Yapısökücü Eleştiri

**Asrevya** · 09.06.2013, 11:26

Yapısökücü eleştiri yapısalcılığa ve dilin durağan bir sistem olarak gören ve kapalı okuma yöntemini benimseyen görüşlere bir tepki olarak doğmuştur.

Yapısökücülere göre şiirleri ve romanları kapalı bir varlık olarak görmekten kaçınmak gerekir; Edebiyatı indirgenemez bir çok anlamlılık, sonsuz bir oyunu gibi görmesi gereken eleştirmen, şiirdeki ve romandaki kesin anlamları tespit etmek zorundadır.

Jacques Derrida Beşeri Bilimlerdeki Yapı, İşaret ve Oyun (1966) başlıklı makalesinde post-yapısalcılığın yaratılmasında en etkili görüşlerini ortaya koydu. Derrida bilinebilir merkez (söz merkezciliğin batılı ideali) diye tanımladığı öze karşı, yapının dilin farklı oyunlarını düzenlediğini, fakat her nasılsa yapının bazen oyun olarak kaldığını ileri sürdü.

Derrida’nın yapısalcı anlayışa getirdiği eleştiri yapısalcılığın özünü meydana getiren orijin kavrayışının eleştirileceğinin müjdesini verdi. Bilhassa Derrida tarafından sınırları çizilen yapısökücülüğe menfi terimler ışığında bakılırsa, gerçeği ve gerçek anlamı hiçbir şeyin veremeyeceği bir sonuç ortaya çıkar. Yapısökcü terimlere olumlu açıdan bakarsak, Derrida, Paul de Man ve diğer yapısökücülerin gerçekten oldukça yorucu bir işe kalkıştıkları görülür. Yani yapısökücüler, kendi bilincimizde görülen yeni bir yorumlama metodu geliştirmeye çalışmışlardır.

Benzer bir şekilde Christopher Norris Postmodernimde Yanlış Olan Nedir? Başlıklı makalesinde Derrida’nın teorisine yönelik saldırılara karşı bazı argümanlar geliştirmiştir.

Yapısökücü Teoride Kullanılan Bazı Terimler

Aporia: Herhangi bir metinde, o metne miras kalan çelişkiler olarak tanımlanabilir. Örneğin Derrida, Jean-Jacques Rousseau’nun kullandığı kültür ve tabiat kelimelerinin Rousseau’nun kullandığı anlamında tabiat kelimesindeki masumiyetin kültür kavramıyla ya da tam tersi ile çürütüldüğünü ispat ederek Jean-Jacques Raousseau’nun eserindeki çelişkileri belirtmiştir.

Différance: Fark (différance) kelimesindeki anlamların bir bileşimidir. Fark kavramı ayırıcı (defferer) ya da ayırmak (to differ) veya kendi içinde değişik fikir anlamına gelir.

Erasure : (Silme-bozma) : Varlığın metafiziğiyle ilişkilendirilen kavramlar yoluyla şüpheci ideolojilere dikkati çekmek demektir. Derrida metafizik açıdan kesin anlamın olamayacağını belirtirken erasure (silme/bozma) kavramının altını çizmiştir. Derrida silme terimini kullanarakizlerin her zaman baki kalacağını fakat bu izlerin kendi kendilerine ait işaretleri belirtmeyeceğini, daha işaretlerin yok oluşunu ifade edeceğini açıkladı. Diğer bir ifadeyle Derrida tek yanlı anlamın, hakikatin veya orijinin olamayacağını vurguladı. Buna karşılık, Heidegger, Derrida’ya benzer bir şekilde kelimelerin yapısını bozmaya çalışırken, Derrida anlamın her zaman tekra kazanılabilir bir özelliğe sahip olduğunu ileri sürdü.

*

Kaynaklar:

C. Douglas Atkins. Yapısökücü Okumalar.

Harold Bloom, Geoffry Hartman, Paul de Man, Jacques Derrida ve J. Hillis Miller: Yapısökücülük ve Eleştiri.

Jonathan Culler: Yapısökücülük: Yapısalcılık Sonrası Teori ve Eleştiri.

Jacques Derrida: Gamatoloji

Paul de Man: Allagories of Reading.

Teorinin Direnci (Çev. Mustafa Özsarı)

Christopher Norris: Yapısöküclük: Teori ve Uygulama

Peggy Kamuff: A Derrida Reader: Between the Blinds.

