve Seddülbahir'den uzaklaştığını görmüştür.

Atatürk'ün, Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı'na yazdığı raporda, Seddülbahir'e çıkan İngilizlere karşı kahramanca savaşan Mehmet Çavuş'un nişanla ödüllendirilmesini istemesi. [Kocatürk]

ATATÜRKTODAY

1932 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Ankara'ya gelişi.

1931 - TBMM'de seçim kararı alındı.

1930 - Atatürk'ün, İzmir'den Antalya yönüne hareketi.

1925 - Atatürk'ün, öğleden sonra Millî Savunma Bakanı Recep (Peker) Bey'i ziyareti, daha sonra onunla birlikte içişleri Bakanı Cemil (Uybadın) Bey'i makamında ziyareti.

1924 - Yeni çıkan yasa gereği İstanbul'da medreselere el konuldu.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından TBMM’nin 3 Mart 1924’te kabul ettiği 431 sayılı kanunla, Osmanlı Hanedanı’nın 144 üyesi sınırdışı edildi. Sirkeci İstasyonu’ndan 5 Mart akşamı kalkan Simplon Ekspresi’ndeki yolcular, dönüşü olmayan bir yola çıkmıştı.

1923 - Mecliste bir konuşma yapan Trabzon mebusu Ali Şükrü Bey, Lozan'da alınan kararlarla birlikte hükümeti de şiddetle eleştirdi.

1922 - Atatürk'ün, annesi Zübeyde Hanım'a mektubu: "...Benim mektup yazmak hususundaki tembelliğimi eskiden beri bilirsiniz. Sağlığım çok iyidir, işler, Allaha şükür fevkalâde memnuniyet verici bir halde seyrediyor. Buraya gelmekte acele etmeye lüzum yoktur, inşallah yakında ben oraya geleceğim."

1921 - Koçkiri Ayaklanması.
İmranlı'da Koçkiri Aşireti'ne bağlı kişiler kasabayı bastı. Köyleri işgal etti.

Atatürk'ün, Çankaya'da Sovyet Elçisi Budu Medivani'nin güven mektubunu kabulü.

1920 - Londra Konferansı'nda Lloyd George, Maraş'ın Türklerin eline geçmesinden sonra İstanbul'un işgal edilmesini önerdi.

Kuvayı Milliye birlikleri, Fransızlara karşı saldırıya geçti. Urfa bölgesinde Kuvay-i Milliye'nin Fransız Kuvvetlerine taarruzu ve şiddetli çarpışmalar.

1920 - At the London Conference, Lloyd George proposes the occupation of Istanbul.

The Kuvayı Milliye (Nationalist Forces led by Ataturk during the War of Independence) launch an attack against French forces in Urfa. (note variations of spelling: Kuvayi Milliye, Kuvay-i Milliye, Kuva-yı Milliye)

ATATÜRKTODAY

6 Mart 1921
T.B.M.M. Başkanı Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı'nda cepheye malzeme götüren halkla

1938 - Atatürk'e, Çankaya'da Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp, Prof. Dr. Akil Muhtar Özden, Dr. Hüsamettin Kural, Dr. Ziya Naki Yaltırım ve Dr. Asım Arar'dan oluşan bir hekim grubu tarafından muayene ve konsültasyon yapılması.

Atatürk'ün, akşam, Yeni Sinema'da ses sanatkârı Melek Tokgöz ve saz arkadaşlarının konserini izlemesi.

1937 - Atatürk'ün, gece Gardenbar'ı şereflendirmesi.

1936 - Atatürk'ün, akşamüzeri Sakarya motoruyla, beraberinde Başbakan İsmet İnönü ve Ekonomi Bakanı Celâl Bayar olmak üzere Boğaz'da ve Moda Koyu'nda bir gezinti yapması, akşam Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1935 - Atatürk'ün, Çankaya'da Sovyet Büyükelçisi Karahan'ı kabulü.

1930 - Atatürk'ün, öğleye doğru Isparta'ya gelişi ve yemekten sonra Burdur'a hareketi.

Atatürk'ün, öğleden sonra Burdur'a gelişi ve Antalya'ya hareketi.

