Lastik Neden Kayar?

[DeRDeST]

Lastik Neden Kayar?



Lastikler araçların hareket etmelerini sağlayan ekipmanlardır. Araçları hareket ettirmenin yanında lastiklerin diğer görevi de araçların durmasını sağlamaktır. Bunun yanında araçların ağırlıklarını da taşıyan lastikler, temel olarak farklı kauçuk türlerinin çeşitli kimyasallarla karıştırılması ile elde edilir. Çok katmandan oluşan lastiğin yol ile temas eden bölümü sırt olarak adlandırılır. Sırt üzerinde yatay ve açılı girintiler ile lastik çevresince uzanan kanallar bulunur. Lastik boyunca uzanan kanallar su kanalları olup ıslak zeminlerden geçilirken suyun geçişini kolaylaştırırlar. Diğer girintiler ise lastiğin yere tutunmasında görev yaparlar.

Lastik Neden Kayar?

• Lastiğin zemine tutunmasını temel olarak lastiğin hamuru ve yüzeyindeki girintiler sağlar. Lastiğin hamuru ne kadar yumuşaksa o kadar iyi yol tutar. Lastik hamurunun sertleşmesi ise yol tutuşunu azaltır ve bu durumda sürtünme azaldığı için lastikler kaymaya başlayabilir. Lastiklerin sertleşmesi ise öncelikle lastiklerin kullanımına bağlıdır. Lastiklerin kullanıldıkça sertleşmelerinin yanında, uygun olmayan koşullarda saklanan lastiklerin hamurları da serleşebilir.
• Lastik üzerindeki diş olarak adlandırılan girintiler de sürtünmeyi arttırarak lastiğin kaymasını engellerler. Diş derinliği ne kadar fazla ise yol tutuşu o kadar fazla olur. Ancak lastikler kullanıldıkça aşınırlar ve bu aşınma sonucunda diş derinlikleri, dolayısıyla da yol tutuşu azalır ve lastikler kaymaya başlar. Diş derinliği yaz lastiklerinde 1,6 mm’ye, kış lastiklerinde ise 3 mm’ye düştüğünde lastiklerin değiştirilmesi gerekir.
• Lastiklerin kaymasının bir sebebi de zeminin ıslak olmasıdır. Islak zemin, yoldaki boşlukları doldurarak yolun pürüzsüz hale gelmesine sebep olur ve bu durumda yol ile lastikler arasındaki sürtünme azalır. Ayrıca yolda araçlardan kaynaklanan yağlanma da yağı yeni başladığında yüzeye çıkar sürtünmeyi daha da azaltarak lastiklerin kaymasına sebep olur. Ayrıca yoldaki buzlanma da bu şekilde sürtünmeyi azaltarak lastiklerin kaymasına neden olur.
• Yolda mıcır veya kum olması da lastikleri kaydırır. Bu durum, lastiklerin altında kalan mıcır ve kumların sabit olmamasında kaynaklanır. Aslında kayan lastik değil, yoldaki malzemelerdir.
• Yaz lastikleri ısındıkça yumuşarlar ve yol tutuşları artar. Düşük sıcaklıklarda sertleştikleri içinse yol tutuşları azalır ve kaymaya başlarlar. Bu yüzden kışın düşük sıcaklıklarda yol tutuşu daha iyi olan kış lastikleri kullanılmalıdır. Kış lastikleri 7 derecenin altında çok iyi yol tutuşu sağlarlar ancak bu sıcaklık değerinin üstüne çıkıldığında kış lastiklerinin yol tutuşu azalır ve bu lastiklerde de özellikle ıslak zeminde kaymalar meydana gelebilir.
• Lastik basıncı da kaymayı etkiler. Çok yüksek basınçlı lastiklerin zeminle temas eden yüzeyleri azaldığı için sürtünme de azalır ve lastikler kaymaya başlar. Karlı ve buzlu zeminlerde ise lastiklerin kayması basıncın düşük olmasından kaynaklanır.
• Keskin virajlara yüksek hızla girilmesi durumunda lastiklerin mukavemeti aracın merkezkaç kuvvetine dayanamaz ve bu durumda da kayma meydana gelir.
• ABS olmayan araçlarda ani fren yapılması da lastiklerin kaymasına sebep olur.