09.06.2013, 11:26	#1 (permalink)
Asrevya Son/suz Söz,Öz/söz Olmalı! Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.	Yapısökücü Eleştiri Yapısökücü eleştiri yapısalcılığa ve dilin durağan bir sistem olarak gören ve kapalı okuma yöntemini benimseyen görüşlere bir tepki olarak doğmuştur. Yapısökücülere göre şiirleri ve romanları kapalı bir varlık olarak görmekten kaçınmak gerekir; Edebiyatı indirgenemez bir çok anlamlılık, sonsuz bir oyunu gibi görmesi gereken eleştirmen, şiirdeki ve romandaki kesin anlamları tespit etmek zorundadır. Jacques Derrida Beşeri Bilimlerdeki Yapı, İşaret ve Oyun (1966) başlıklı makalesinde post-yapısalcılığın yaratılmasında en etkili görüşlerini ortaya koydu. Derrida bilinebilir merkez (söz merkezciliğin batılı ideali) diye tanımladığı öze karşı, yapının dilin farklı oyunlarını düzenlediğini, fakat her nasılsa yapının bazen oyun olarak kaldığını ileri sürdü. Derrida’nın yapısalcı anlayışa getirdiği eleştiri yapısalcılığın özünü meydana getiren orijin kavrayışının eleştirileceğinin müjdesini verdi. Bilhassa Derrida tarafından sınırları çizilen yapısökücülüğe menfi terimler ışığında bakılırsa, gerçeği ve gerçek anlamı hiçbir şeyin veremeyeceği bir sonuç ortaya çıkar. Yapısökcü terimlere olumlu açıdan bakarsak, Derrida, Paul de Man ve diğer yapısökücülerin gerçekten oldukça yorucu bir işe kalkıştıkları görülür. Yani yapısökücüler, kendi bilincimizde görülen yeni bir yorumlama metodu geliştirmeye çalışmışlardır. Benzer bir şekilde Christopher Norris Postmodernimde Yanlış Olan Nedir? Başlıklı makalesinde Derrida’nın teorisine yönelik saldırılara karşı bazı argümanlar geliştirmiştir. Yapısökücü Teoride Kullanılan Bazı Terimler Aporia: Herhangi bir metinde, o metne miras kalan çelişkiler olarak tanımlanabilir. Örneğin Derrida, Jean-Jacques Rousseau’nun kullandığı kültür ve tabiat kelimelerinin Rousseau’nun kullandığı anlamında tabiat kelimesindeki masumiyetin kültür kavramıyla ya da tam tersi ile çürütüldüğünü ispat ederek Jean-Jacques Raousseau’nun eserindeki çelişkileri belirtmiştir. Différance: Fark (différance) kelimesindeki anlamların bir bileşimidir. Fark kavramı ayırıcı (defferer) ya da ayırmak (to differ) veya kendi içinde değişik fikir anlamına gelir. Erasure : (Silme-bozma) : Varlığın metafiziğiyle ilişkilendirilen kavramlar yoluyla şüpheci ideolojilere dikkati çekmek demektir. Derrida metafizik açıdan kesin anlamın olamayacağını belirtirken erasure (silme/bozma) kavramının altını çizmiştir. Derrida silme terimini kullanarakizlerin her zaman baki kalacağını fakat bu izlerin kendi kendilerine ait işaretleri belirtmeyeceğini, daha işaretlerin yok oluşunu ifade edeceğini açıkladı. Diğer bir ifadeyle Derrida tek yanlı anlamın, hakikatin veya orijinin olamayacağını vurguladı. Buna karşılık, Heidegger, Derrida’ya benzer bir şekilde kelimelerin yapısını bozmaya çalışırken, Derrida anlamın her zaman tekra kazanılabilir bir özelliğe sahip olduğunu ileri sürdü. * Kaynaklar: C. Douglas Atkins. Yapısökücü Okumalar. Harold Bloom, Geoffry Hartman, Paul de Man, Jacques Derrida ve J. Hillis Miller: Yapısökücülük ve Eleştiri. Jonathan Culler: Yapısökücülük: Yapısalcılık Sonrası Teori ve Eleştiri. Jacques Derrida: Gamatoloji Paul de Man: Allagories of Reading. Teorinin Direnci (Çev. Mustafa Özsarı) Christopher Norris: Yapısöküclük: Teori ve Uygulama Peggy Kamuff: A Derrida Reader: Between the Blinds. Benzer Konular Eleştiri Üzerine... Eleştiri Kaldıramamak... Eleştiri (Tenkit)... Semiyotik Eleştiri... Eleştiri Ahlakı..... Paylaş Share this post on Twitter Follow @Forumaski __________________ Yalnız açığa çıkan ışığı görebiliyorsan, Yalnız söylenen sesi duyabiliyorsan, Ne görebiliyorsun,Ne duyabiliyorsun. "Hayret et! Çünkü hayrettir göğe açılan pencere. Hayret ettim ve gördüm, bin ayet güldü yüzüme."