Atatürk'ün, Antalya'ya gelişi.

Atatürk'ün, Antalya'da akşam yemeğinden önce Genel Sekreteri Hasan Rıza (Soyak) Bey'le bir sohbeti ve söyledikleri: "...Münasebet düştükçe daima tekrar ediyorum; bütün bu dertlerin, bütün bu ihtiyaçların giderilmesi, her şeyden evvel, pek başka şartlar altında yetişmiş; bilgili, geniş düşünceli, azim, feragat ve ihtisas sahibi adam meselesidir, sonra da zaman ve imkân meselesi... İleri milletler düzeyine erişmek işini bir yılda, beş yılda, hatta bir kuşakta tamamlamak da imkânsızdır. Biz şimdi o yol üzerindeyiz; kafileyi hedefe doğru yürütmek için, insan gücünün üstünde gayret sarf ediyoruz; başka ne yapabiliriz ki..."

1925 - İstanbul'da yayınlanan Tevhid-i Efkâr, Son Telgraf, İstiklâl, Aydınlık, Orak-Çekiç ve Sebilürreşat adlı gazeteler yeni çıkan yasaya dayanılarak kapatıldı.

1923 - Atatürk'ün, hükümete güvenoyu verilmesini isteyen önerge nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda konuşması: "..Ben, şahsen vicdanıma ve fikrî kanaatime, düşünüşüme ve araştırmalarına dayanak yüksek heyetinize derim ki, delege heyetimiz kendisine verilen görevi tamamen ve pek mükemmel bir şekilde yapmıştır. Milletimizin ve Meclisimizin şerefini yükseltecek bir tarzda dünyaya tanıtmıştır ve muvaffak da olmuştur."

Fikriye Hanım'ın -Atatürk tarafından tedavi için gönderildiği- Münih'teki sanatoryum'dan kaçarak gizlice İstanbul'a gelişi, T.B.M.M. İstanbul temsilcisi Adnan (Adıvar) Bey'in, durumu Atatürk'e bildiren telgrafı: "Fikriye Hanım, bugün geldi. Yarın hemen Ankara'ya hareket etmek istiyor. Yüksek emirlerinizi beklemekteyim."

Atatürk'ün, Adnan (Adıvar) Bey'in 6.3.1923 tarihli telgrafına cevabı: "Fikriye Hanımı tedavi için Almanya'ya göndermiştim. Benden izin almadan, ne sebeple İstanbul'a gelmiştir. Kesinlikle Ankara'ya gelmesine izin veremem. ...Benden izin almadan hareketine müsaade olunmamak için gerekenlere emir vermenizi rica ederim." [Kocatürk]

1922 - Meclisin gizli oturumunda bazı üyeler İstanbul'da Yusuf Kemal Bey'in Vahdettin'le görüşmesini eleştirdi.

Mustafa Kemal gizli oturumda ordunun esas amacının taarruz olduğunu dile getirdi.

TBMM'nin gizli oturumlarında Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın askeri durum hakkında konuşması: "Ordumuzun kararı taarruzdur. Fakat, bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi hazırlığımızı tamamen ikmale biraz daha zaman lazımdır."

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumlarında Başkomutan Atatürk'ün askerî vaziyet hakkında konuşması ve "Nereye gidiyoruz? Bizi kim, nereye sevk ediyor? meçhûlâta?..." sözleriyle ortalığı bulandıran muhaliflere cevabı: "Ordumuzun kararı, taarruzdur. Fakat, bu taarruzu tehir ediyoruz. Sebebi, hazırlığımızı tamamen tamamlamaya biraz daha zaman lâzımdır. Yarım hazırlıkla, yarım tedbirle yapılacak taarruz, hiç taarruz etmemekten daha çok fenadır. ...Meclisle, bir veya birkaç üyenin kötümserlik telkin eden sözlerinden bile aleyhimizde istifade çareleri aranılmakta olduğuna şüphe edilmemelidir." [Kocatürk]

Atatürk'ün, gece saat 23.00'te Ankara'dan Batı cephesine hareketi.

Atatürk'ün sözü: "Tarihte hangi millet vardır ki ecnebilerin nasihatlarıyla yükselebilmiştir."

