Sovyetler Birliği'nde edebiyat
 

Sovyetler Birliği'nde edebiyat

[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]

1917’de Ekim Sosyalist Devrimi gerçekleştiğinde Rus edebiyatı gerek 19. yüzyılın büyük birikimi, gerekse 20. yüzyıl başlarındaki öncü akımların etkisiyle canlı bir yapıdaydı. Devrimle birlikte fütürizm, akmeizm, imgeciler gibi Devrim öncesinde doğan akımlar yeni boyutlar kazanırken yansıra kültürü yalnızca sınıfsal bir olgu olarak gören proletkült hareketi de gelişti. Dönemin Aydınlanmadan sorumlu halk komiseri Lunaçarski, devletin yayın olanaklarını tüm akımlara açarak bu gelişimi hızlandırdı. Şiirde fütürizmin etkisindeki V. Mayakovski, akmeizmi izleyen Anna Ahmatova ve Osip Mandelstam, imgeci, lirik ve geleneksel şiiri sürdüren S. Yesenin’in yanı sıra, Boris Pasternak, Aleksandr Blok, Dimitri Furmanov, Yuri Olesha, Aleksandr Fadayev gibi isimler ululararası ün kazandı. Devrim yıllarını izleyen bu dönemde, modernist, geleneksel ve gerçekçi akımlar sosyalist gerçekçilik anlayışı içinde oldular. Proletkült hareketi ise önemli bir temsilci çıkaramadan etkinliğini yitirdi. Aynı dönemde romanda ise, özellikle iç savaşı ve sosyalizmin kuluşu çalışmalarını konu alan ürünler verildi. Dimitri Furmanov’un Çapayef (1923), Fyodr Gladkov’un Çimento (1925), Şolohov’un Durgun Akardı Don (1928-1934), Nikolay Ostrovski’nin Ve Çeliğe Su Verildi(1934) vb. Maksim Gorki, devrim öncesi üretkenliğini devrimden sonra da sürdürdü. Boris Piliniyak, Konstantin Fedin, Mihail Zoşçenko, Leonid Leonov, A.N. Tolstoy vb. aynı dönemde etkin olan öteki yazarlar oldular.

1934’de tüm yazarları kapsayan tek bir yazarlar birliği kuruldu ve sanatta sosyalist gerçekçilik ilkesi benimsendi. Ancak Stalin döneminde sanata sekter yaklaşımlar, bir yöntem olarak sosyalist gerçekçiliği benimseyen yazarları da zora soktu. Bu yıllarda başlayan siyasal davalar sırsında kimi yazarlar da hüküm giydi, kimileri ise suskunluğu seçtiler.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra, savaşın acıları ve sosyalist gerçekçiliğin yeniden yorumlanışı Sovyet Edebiyatı’nda yeni bir canlanmayı getirdi. N.N. Assev, N.S. Tihonov, Nikola Pagodin, V.M. Kirshon’dan sonra, İlya Ehrenburg, Kosntantin Simonov gibi yazarlar savaşı konu alan eserleriyle, savaş sırası ve sonrasında dünya çapında ünlendiler.

1950’li yıllarda edebiyat alanında yeni yönelimler ortaya çıktı. Tarihsel ve güncel sorunlarla, insani değerler yazarların ilgi alanının merkezi oldu. Sekterce tutumlar yerine sosyalist hümanizmanın hoşgörüsü seçti. Şiirde Yevgeni Yevtuşenko ve Andrey Voznosenski, stadyumlarda onbinlerce kişiye okudukları şiirlerle tüm dünyda ünlendiler. Roman ve öykü ise Vasili Belov, Sergey Zaliyev, Fazıl İskander, Aleksandr Soljenistin, Fedor Abramov, Vasili Şukşin, Cengiz Aytmatov, Viktor Astafiyev, Valentin Rasputin, Yuri Bondarev başta gelen isimlerdi. Sovyet Edebiyatı’nda son dönemlerde bilimkurgu türüde, okurlarda bilim veteknik sevgisini geliştirme işlevine yönelik olarak büyük gelişme gösterdi. Vasili Askenov, Bella Ahmedulina, Yuri Kazanov, Yuri Nagibin, Vladimir Tendryakov, İvan Yefremov, Arkadi ve Boris Strugatskiy kardeşler bu türün başlıca yazarları oldular. 1920’de Fransa’ya yerleşen İvan Bunin 1933’de, Boris Pasternak 1958’de, Mihail Şolohov 1965’de, Aleksandr Soljenitsin 1970’de Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldüler.