Kişisel Hayatı konu Alan Düz Yazı Türleri

**Jaqen** · 31.10.2012, 14:41

KİŞİSEL HAYATI KONU ALAN DÜZ YAZI TÜRLERİ

HATIRA (ANI)
Bilim, sanat, siyaset ve meslek dallarında ün yapmış kişilerin başlarından geçen veya tanığı olduğu olayları kendi izlenimlerine bağlı kalarak anlattığı yazı türüdür.

ÖZELLİKLERİ
1.Olaylar birinci kişi ağzından anlatılır. Öz yaşam öyküsünden farkı anlatılanların yazarın kendisiyle sınırlı olmamasıdır.
2.Anı yazarı salt yaşamını anlatmaz kendi dönemini ve çevresini de anlatır.
3.Anı türünde amaç yaşanılanları başkalarıyla paylaşmaktadır.
4.Yazar anılarını yazarken anlattığı dönemle ilgili tüm yazılı kaynaklardan, canlı kaynaklardan, fotoğraf gibi belgelerden yararlanır.(Belge zorunlu değildir.) Bu nedenle anı türündeki bir yazı, tarih bilimine de kaynak olur.
5.Türk edebiyatında anı türünün ilk örneği Babür Şah’ın “Babürname” adlı eseridir.
6. Anı türünde eserler yazılmaya Tanzimat ile birlikte başlamıştır.
7.Önemli anı yazarlarımız şunlardır: Ziya Paşa “Defter-i Amal”(ilk anı örneği), Muallim Naci “Ömer’in Çocukluğu”, Halit Ziya Uşaklıgil “Kırk Yıl, Saray ve Ötesi”, Halide Edip Adıvar “Mor Salkımlı Ev, Türk’ün Ateşle İmtihanı”, Falih Rıfkı Atay “Zeytindağı, Çankaya”, Ali Suavi, Ahmet Mithat Efendi, Ahmet Rasim, Hüseyin Cahit Yalçın, Yakup Kadri, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Şevket Süreyya Aydemir, Aziz Nesin…

GÜNLÜK
Kişinin yaşadıklarını, izlediklerini günü gününe not etmesidir.
ÖZELLİKLERİ
1.Sanatsal kaygı azdır. (Okunsun diye yazılmaz.)
2.Günü gününe tarih atılarak yazılır, inandırıcıdır. Anı ise yaşandıktan sonra yazılır.
3.Ünlü kişilerin günlükleri belge niteliği taşır.
4.Kişinin kendi kendisiyle söyleşmesidir. İçtenlikle yazılır.
5.Eski dildeki adı rûznamedir.
6.Önemli günlük yazarları şunlardır: Falih Rıfkı Atay, Ömer Seyfettin, Nurullah Ataç, Salah Birsel, Oktay Akbal, Cemal Süreyya, Atatürk…
Not: Bu tür bizde çok gelişmemiştir.

GEZİ YAZISI (SEYAHATNAME)
Gezip görülen yerlerin ve oralarla ilgili izlenimlerin anlatıldığı yazılardır.

ÖZELLİKLERİ
1.Öyküleme biçiminde yazılır.
2.Uydurma ve yanlış bilgi verilmez. Okuyucuya anlatılan yerleri görmüş hissini verir.
3.Gezi yazıları tarih, coğrafya, folklor, hukuk , iktisat, dil, sanat, sosyoloji için kaynak oluşturulur.
4.Tasvir ağırlıklıdır. Karşılaştırma, benzetme ve söz sanatlarından yararlanılır.
5.Mektup ve günlük türlerinden de yararlanılabilir.
6.Heredot’un tarihi, İbni Batuta’nın ve Marco Polo’nun yazıları bu türün dünyaca ünlü örneklerindendir.
7.Gezi yazıları fotoğraflar, filmler, ses bantları ile desteklenebilir. Bu yönüyle röportaja yaklaşır.
8.Ahmet Mithat Efendi’nin “Avrupa’da Bir Cevedan” ilk gezi yazısıdır. (Tanzimat Döneminde)
9.Sefaretnameler de gezi yazısı sayılır.
10. Önemli gezi yazılarımız şunlardır:
Piri Reis “Kitab-ı Bahriye”
Babür Şah “Babürname” (ilk gezi yazısı16.yy)
Seydi Ali Reis “Miratül Memalik” (ilk gezi yazısı16.yy)
Evliya Çelebi “Seyahatname” (ilk gezi yazısı17.yy)
Yirmisekiz Mehmet Çelebi “Paris Sefaretnamesi”
Falih Rıfkı Atay “Denizaşırı, Bizim Akdeniz, Taymıs Kıyıları, Tuna Kıyıları,Hind”
Cenap Şahabettin “Hac Yolunda,Avrupa Mektupları”
Reşat Nuri Güntekin “Anadolu Notları”
Ahmet Haşim “Frankfurt Seyahatnamesi”

BİYOGRAFİ
Ünlü kişilerin yaşamlarını, yaşadıkları döneme katkılarını anlatan yazı türüdür.
ÖZELLİKLERİ
1.Gerçeğe uygun ve yansız olmalıdır.
2.Kuru bir anlatımdan kaçınılmalı, hem tarihçi hem sanatçı gibi yazılmalıdır.
3.Biyografi yazarı her türlü belge ve kişiden yararlanır.
4.Eski Yunan’da Plutarkhos’un yazdığı Paralel Hayatlar ilk biyografi örneğidir.
5.Biyografi ile benzerlik gösteren eserlere divan edebiyatında tezkire adı verilir.
6.Divan edebiyatında ilk tezkire Ali Şir Nevai’nin Mecalis’ün Nefais adlı eseridir.
7.Ünlü biyografi yazarlarımız şunlardır : Şevket Süreyya Aydemir “Tek Adam, İkinci Adam”, Ahmet Hamdi Tanpınar “Yahya Kemal”, Muzaffer Uyguner “Sait Faik’in Hayatı”, Asım Bezirci “Orhan Veli”, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Behçet Necatigil…

OTOBİYOGRAFİ
Ünlü kişilerin kendi hayatlarını anlattıkları yazılardır.
ÖZELLİKLERİ
1.Anlatım birinci kişi ağzındandır. Yazılması zordur; çünkü objektif olmak güçtür.
2.Anıdan farkı anlatanın yaşamıyla sınırlı olmasıdır.
3.Ünlü biyografi yazarlarımız; Şevket Süreyya Aydemir, Katip Çelebi, Hasan Ali Yücel, Nazım Hikmet, Aziz Nesin “Böyle gelmiş Böyle gitmez”…

MEKTUP
Bir haberi dileği veya duyguyu yanımızda olmayan kişilere iletmek amacıyla yazılır.

ÖZELLİKLERİ
1.Beşe ayrılır. (özel, resmi, iş, edebi, açık)
2.Edebi (sanatsal) mektup edebiyatçıların birbirlerine ya da yakınlarına yazdıkları mektuplardır.
3.Eski edebiyatımızda name adını alır. Ayrıca süslü yazılanlarına da münşeat adı verilir.
4.Fuzuli’nin “Şikayetname”si bu türün gerçek anlamda ilk örneğidir.
5.Öykü, roman, gezi yazısı ve eleştiride mektup türünden yararlanılır.
Bunu ilk kez Hüseyin Rahmi “ Mutalaka” adlı romanında denemiştir.
Goethe “Genç Werter’in Acıları”, Schiller “İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar”
Halide Edip Adıvar “Handan” Ömer Seyfettin ve Sait Faik’te yazmıştır.
6.Ünlü mektup yazarlarımız şunlardır : Şinasi, Namık Kemal “Namık Kemal’in Mektupları, Abdülhamit’e Mektuplar”, Ziya Gökalp “Limni ve Malta Mektupları”, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Hamdi Tanpınar “Mektuplar”, Nurullah Ataç “Okuruma Mektuplar”, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Aziz Nesin, Nazım Hikmet…

TARİH
İnsan topluluklarının yaşayışlarını, zaman ve yer belirterek neden ve sonuçlarıyla anlatan, bilimsel nitelik taşıyan bir türdür.

ÖZELLİKLERİ
1.Anlatılanlar belgeye dayanmalıdır.
2.Dünya edebiyatında ilk temsilcisi Heredotus’tur.
3.Bizim edebiyatımızda tarih yazarına müverrih ya da vakanüvist denir.
4.Naima’nın tarihi ünlüdür.

MONOGRAFİ
Herhangi bir kişi ya da eser üzerine yapılan edebi incelemelere, araştırmalara denir.

“Goethe:Bir Dehanın Romanı” (H.Ali Yücel) Goethe’inin hayatını romanlaştıran bir monografidir.

Alıntı.