1921 - Koçkiri ayaklanması (Bastırılışı 17 Haziran 1921).

1920 - Erzurum'da 10 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapılarak, kurulacak hükümetin milli amaçlara uygun bir hükümet olması istendi.

Atatürk'ün, Ahmet Anzavur'un ihaneti ve basın yoluyla alınacak önlemler hakkında Kastamonu Valiliği'ne telgrafı: "...Böyle vatansızları, bütün varlığımızla basın âlemi katında protesto ederek bir an evvel ortadan kaldırılmaları ve kanunun pençesine teslim edilmeleri için acele tedbirler alınması hususundaki yazıları basın sütunlarında görmek için halk adına belediyelerden, Müdafaa-i Hukuklardan İstanbul'daki namuslu basına yazılmalıdır." [Kocatürk]

1914 - Atatürk'ün, Sofya'dan -Balkan Devletlerinin siyasi durumu, siyasî amaçları ve ilişkileri hakkında- Genelkurmay Başkanlığına raporu.

1913 - Yanya'nın Yunan kuvvetlerine teslim olması.

1912 - Atatürk'ün, Derne Komutanlığı'na atanması.

ATATÜRKTODAY

1937 - Atatürk'ün, öğleden sonra motorla Heybeliada, Büyükada, Kadıköy ve Boğaziçi yönünde bir gezinti yapması.

1935 - Atatürk'ün, Çankaya'da Japon Büyükelçisi İyemasa Tokugawa'nın güven mektubunu kabulü.

1933 - Türk Dili Tetkik Cemiyeti (TDTC) Genel Merkez Kurulu, Kurum binasında Gazi Mustafa Kemal’in başkanlığında toplandı. Toplantıda Arapça ve Farsça kelimelere karşılık bulunması için bir dil anketi açılmasına karar verildi. 8 Mart gününe de sarkan toplantıya TDTC Başkanı ve Millî Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip (Baydur), Ruşen Eşref (Ünaydın), İ. Necmi (Dilmen), Besim (Atalay), Celâl Sahir (Erozan), Ahmet Cevat (Emre), Prof. Ragıp Hulûsi (Özdem), Hâmit Zübeyr (Koşay), Hasan Âli (Yücel)’in yanı sıra CHP Genel Sekreteri Recep (Peker) ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Yusuf Hikmet (Bayur) Beyler de katıldılar. Alınan karar uyarınca dil anketi açılıp birçok Arapça ve Farsça kelimeye Türkçe karşılık bulundu.

1931 - Menemen'de olaylar nedeniyle ilan edilmiş olan sıkıyönetim kaldırıldı.

1928 - Atatürk'ün, fakir öğrenciler için Çocuk Esirgeme Kurumu'na bin lira bağışta bulunması.

1927 - İstiklal Mahkemelerinin görevi sona erdi.

1925 - Şeyh Sait kuvvetleri Diyarbakır üzerine hücuma geçti.

Atatürk'ün, Şeyh Sait isyanı nedeniyle millete ve orduya bildirgesi: "...Vatanın her köşesinde, kamu huzurunu bozan olayın, yalnız oradaki vatandaşları değil, en uzak yerlerdeki vatandaşların rahatını, saadetini, çalışma hayatını, ekonomi ve üretimini etkilediği ve zarar verdiği açıktır. Yüksek memurların ve mazisi şan ve şerefle dolu olan Cumhuriyet ordusu mensuplarının vatanın iç ve dış bütünlüğü için fedakârlık ve vazife hislerini beklerim!" [Kocatürk]

1925 - Rebellion under Sheikh Said in Diyarbakır.

1923 - Atatürk'ün, İstanbul Erkek Öğretmen Okulu'nun 77. kuruluş yıldönümü nedeniyle öğretmen ve öğrencilere telgrafı: "...Büyük ve asil milletimizin insan gücü üstündeki mücadele ve fedakârlıkları ile kazanılan zaferler pek parlak olmakla beraber, bizi henüz gerçek mutluluk ve kurtuluşa eriştirememiştir. Memleketi ilim, kültür, ekonomi ve bayındirlik alanında da yükseltmek, milletimizin her hususta pek verimli olan kabiliyetlerini geliştirmek, gelecek kuşağa sağlam, değişmez ve olumlu bir karakter vermek lâzımdır. Bu kutsal amaçları elde etmek için mücadeleye atılan aydın kuvvetlerin arasında öğretmenler en önemli ve nazik yeri işgal etmektedirler."

