“de, da” eki nasıl yazılır?

**KaRaqiZz** · 08.05.2013, 16:32

Türkçe'de "de-da" eki hangi durumlarda ayrı yazılır?

“de, da” bağlacı ile ilgili dil bilgisi kuralları:

1- Bağlaç olan (dahi anlamındaki) “de” her zaman ayrı yazılır:Kızım da geldi. Yarışmalara Türkiye de katıldı. Güç de olsa bulunur. Konuşur da konuşur.

2- Bulunma hâl (durum) eki olan “-de” her zaman birleşik yazılır:Araba yolda kalmış. Bir saattir ayakta duruyorum. Ankara’da havalar çok soğukmuş.

NOT : De’nin ayrı yazılıp yazılmadığını kontrol etmenin en kolay yolu de’yi çıkartıp cümleyi okumaktır. Eğer cümlenin anlamı “hemen hemen” aynı kalıyorsa cümledeki de bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır. Eğer cümlede ciddi bir anlam bozukluğu ya da anlam değişmesi gerçekleşiyorsa hâl ekidir ve birleşik yazılmalıdır. Örneğin “Ankara’da havalar çok soğukmuş.” cümlesi, -da hâl eki çıkarıldığında devrik cümle olur. Oysaki “Kızım da geldi.” cümlesindeki de bağlacının çıkarılması anlamı “pek” değiştirmez.

De bağlacı konuşma dilinde bazen te veya ta olarak kullanılsa da, her zaman de veya da olarak yazılır. Aynı kural hâl eki olarak kullanılan -ta ve -te için geçerli değildir. Dolap da koltuk daorada kalsın [bağlaç]. Dolapta şeker var [hâl eki].

Başka bir anlatım:

Bağlaç olan (dahi anlamındaki) “de”, ayrı yazılır; kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar:

Ben de maça gitmek istiyorum. (Anlama dikkat ediniz. Başkaları maça gidiyor + ben de gitmek istiyorum)
Bende maça gitmek istiyorum. (Kullanımın saçmalığı cümle okunduğunda kendini belli ediyor, maç bende mi ?)

Bunu annem de söyledi. (Sen söyledin + annem de söyledi anlamı taşıyor)
Bunu annemde söyledi. (Yanlış kullanım, anneye bulunma hali yükleniyor. Sanki annede var olan bir şeyden bahsedermiş gibi.)

Bağlaç olan ”de, da”, hiçbir zaman “ta, te” şeklinde yazılmaz:
Çiçek de çocuk gibidir.
Çiçek te çocuk gibidir.

Evde kibrit de çakmak da yoktu.
Evde kibrit te çakmak ta yoktu.

Türkçede “-de, -da” eki ile ilgili dil bilgisi kuralları:

Ek olan “de”, sözcüğe bitişik yazılır; ünlü uyumuna uyar:
Ekimde havalar çok değişken.
Aradığın elbise şu dolapta.

Sert ünsüzle biten sözcüklere eklenen “-de” eki “-te,-ta” şeklinde yazılabilir:
Bu saatte kimseyi bulamayız.
Dolapta biraz peynir vardı.

Alıntı

08.05.2013, 16:32	#1 (permalink)
KaRaqiZz BaHaRamaZaN Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.	“de, da” eki nasıl yazılır? Türkçe'de "de-da" eki hangi durumlarda ayrı yazılır? “de, da” bağlacı ile ilgili dil bilgisi kuralları: 1- Bağlaç olan (dahi anlamındaki) “de” her zaman ayrı yazılır:Kızım da geldi. Yarışmalara Türkiye de katıldı. Güç de olsa bulunur. Konuşur da konuşur. 2- Bulunma hâl (durum) eki olan “-de” her zaman birleşik yazılır:Araba yolda kalmış. Bir saattir ayakta duruyorum. Ankara’da havalar çok soğukmuş. NOT : De’nin ayrı yazılıp yazılmadığını kontrol etmenin en kolay yolu de’yi çıkartıp cümleyi okumaktır. Eğer cümlenin anlamı “hemen hemen” aynı kalıyorsa cümledeki de bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır. Eğer cümlede ciddi bir anlam bozukluğu ya da anlam değişmesi gerçekleşiyorsa hâl ekidir ve birleşik yazılmalıdır. Örneğin “Ankara’da havalar çok soğukmuş.” cümlesi, -da hâl eki çıkarıldığında devrik cümle olur. Oysaki “Kızım da geldi.” cümlesindeki de bağlacının çıkarılması anlamı “pek” değiştirmez. De bağlacı konuşma dilinde bazen te veya ta olarak kullanılsa da, her zaman de veya da olarak yazılır. Aynı kural hâl eki olarak kullanılan -ta ve -te için geçerli değildir. Dolap da koltuk daorada kalsın [bağlaç]. Dolapta şeker var [hâl eki]. Başka bir anlatım: Bağlaç olan (dahi anlamındaki) “de”, ayrı yazılır; kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar: Ben de maça gitmek istiyorum. (Anlama dikkat ediniz. Başkaları maça gidiyor + ben de gitmek istiyorum) Bende maça gitmek istiyorum. (Kullanımın saçmalığı cümle okunduğunda kendini belli ediyor, maç bende mi ?) Bunu annem de söyledi. (Sen söyledin + annem de söyledi anlamı taşıyor) Bunu annemde söyledi. (Yanlış kullanım, anneye bulunma hali yükleniyor. Sanki annede var olan bir şeyden bahsedermiş gibi.) Bağlaç olan ”de, da”, hiçbir zaman “ta, te” şeklinde yazılmaz: Çiçek de çocuk gibidir. Çiçek te çocuk gibidir. Evde kibrit de çakmak da yoktu. Evde kibrit te çakmak ta yoktu. Türkçede “-de, -da” eki ile ilgili dil bilgisi kuralları: Ek olan “de”, sözcüğe bitişik yazılır; ünlü uyumuna uyar: Ekimde havalar çok değişken. Aradığın elbise şu dolapta. Sert ünsüzle biten sözcüklere eklenen “-de” eki “-te,-ta” şeklinde yazılabilir: Bu saatte kimseyi bulamayız. Dolapta biraz peynir vardı. Alıntı Benzer Konular Fıkra Nasıl Yazılır?... On Parmak Nasıl Yazılır?... Biyografi Nasıl Yazılır?... Kitap Nasıl Yazılır?... Senaryo Nasıl Yazılır ?... Paylaş Share this post on Twitter Follow @Forumaski __________________ Aşk der ki sana: Yolumdaysan başım feda yoluna; ama bil ki senin de başını isterim yoluma. Kahır, kapris gelecekse senden amenna! Ama ayağına diken batarsa yolumda ah edip vahlanma!... Aşk bilek gücü değil “YÜREKTİR”! Yüreğin yetmiyorsa düşme yollara!…