Duygularda Hastalanır mı

[Ela]

Duygularda Hastalanır mı?

MANİK DEPRESİF(BİPOLAR) BOZUKLUĞU ANLAMAK

Ünlü ve değerli bir sanatçımızın bu rahatsızlığa yakalanmasıyla Manik Depresif hastalığı tekrardan gündemimize oturmuştur. Geçmişte de çok ilgi çeken bir rahatsızlıktır. Bir manada sanatçıların hastalığı olarak da tanınır. Bu rahatsızlığa yakalanan sanatın ve siyasetin her alanından ünlüler vardır. Mozart, Victor Hugo, Ernest Hemingway, Leo Tolstoy, Maxim Gorki , Marilyn Monroe, Kurt Cobain, Britney Spears,…. Şimdi bu vesileyle bu rahatsızlığı yaşamak zorunda kalanları daha iyi anlayalım.
Manik Depresif Nedir?
Hepimizin hayatında duygu halinde iniş çıkışlar vardır. Duygular kişinin kendi içinde hissettiği ve şiddetine bağlı olarak iç dünyamızdaki yaşantılara karşı rehberlik eden, mana saydığımız hoş yada nahoş, beden kimyasallarıdır. Çeşitli ifadeleri vardır. Üzüntü, neşe, sıkıntı, huzursuzluk, huzur, mutluluk, korku, aşk, keder, elem, çoşku…
Manik depresif bozukluk bir duygu durum hastalığıdır. İnsanın günlük hayatında ki iniş çıkışlardan farklı olarak uçlara kayar. Bu uçlar herkesi etkileyen olay ve yaşantıya paralel değildir. İniş çıkışlar adeta yüksek tepeler ve derin vadiler gibidir. Hastalığın belirtileri ilişkileri, iş yaşantısını, okul performansını ve günlük hayatı bozar.
Manik depresifin tam nedenleri henüz anlaşılamamıştır. Aile geçmişinde bu hastalığa yakalanan akrabalar var ise ortaya çıkma riski yüksektir. İlk atak genelde ergenlik ya da erişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır.
Hastalığın belirtileri, bu konuda ki uzmanlar dışında, kafa karıştırıcı olabilir. Hatta davranışlar göz ardı edildiğinde yanlış teşhisler olabilir. Belirtiler davranış bozukluğu, kişilik, hiper aktivite bozukluğu, dikkat dağınıklığı, depresyonla karıştırılabilir.
Tedavi görmeyen veya düzenli tedavi olmayan kişinin hayatı daha kötüye gider. Davranışsal sorunları olabilir ve bu sorunlar ciddi bir beyin hastalığından kaynaklandığı anlaşılamayabilir. Alkol ve madde kullanımı, bozuk ilişkiler, kötü iş veya okul performansı, finansal ve sosyal sorunlar ve artan intihar riski gelişebilir. Etkili tıbbi bir tedaviyle ve psikososyal destekle duygu durum dalgalanmalarında denge sağlayabilir. Bu sıkıntıdan muzdarip kişiler normal ve üretken bir yaşam sürebilirler.
Tedavideki ilk adım hastalığın belirtilerini görmek, tanımak ve belirtilerin başladığını ayırt edebilmektir.
Manik Depresif Belirtileri Nelerdir?
Ataklar halinde seyreden duygu durum dengesizlikleri; ruh halinde, düşünme süreçlerinde, algılamada, enerji seviyesinde, davranışlarda ciddi kaymalar ve değişiklikler oluşturur.
Bir uçta depresyon yani çökkünlük, enerjisizlik, değersizlik, suçluluk hissi, diğer uçta enerjinin arttığı, çoşkunun yükseldiği, algıların keskinleştiği, düşünmenin hızlandığı, duyguların kabardığı, mani denilen taşkın bir tablo gelişir. Yaşananlar o kadar ciddi ve yoğundur ki kişiler, bu durumu kontrol edemezler. Davranışlarının sorumluluğunu alamazlar.
Bazı hastalar, mani ya da depresyon ataklarında, kişinin varsanılar ya da sanrılar gibi psikotik belirtiler gösterebilir. Psikotik belirtiler kişinin aşırı ruh halini yansıtma eğilimindedir. Örneğin, bir manik atak olan bir kişinin, psikotik belirtileri, ünlü ve çok zengin birisi olduğuna, ya da özel güçlere sahip bir insan, insanların içini, zihnini okuyabildiğine, peygamber…, olduğuna inanabilir. Aynı şekilde, bir depresif atak sırasında kişi, harap ve beş parasız, işe yaramaz, çirkin ya da bir suç işlemiş olduğuna inanabilir.


Manik Atak Sırasında Yaşananlar;Uykuda azalma, uyumaya ihtiyaç hissetmeme
Enerjinin yükselmesi
Çok konuşma, hızlı düşünme
Öfke, ajitasyon
Kişisel güçte, öz güvende artış, büyüklük düşünceleri
Cinsel arzu ve güçte artış
Uygun olmayan sosyal davranışlar, kötü kararlar verme
Aşırı harcama, alış veriş yapma, kumar, alkol, madde kullanımı ve daha sonra pişman olacağı şeyleri yapma

Depresyon Döneminde Yaşananlar;
Iştah azalması ve / veya kilo kaybı ya da aşırı yemek ve kilo alımı
Konsantre olma, hatırlama, karar verme de zorluk
Yorgunluk, enerji azalması, yavaşlama
Suçluluk, değersizlik, çaresizlik duyguları
Umutsuzluk, karamsarlık duyguları
Uykusuzluk, sabah erken uyanma veya aşırı uyuma
Cinsel arzu ve faaliyetlerin azalması
Daha evvel zevk alınan aktivitelere, hobilere ilgi azalması ve zevk kaybı,
Baş ağrısı, sindirim bozuklukları ve kronik ağrı
Şiddetli ve inatçı üzgün olma, endişeli, ya da "boş" ruh halleri
Tedaviye cevap vermeyen inatçı fiziksel belirtiler
Huzursuzluk, sinirlilik hali
Ölüm veya intihar düşünceleri, intihar girişimleri

Nasıl Manik Depresif (Bipolar) Bozukluk Tedavi Edilir?

Bipolar bozukluk yaşam boyu ve tekrarlayan hastalıktır. Bipolar bozukluğu olan insanlar belirtilerin kontrolü sağlamak için uzun süreli tedavi gerekir. Tedavi planı; etkili bir bakım, hastalığın tekrar etmesini önleme ve belirti şiddetini azaltmaktır. Bunun için ilaç tedavisi, psiko eğitim ve psikoterapi uygulanır.
Mani için birincil tedavi ilaçtır. Yükselen duygu durumunu dengeleyici ilaçlar kullanılır. Duygu durumu dengeleyici ilaçların yanında, anti psikotik ilaçlarda bu rahatsızlıkta etkilidir. Ciddi depresyonlarda ve koruyucu olarak, antidepresan ilaçlar da, hekim gözetiminde, dikkatli bir şekilde kullanılır. Ayaktan yapılan tedavilerin yanında bazen de hastanın durumuna göre, hastaneye yatarak da tedavi görmek gerekir.
Tıbbi tedavinin yanında psiko eğitim verilir, hastanın hastalığını tanıması, anlaması sürece hakim olması tedavide önemlidir.
Bireysel, aile veya grup psikoterapi, kişinin ve ailesinin bu hastalıkla baş etmeyi öğrenmesine yardımcıdır.
Genellikle manik ve depresif döngülerin şiddeti artan yaşla birlikte azalır.