1922 - Atatürk'ün, sabah Biçer'e gelişi, bir saat sonra Biçer'den hareketle öğleyin Sivrihisar'a gelişi, askerî tetkik ve teftişleri.

1920 - Atatürk'ün, İstanbul'da İtilâf Devletleri temsilcileri ve Amerika Yüksek Komiseri Amiral Bristol'e, Kilikya ve dolaylarında Ermenilerin katledildiklerine dair çıkarılan söylentileri yalanlayan telgrafı. [Kocatürk]

1919 - Fransızlar, Kozan'ı işgal etti.

1918 - Atatürk'ün yaveri Salih (Bozok) Bey'in, Yeni Ses gazetesine -Birinci Dünya Harbi'ne katılmamız, harbin seyri ve sonucu üzerinde- Atatürk'ün görüşlerini yansıtan demeci: "...Paşa, gönderdiği mektuplarda harbin sonucundan ümitli olmadığını uzun uzun ve açık bir dille arkadaşlarına anlatmıştır." [Kocatürk]

1917 - Mustafa Kemal'in Diyarbakır'daki II. Ordu Komutanı vekilliğine atanması.

2. ve 3. Orduları içine almak üzere "Kafkas Orduları Grubu Komutanlığı" kurulması ve komutanlığına 2. Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa'nın atanması.

Atatürk'ün, -Hicaz Kuvve-i Seferiye Komutanlığı'nın kaldırılması üzerine- 2. Ordu Komutan Vekilliği'ne atanması (Bu vekâleten atama, 16 Mart 1917 tarihinde asalete çevrilmiştir). [Kocatürk]

1917 - Mustafa Kemal is appointed Commander of 2nd Army.

1916 - Atatürk'ün, trenle Lüleburgaz'dan Edirne'ye gelen 5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders'i Karaağaç istasyonunda karşılaması ve otomobille Atatürk'ün konutuna gelişleri.

1915 - 7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece Nusrat mayın gemisi Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey ve Müstahkem Mevkii Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Hafız Nazmi (Akpınar) Bey komutasında düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Akyarlar'a mayınlarını bıraktı.



1915 - The Turkish minelayer "Nusrat" begins mining the Gallipoli Straits, helping to stop Allied naval forces under Admiral de Robeck, and shaping the destiny of the 1915 naval battle.

As a result of the mining of the Turkish Straits, three ships from the Allied Fleet are sunk and three badly damaged. Almost eighteen battleships entered the Straits, such as Queen Elizabeth, Lord Nelson, Agamemnon, Inflexible, Ocean, Irresistible, Prince George and Majestic from Britain, and the Gaulois, Bouvet and Suffren from France. Overall, three ships had been sunk and three more had been severely damaged such as the Bouvet, Irresistable, and Ocean.

ATATÜRKTODAY

1915
Kurmay Albay Mustafa Kemal, Gelibolu Yarımadası

1935 - Atatürk'ün, Çankaya Köşkü'nde verilen çay ziyafetinde bulunması.

1934 - Atatürk'ün, akşam Anadolu Kulübü'ne gelişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

1933 - Atatürk'ün başkanlığında Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin toplantısı ve dil çalışmaları hakkında bazı kararlar alınması.

Atatürk'ün, gece Çankaya'da film izlemesi.

1930 - Atatürk'ün, Antalya'da kazalardan gelen heyetleri kabulü ve şehirde incelemeler yapması.

1928 - Atatürk'ün, "Le Matin" gazetesi muhabirine Türk demokrasisi hakkında demeci: "...Türk demokrasisi Fransız ihtilâlinin açtığı yolu izlemiş, lâkin kendisine has ayırıcı özellikle gelişmiştir. Her ne kadar milletlerin ve demokrasilerin işbirliği yapmaları lâzım ve mümkünse de, işbirliği ancak bir tek amaca, yani barışa yönelik ise mümkün ve yararlı olur."