31.10.2012, 14:41	#1 (permalink)
Jaqen Root Administrator Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.	Kişisel Hayatı konu Alan Düz Yazı Türleri KİŞİSEL HAYATI KONU ALAN DÜZ YAZI TÜRLERİ HATIRA (ANI) Bilim, sanat, siyaset ve meslek dallarında ün yapmış kişilerin başlarından geçen veya tanığı olduğu olayları kendi izlenimlerine bağlı kalarak anlattığı yazı türüdür. ÖZELLİKLERİ 1.Olaylar birinci kişi ağzından anlatılır. Öz yaşam öyküsünden farkı anlatılanların yazarın kendisiyle sınırlı olmamasıdır. 2.Anı yazarı salt yaşamını anlatmaz kendi dönemini ve çevresini de anlatır. 3.Anı türünde amaç yaşanılanları başkalarıyla paylaşmaktadır. 4.Yazar anılarını yazarken anlattığı dönemle ilgili tüm yazılı kaynaklardan, canlı kaynaklardan, fotoğraf gibi belgelerden yararlanır.(Belge zorunlu değildir.) Bu nedenle anı türündeki bir yazı, tarih bilimine de kaynak olur. 5.Türk edebiyatında anı türünün ilk örneği Babür Şah’ın “Babürname” adlı eseridir. 6. Anı türünde eserler yazılmaya Tanzimat ile birlikte başlamıştır. 7.Önemli anı yazarlarımız şunlardır: Ziya Paşa “Defter-i Amal”(ilk anı örneği), Muallim Naci “Ömer’in Çocukluğu”, Halit Ziya Uşaklıgil “Kırk Yıl, Saray ve Ötesi”, Halide Edip Adıvar “Mor Salkımlı Ev, Türk’ün Ateşle İmtihanı”, Falih Rıfkı Atay “Zeytindağı, Çankaya”, Ali Suavi, Ahmet Mithat Efendi, Ahmet Rasim, Hüseyin Cahit Yalçın, Yakup Kadri, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Şevket Süreyya Aydemir, Aziz Nesin… GÜNLÜK Kişinin yaşadıklarını, izlediklerini günü gününe not etmesidir. ÖZELLİKLERİ 1.Sanatsal kaygı azdır. (Okunsun diye yazılmaz.) 2.Günü gününe tarih atılarak yazılır, inandırıcıdır. Anı ise yaşandıktan sonra yazılır. 3.Ünlü kişilerin günlükleri belge niteliği taşır. 4.Kişinin kendi kendisiyle söyleşmesidir. İçtenlikle yazılır. 5.Eski dildeki adı rûznamedir. 6.Önemli günlük yazarları şunlardır: Falih Rıfkı Atay, Ömer Seyfettin, Nurullah Ataç, Salah Birsel, Oktay Akbal, Cemal Süreyya, Atatürk… Not: Bu tür bizde çok gelişmemiştir. GEZİ YAZISI (SEYAHATNAME) Gezip görülen yerlerin ve oralarla ilgili izlenimlerin anlatıldığı yazılardır. ÖZELLİKLERİ 1.Öyküleme biçiminde yazılır. 2.Uydurma ve yanlış bilgi verilmez. Okuyucuya anlatılan yerleri görmüş hissini verir. 3.Gezi yazıları tarih, coğrafya, folklor, hukuk , iktisat, dil, sanat, sosyoloji için kaynak oluşturulur. 4.Tasvir ağırlıklıdır. Karşılaştırma, benzetme ve söz sanatlarından yararlanılır. 5.Mektup ve günlük türlerinden de yararlanılabilir. 6.Heredot’un tarihi, İbni Batuta’nın ve Marco Polo’nun yazıları bu türün dünyaca ünlü örneklerindendir. 7.Gezi yazıları fotoğraflar, filmler, ses bantları ile desteklenebilir. Bu yönüyle röportaja yaklaşır. 8.Ahmet Mithat Efendi’nin “Avrupa’da Bir Cevedan” ilk gezi yazısıdır. (Tanzimat Döneminde) 9.Sefaretnameler de gezi yazısı sayılır. 10. Önemli gezi yazılarımız şunlardır: Piri Reis “Kitab-ı Bahriye” Babür Şah “Babürname” (ilk gezi yazısı16.yy) Seydi Ali Reis “Miratül Memalik” (ilk gezi yazısı16.yy) Evliya Çelebi “Seyahatname” (ilk gezi yazısı17.yy) Yirmisekiz Mehmet Çelebi “Paris Sefaretnamesi” Falih Rıfkı Atay “Denizaşırı, Bizim Akdeniz, Taymıs Kıyıları, Tuna Kıyıları,Hind” Cenap Şahabettin “Hac Yolunda,Avrupa Mektupları” Reşat Nuri Güntekin “Anadolu Notları” Ahmet Haşim “Frankfurt Seyahatnamesi” BİYOGRAFİ Ünlü kişilerin yaşamlarını, yaşadıkları döneme katkılarını anlatan yazı türüdür. ÖZELLİKLERİ 1.Gerçeğe uygun ve yansız olmalıdır. 2.Kuru bir anlatımdan kaçınılmalı, hem tarihçi hem sanatçı gibi yazılmalıdır. 3.Biyografi yazarı her türlü belge ve kişiden yararlanır. 4.Eski Yunan’da Plutarkhos’un yazdığı Paralel Hayatlar ilk biyografi örneğidir. 5.Biyografi ile benzerlik gösteren eserlere divan edebiyatında tezkire adı verilir. 6.Divan edebiyatında ilk tezkire Ali Şir Nevai’nin Mecalis’ün Nefais adlı eseridir. 7.Ünlü biyografi yazarlarımız şunlardır : Şevket Süreyya Aydemir “Tek Adam, İkinci Adam”, Ahmet Hamdi Tanpınar “Yahya Kemal”, Muzaffer Uyguner “Sait Faik’in Hayatı”, Asım Bezirci “Orhan Veli”, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Behçet Necatigil… OTOBİYOGRAFİ Ünlü kişilerin kendi hayatlarını anlattıkları yazılardır. ÖZELLİKLERİ 1.Anlatım birinci kişi ağzındandır. Yazılması zordur; çünkü objektif olmak güçtür. 2.Anıdan farkı anlatanın yaşamıyla sınırlı olmasıdır. 3.Ünlü biyografi yazarlarımız; Şevket Süreyya Aydemir, Katip Çelebi, Hasan Ali Yücel, Nazım Hikmet, Aziz Nesin “Böyle gelmiş Böyle gitmez”… MEKTUP Bir haberi dileği veya duyguyu yanımızda olmayan kişilere iletmek amacıyla yazılır. ÖZELLİKLERİ 1.Beşe ayrılır. (özel, resmi, iş, edebi, açık) 2.Edebi (sanatsal) mektup edebiyatçıların birbirlerine ya da yakınlarına yazdıkları mektuplardır. 3.Eski edebiyatımızda name adını alır. Ayrıca süslü yazılanlarına da münşeat adı verilir. 4.Fuzuli’nin “Şikayetname”si bu türün gerçek anlamda ilk örneğidir. 5.Öykü, roman, gezi yazısı ve eleştiride mektup türünden yararlanılır. Bunu ilk kez Hüseyin Rahmi “ Mutalaka” adlı romanında denemiştir. Goethe “Genç Werter’in Acıları”, Schiller “İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar” Halide Edip Adıvar “Handan” Ömer Seyfettin ve Sait Faik’te yazmıştır. 6.Ünlü mektup yazarlarımız şunlardır : Şinasi, Namık Kemal “Namık Kemal’in Mektupları, Abdülhamit’e Mektuplar”, Ziya Gökalp “Limni ve Malta Mektupları”, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Hamdi Tanpınar “Mektuplar”, Nurullah Ataç “Okuruma Mektuplar”, Cevat Şakir Kabaağaçlı, Aziz Nesin, Nazım Hikmet… TARİH İnsan topluluklarının yaşayışlarını, zaman ve yer belirterek neden ve sonuçlarıyla anlatan, bilimsel nitelik taşıyan bir türdür. ÖZELLİKLERİ 1.Anlatılanlar belgeye dayanmalıdır. 2.Dünya edebiyatında ilk temsilcisi Heredotus’tur. 3.Bizim edebiyatımızda tarih yazarına müverrih ya da vakanüvist denir. 4.Naima’nın tarihi ünlüdür. MONOGRAFİ Herhangi bir kişi ya da eser üzerine yapılan edebi incelemelere, araştırmalara denir. “Goethe:Bir Dehanın Romanı” (H.Ali Yücel) Goethe’inin hayatını romanlaştıran bir monografidir. Alıntı. Benzer Konular Forumlardan konu alan kişiler... KPSS Ölçme ve Değerlendirme Hata Türleri Konu Özeti... Düz Yazı Türleri Nelerdir... Düz Yazı Türleri ve Örnekleri... Paylaş Share this post on Twitter Follow @Forumaski