Büyük Defter ( defter-i kebir )

1. Büyük Defterin Tanımı: Büyük defter yevmiye defterlerine kaydedilmiş olan işlemleri buradan alarak sitemli bir şekilde hesaplara dağıtan ve düzenli olarak bu hesaplarda toplayan muhasebe defteridir. Büyük defterin diğer adı da Defteri Kebir'dir.

Yevmiye defterlerlerine yapılan işlemler tarih ve işlem sırasına göre belli bir düzenlemeye tabi tutulmadan yazılır. İşletmenin muhasebe işlemlerinin takip ve kontrolü için muhaseebe kayıtlarının hesaplara dağılımının daha düzenli bir şekilde yapılmasını sağlamak ister.. Bu nedenle hesaplardaki hareketliliklerin takip ve kontrolü için ayrı bir deftere ihtiyaç duyarlar. Bu hesaplarda oluşan rakamların sistemli bir şekilde bir araya getirilmesi ve dağıtılması işlevini gören deftere büyük defter (defteri kebir) adı verilir. Büyük defter tutulması zorunlu bir defterdir (VUK madde 182).

Büyük defter muhasebenin sınıflandırma fonksiyonu yerine getiren defterdir. Büyük defterlerden elde edilen rakamlar diğer muhasebe dokümanları için birer kaynak niteliği de taşımaktadır. Bu nedenle büyük defter kayıtlarının muhasebenin sağlıklı yürümesi açısından tutulmasının gerekliliği son derece öenmlidir.

1.1. Büyük Defterin Şekli: Büyük defter hesabının en az aşağıdaki bilgileri bulundurması zorunludur:

- Hesabın ismi
- Yevmiye defteri tarihi
- Yevmiye defteri madde numarası
- Borçlu veya alacaklı tutar
- Açıklama.

Büyük defter örneği:
...............HESABI
Yevmiye tarihi ve numarası Açıklama Tutar Yevmiye tarihi ve numarası Açıklama Tutar
Tutar Tutar
Toplam Toplam


Muhasebe işlemlerinde matbu büyük defter yukarıdaki gibidir. Fakat genelde muhasebe işlemlerinin büyük defter kayıtları daha kısa bir şekilde düzenlenebilir. Bizde sitemiz içersindeki derslerde büyük defterleri aşağıdaki şekilde düzenleyeceğiz.

BORÇ .............. HESABI ALACAK
Tutar Tutar
Toplam Toplam


1.2. Büyük Defter Düzenleme Kuralları:
- Diğer tüm tutulacak defterlerde olduğu gibi büyük defter kayıtlarının da Türkçe tutulması zorunludur (VUK madde 215)

- Kayıtlarda Türk para birimi kullanılır (VUK madde 215).
- Yazma işlemlerinde mürekkepli kalem veya makine kullanılır (VUK madde 216)
- Yanlış kayıtlarda yanlış yazılan rakam ve yazı okunacak şekilde çizilir üst veya yan tarafına veya ilgili bulunduğu hesaba doğrusu yazılarak düzeltilir (VUK madde 217)
- Kayıtlar arasında boş satır bırakılamaz satır atlanamaz. Ciltli defterlerde sayfalar ciltten koparılamaz (VUK madde 218)
- Kayıtlar zamanında yapılır (VUK madde 219)

1.3. Yevmiye Defteri ile Büyük Defter İlişkisi: Muhasebede ticari işlemlerin belgelere dayanarak tarih sırası ile maddeler halinde kaydedildiği deftere yevmiye defteri (Günlük Defter) denir. Bu işlem de hesaplar aracılığıyla yapılır. Aynı tür olaylar aynı hesaplarda toplanır. Oysa tuttuğunuz büyük defter kayıtları size bu bilgiyi sunmaya hazırdır. Eğer bir de yardımcı defteriniz var ise bilginin daha ayrıntılı olmasını sağlayabilirsiniz. Yevmiye defteri bize her muhasebe olayını olayın olduğu günü kaydetme imkânı verir. Büyük defter ise bu kayıtları sadeleştirilerek özelliklerine göre bir araya toplar. Böylece işletmenin hangi muhasebe olayının sonucunda hangi amaca ulaştığını ulaştığı amacın olumlu-olumsuz yanlarını (kâr-zarar gibi) görme ve yöneticilerin sağlıklı kararlar alması işletmeyi doğru ve başarılı yönetmesini sağlar.

Örnek: İşletme 12.01.2009 tarihinde 3.500 TL nakit parayı bankaya yatırmıştır.

Yevmiye kaydı:
Mad. No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK
1

...................................12.01.2009..... .................................

102 Bankalar Hesabı

100 Kasa Hesabı

bankaya para yatırılması




3.500






3.500

Büyük defter kaydı:
BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK
3.500
3.500

Yevmiye kaydında 102 bankalar hesabı borç tarafa yazıldığı için büyük defter de 102 bankalar hesabının borç tarafına kayıt yapılır. Çünkü banka hesabına giriş yani banka hesabında bir artış oluyor.
BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK
3.500
3.500

Yevmiye kaydında 100 kasa hesabı alacak tarafa yazıldığı için büyük defter de 100 kasa hesabının alacak tarafına kayıt yapılır. Çünkü kasa hesabından bir çıkış yani kasa hesabında bir azalış oluyor.