1926 - Atatürk'ün, Ankara'da Türkiye İş Bankası’nın, şerefine düzenlediği çayda bulunması.

1925 - Diyarbakır’da Mürsel Paşa komutasındaki ordu birlikleri Şeyh Sait kuvvetlerini dağıttı.

Hükümet güçleri, Diyarbakır yakınlarında Şeyh Sait'in adamlarıyla yapılan çarpışmalarda galip gelen taraf oldu.

Atatürk'ün, akşamüzeri, beraberinde Kemalettin Sami Paşa olduğu halde Ankara'da bazı ziyaretlerde bulunması.

1922 - Atatürk'ün, sabah Sivrihisar'dan hareketle öğleyin Karakaya'ya gelişi, askerî tetkik ve teftişleri; akşam tekrar Sivrihisar'a dönüşü.

1920 - Ali Rıza Paşa'nın istifası üzerine Salih Hulusi (Kezrak) Paşa'nın kabine kuruşu.

Bu kabinede Harbiye Nazırlığına yine Fevzi Paşa (Çakmak) getirilmiştir.

1916 - Mareşal Liman von Sanders'in, sabah, Atatürk'le beraber 12. Tümen'i denetlemesi.

1915 - 7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece Nusrat mayın gemisi Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey ve Müstahkem Mevkii Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Hafız Nazmi (Akpınar) Bey komutasında düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Akyarlar'a mayınlarını bıraktı.



1915 - The Turkish minelayer "Nusrat" begins mining the Gallipoli Straits, helping to stop Allied naval forces under Admiral de Robeck, and shaping the destiny of the 1915 naval battle.

As a result of the mining of the Turkish Straits, three ships from the Allied Fleet are sunk and three badly damaged. Almost eighteen battleships entered the Straits, such as Queen Elizabeth, Lord Nelson, Agamemnon, Inflexible, Ocean, Irresistible, Prince George and Majestic from Britain, and the Gaulois, Bouvet and Suffren from France. Overall, three ships had been sunk and three more had been severely damaged such as the Bouvet, Irresistable, and Ocean.

ATATÜRKTODAY

9 Mart 1930
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Antalya'da Aspendos'un önünde

1938 - Atatürk'ün, Ankara Halkevi'nde güreş karşılaşmalarını izlemesi.

1937 - Atatürk'ün, akşam trenle İstanbul'dan Ankara'ya hareketi.

1936 - Atatürk'ün, öğleyin Sakarya motoruyla Büyükdere'ye kadar bir gezinti yapması.

1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Çubuk Barajı'na gidişi, daha sonra Gazi Orman Çiftliği'ne uğrayarak Çankaya'ya dönüşü.

1930 - Atatürk'ün, Antalya Müzesi'ni gezişi, Aspendos'a giderek tarihî incelemelerde bulunması.

1922 - Özdemir Bey'in Musul bölgesine takviye etmek üzere, Revandiz'e hareketi.

Atatürk'ün, sabah Sivrihisar'dan hareketle saat 10.00'da Aktaş'a, saat 12.00'de Belpınar'a, saat 14.00'te Batık'a gelişi, buralardaki askerî kuvvetleri teftişi, saat 16.00'da Aziziye'ye gelişi.

Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'nın, saat 20.00'de Akşehir'den Aziziye'ye gelişi ve Başkomutan Atatürk ile buluşması.

1921 - Londra Konferansı'nda Türk ve Yunan delegasyonunun bulunmadığı toplantıda Yunanistan askeri harekâtına izin verildi.

1920 - Atatürk'ün, 3., 12., 13. ve 20 Kolordu Komutanlıklarına telgrafı: "Kilikya bölgesinde beliren Ermeni zulümlerinin bir an evvel bastırılması lâzımdır. Yalnız şu aralık her türlü İslâm harekâtını Ermeni kırımı şeklinde göstermek istenildiği anlaşıldığından harekâtın herhalde bu gibi yanlış söylenti ve suçlamalara yer bırakmayacak şekilde idaresi."

