Memleketin İç Durumu ve Cemiyetler

[Mavi]

Memleketin İç Durumu ve Cemiyetler
· Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’ndan çok ağır bir güç kaybı ile çıktı.
· Savaş sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması şartları daha da ağırlaştırdı.
· Devleti, savaşa sürükleyen İttihat ve Terakki’nin lider kadrosu yurt dışına kaçtılar.

· İtilaf Devletleri ise, antlaşmanın 7. maddesine dayanarak işgal bölgelerini genişlettiler.
· İstanbul Hükümeti’nin çaresizliği ve acizliği karşısında Türk milleti örgütlenmeye başladı.
· Kuvay-ı Milliye ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri şeklinde olan bu örgütlenme tüm Anadolu’ya yayıldı.

· Bu arada İtilaf Devleri’nin kışkırtmaları ile harekete geçen azınlıklar da örgütlendiler.
Amaçları yönünden bu cemiyet örgütlenmeleri üç gruba ayrılır:
1. Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler,
2. Millî Varlığa Düşman Cemiyetler,
3. Millî Cemiyetler

[Mavi]

Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler
1. Mavri Mira Cemiyeti
Özellikleri:
1.Fener Rum patrikhanesi tarafından kuruldu
2.Bizans İmparatorluğunu yeniden canlandırmayı ve Ege’de ilerleyen Yunanlılara yardım ederek Batı Anadolu ve Trakya’yı Yunanistan’a katmayı amaç­lıyordu. (Megali idea/Büyük İdeal)
3.Yunan Kızılhaçı, Göçmenler Komisyonu ve Rum izcilik kuruluşları bu cemiyetin alt kollarıydı

2. Pontus Rum Cemiyeti
Özellikleri:
1.1904’de Merzifon’da Amerikan Koleji’nde ku­ruldu
2.Batum’dan Sinop’a kadar uzanan ve merkezi Samsun veya Trabzon olabilecek bir Rum devleti kurmayı amaçlıyordu.
Açıklama: MÖ281’de kurulan Pontus Devleti’ni MS 63’de Romalılar yıktı. 1204’de tekrar kurulan Pontus Devleti’ni 1461’de Fatih Sultan Mehmet yıktı.

3. Kardos Cemiyeti
Özellikleri:
1.Bu cemiyet Rum göçmenlerine yardımcı olmak görüntüsü altında Pontus Cemiyetine yardımcı oluyordu.

4. Etnik-i Eterya Cemiyeti
Özellikleri:
1.Bu cemiyet bağımsız Yunanistan’ı oluşturmak için 1814 yılında, Filiki Eterya adıyla kurulmuştur.
2.I. Dünya Savaşından sonra ise Yunanistan’ı bü­yütmek ve Bizans Devleti’ni kurmak için çalıştı

5. Hınçak ve Taşnak-Sütyun Cemiyetleri
Özellikleri:
1.Doğu Anadolu toprakları, Çukurova toprakları ve Kara Deniz bölgesinin bir kısmını Ermenistan’a katmak için çalıştılar.

6. Makabi-Alyans İsrailit Cemiyetleri
Özellikleri:
1.Yahudi devleti kurmak için çalışmışlardır.
2.Ekonomik çıkarlarının korunması ön planda ol­muştur.

7. Rum-Ermeni Birlik Komitesi
Özellikleri:
1.Rum ve Ermeni cemiyetleri arasındaki koordi­nasyonu sağladı.

Açıklama:
1.Azınlıklar Türkleri Hıristiyan katliamı yapı­yor olarak göstere­rek Anadolu’nun işgalini başlat­mak istediler.
2.Azınlıklar giriştikleri yıldırma faali­yetleri ile hedefledikleri bölgelerden Türkleri kaçı­rarak ilgili bölgelerde çoğunluk olmak istediler.

[Mavi]

Azınlık Cemiyetleri’nin Özellikleri:
1.Wilson Prensiplerinden ilham aldılar
2.Mondros Mütarekesi, azınlıkların çalışmaları için uygun ze­min oluşturdu
3.Azınlıklar Osmanlı ülkesini sömürmek isteyen işgalciler tarafından kullanıldılar
4.Kiliseleri ve yabancı okullarını üs edindiler
5.İşgal devletlerinden yardım gördüler
6.Çıkardıkları olaylar ile TBMM’yi meşgul ettiler

Milli Varlığa Düşman Cemiyetler
1. Sulh ve Selamet-i Osmaniye Cemiyeti
Özellikleri:
1.Kurtuluşun padişahın emirlerine bağlı kalmakla mümkün olacağını savunmuştur.

2. Teali İslam Cemiyeti
Özellikleri:
1.Kurtuluşun halifenin emirlerine ve İslâm’ın pren­siplerine uymakla mümkün olacağını savunmuştur.

3. İngiliz Muhipleri Cemiyeti
Özellikleri:
1.Kurtuluşun İngilizlerin himayesi ile mümkün olacağına inanıyordu
2.Bu cemiyet, Damat Ferit Paşa hükümeti tarafından da desteklenmiş­tir.

4. Wilson Prensipleri Cemiyeti
Özellikleri:
1.Bu cemiyetin taraftarları Wilson ilkelerinden ilham almıştır
2.Kurtuluşun ABD mandasına girmekle mümkün olacağına inanmışlardır.

5. Kürt Teali Cemiyeti
Özellikleri:
1.Bu cemiyetin taraftarları Wilson Prensiplerine dayanarak; halifeye bağlı olarak bir Kürt devleti kurmayı planlamışlardır.

6. Hürriyet ve İtilaf Fırkası
Özellikleri:
1.1911 yılında İttihat ve Terakki Partisi’ne karşı kuruldu
2.1918’den itibaren yönetimde etkili olmaya baş­ladı
3.Anadolu hareketini İttihatçıların hareketi olarak gören parti Kurtuluş Savaşına karşı gelişin liderli­ğini üstlendi.