Macar mitolojisi


Dünya üç katmanlı olarak düşünülmüştür:

Üst-Dünya (Felső világ): Tanrılar yurdu. Gökyüzü.
Orta-Dünya (Középső világ): İnsanların yurdu. Yeryüzü
Alt-Dünya (Alsó világ): Ölüler ve Şeytanlar yurdu. Yeraltı.

1. Isten: (İsten okunur) Dünyayı yönetir. İnsanların kaderlerine karar verir. Macar dilinde Tanrı anlamı taşır ve her şeyin mutlak hakimidir. (Türkçe: İdi / İzi / İççi)
2. Ördög: Yeraltı ve Cehennem Tanrısı. Şeytan.[3] Kötü insanların ruhlarını alır. Yaratılışın başında İsten ile birlikte o da vardır. (Türkçe: Erlik)
3. Hunor ve Magor: Hunların ve Macarların atalarıdır. Kutlu geyiğin ardında denizi (veya bataklığı) geçerek Macar topraklarını keşfetmişlerdir.
4. Szél-Anya: (Zel Anya okunur) Rüzgar Tanrıçası. Dünyanın sonunda bulunan büyük bir dağın tepesindeki mağarasında yaşar. Kendisi bir rüzgara dönüşür. (Türkçe: Yel Ana)
5. Szél-Atya: (Zel Atya okunur) Rüzgar ve Yağmur Tanrısı. Tüm silahları gümüştendir. Szél-Király yani Yel Kralı olarak da bilinir. (Türkçe: Yel Ata)
6. Arany-Anya: (Aranı Anya okunur) Altın Kraliçesi. Güzelliği simgeler. Türk kültüründeki Aran Ana veya Aran İyesi adlı hayvanların koruyucu ruhu ile yakından alakalıdır.
7. Arany-Atya: (Aranı Atya okunur) Altın Kralı. Büyük selde insanları sal yaparak kurtarmıştır. Ülke kurmak için ördekten suyun içinden toprak çıkarmasını istemiştir.
8. Hajnal-Anya: Şafak Ana. Tan Kraliçesi. Güneşin doğumundan sorumludur. Işığın koruyucusu olarak bilinir.
9. Sárkány: (Sarkanı okunur) Ejderha. Kanatlı, uçabilen yılana benzer sürüngen. 3, 12 veya 21 başlıdır. İnsan kılığına girebilir. Zeki bir varlıktır. (Türkçe: Sarkan)
10. Nap-Király: (Nap Kiralı okunur) Güneş Kralı. Güneş Tanrısı. Gümüş (Ak) yeleli atını her gün doğudan batıya sürer. Böylece Güneşin hareketine yön verir.
11. Turul: Efsanevi kuş. Anka kuşuna benzer. Tanrı onu Macarlara önderlik etsin ve yol göstersin diye yeryüzüne göndermiştir. (Türkçe: Tuğrul)
12. Hadúr: Savaş Tanrısı. Bakır onun kutsal metali olduğu için tüm silahları bakırdandır.[4] Demircilerin ve madencilerin de tanrısıdır. Yeryüzü hakimiyetini simgeleyen bir kılıcı vardır.
13. Fene: Hastalık getiren ve yayan bir ruhtur. Şeytani varlıkların dolaştığı bir yer olarak da anılır. "Menj a fenébe!" Macarcada cehenneme git demektir.
14. Guta: Tehlikeli bir ruh olarak görülür, ölümcül sonuçlar doğuran bir varlıktır. Kalp krizlerine, felçlere ve başka ölümcül rahatsızlıklara neden olur.
15. Sellö: Deniz kızı. Yarı kadın yarı balık olan varlık. Şarkılar söyleyerek denizcileri kandırır ve suyun içine çeker. Ad Ural dillerinden gelir fakat özellikleri Avrupa mitolojisine aittir.
16. Griff: Avrupa mitolojilerindeki adı Griffin'dir. Aslan başlı bir kuş görünümdedir. Macarlara göre insan eti yiyen bir kuştur.
17. Tündér: Peri kızı. Çok güzel ve ****** soyut masal varlığı. Dilekleri yerine getirebilir.
18. Törpé: Yeraltında veya ormanda yaşayan cüceler.
19. Manó: Masal cini olarak tanımlanabilecek soyut bir varlık.
20. Baba: Yaşlı kadın demektir. Cadı. Slavların Baba Yaga adlı motifi ile özdeştir. Çocukları kaçırır.
21. Bubus vey Mumus: Mağaralarda yaşayan cüce bir varlıktır. Türkçedeki öcü kavramını karşılar.
22. Lidérc: Hortlak, şeytan, vampir, zombi, hayalet gibi kavramların karşılayan bir varlık.
23. Óriáso: (Oryaso okunur) Dev. Dağlarda yaşayan çok büyük masal yaratığı.
24. Garabonciás: Fırtınalar oluşturan, sihir yapabilen erkek büyücü.
25. Boszorkány: Zarar verici, tehlikeli dişi varlık. Cadı. Şekil değiştirebilir. Hayvanlara zarar verir. Hastalık getirir. Geceyi ve gecenin çöküşünü yönetir.
26. Boldogas-Szony: Kutsal Kadın. Anatanrıça. Kadınlığın ve çocukların koruyucusu. Hz Meryem ile özdeşleşmiştir.[5] Macaristanın koruyucusu olarak görülür.
27. Szépas-Szony: Orman Kadını. Uzun saçlı, beyaz elbiseli bir şeytani bir varlıktır. Genç erkekleri dans ederek kandırıp baştan çıkarır. Fırtınalara neden olur.
28. Bunların dışında Ügyek ve Emese adlı bir karı koca Macarların atası olarak kabul edilir. Emese rahminden bir ırmak aktığını rüyasında görmüştür ve aynı rüyada Turul kuşu tarafından hamile bırakılmıştır. Bir şaman rüyayı yorumlayarak oğlunun Macar Devletini kuracağını söylemiştir. Doğan çocuğa Álmos adı verilmiştir. Adının anlamı Rüya veya Almış (mecazen rüyada alınan) demektir. Macar hanedanını kurmuştur.

__________________
.