Atatürk'ün, Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti'ne yazısı: "Anadolu kadınlarının vatan hizmetlerine iştiraklarının devam etmekte olduğunu görmekle pek ziyade duygulandık. Özel takdirlerimizi ve teşekkürlerimizi sunar, kıymetli çalışmalarınızda başarı kazanmanıza dualar ederek hürmetlerimizi takdim ederiz." [Kocatürk]

1919 - Aralarında Sait Halim Paşa, Fethi Bey (Okyar), Halil Bey (Menteşe), şeyhülislâm Musa Kazım Efendi'nin bulunduğu bazı İttihatçılar tutuklandı.

1916 - Mareşal Liman von Sanders'in, sabah, Atatürk'le beraber 11. Tümen'i denetlemesi, öğleyin Lüleburgaz'a dönmek üzere Edirne'de ayrılışı.

ATATÜRKTODAY

1938 - Atatürk'ün, akşamüzeri Gazi Orman Çiftliği'ne, daha sonra Anadolu Kulübü'ne gidişi, akşam Çankaya'ya dönüşü.

1937 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Ankara'ya gelişi.

1936 - Atatürk'ün, akşam trenle İstanbul'dan Ankara'ya hareketi.

1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Gazi Orman Çiftliği'ne, oradan da Anadolu Kulübü'ne gelişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.

1934 - Yahya Kemal (Beyatlı)'in, Yozgat milletvekilliğine seçilmesi nedeniyle Atatürk'e teşekkür telgrafı: "Türk milletinin büyük ve engin şerefli başkanının yüksek yakınlığı eseri olarak bu defa Yozgat milletvekilliğine seçilmem sebebiyle kalbim minnetle doludur. Ondokuz seneden beri dehasının yıldızı arkasından gittiğim büyük başkanımızın yakınlığı hayatımın yegâne değeridir. Derin teşekkür ve saygılarımı arz ederim, efendim."

1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Gazi Orman Çiftliği'ne kadar bir gezinti yapması, geceyi Çankaya'da film izleyerek geçirmesi.

1931 - Recep Bey (Peker) Cumhuriyet Halk Fırkası genel sekreterliğine getirildi.

Savua Oteli’nde kalan Troçki İstanbul’da kiralık ev aradığını ilan etti.

İstanbul’da yayımlanan Bıldırcın, Piliç ve Çapkın Kız mecmuaları hakkında müstehcen yayın davası açıldı.

1922 - Atatürk'ün, sabah Aziziye'den hareketle Hüsrevpaşa'da ileri karakol (emniyet hattı) mevzilerine gelişi, araziyi tetkiki, saat 15.00'te buradan hareketle saat 17.00'de tekrar Aziziye'ye dönüşü; akşam İsmet, Yakup Şevki ve Selâhattin Adil Paşalarla yemek yemesi.

1921 - Koçkiri ayaklanmasından sonra Elazığ, Zara, Erzincan ve Divriği'de sıkıyönetim ilan edildi.

1920 - Londra'da biraraya gelen İtilaf Devletlerinin dışişleri bakanları İstanbul'un geçici olarak işgal edilmesine karar verdi.

5. Balıkesir Kongresi toplandı.

Londra'da İtilaf Devletleri Dışişleri Bakanlarının Yunan Başbakanı Venizelos'un da katılmasıyla bir toplantı yaparak İstanbul'un işgaline resmen karar vermeleri.

1919 - İstanbul'da İngilizlerin isteği ile bazı tanınmış kişilerin tutuklanması.

1916 - Atatürk'ün komuta ettiği 16. Kolordu'nun karargâhının -Başkomutanlık Vekâleti'nce- Diyarbakır'a nakledilme kararı ve Atatürk'ün doğu cephesinde aynı isimle kurulan bir kolorduya komutan atanması (Başkomutan Vekili Enver Paşa, bugün Atatürk'e telgraf çekerek 16. Kolordu karargâhının Resülayn [Ceylanpınar] üzerinden hemen Diyarbakır'a hareket etmesini istemiştir).

1915 - Dardanelles: Night attack in the Turkish Straits led by Commodore Roger Keyes and the battleship Canopus.

ATATÜRKTODAY