Forum Aski - Türkiye'nin En Eğlenceli Forumu - Basit, Türemiş, Birleşik Sözcükler İle İlgili Konu Anlatımı

Basit, Türemiş, Birleşik Sözcükler İle İlgili Konu Anlatımı

BASİT (YALIN) (KÖK)

Yapım eki almamış olan sözcükler

Uyarı: çekim ekleri yeni sözcükler yapmadıkları için basit sözcükler çekim eki alsalar da kök durumundadırlar.

Örn:

Ses ses – i – miz - i

a (kök) a ç.e ç ç.e

yer gök su v.b. (basit ad)

güzel sert v.b. (basit sıfat)

dal-gör- v.b. (yalın eylem)

Uyarı: “ikili kök / ortak kök” hem ad kökü hem de eylem kökü olarak kullanılabilen köklerdir:

Örn:

“boya” ad kökü olduğu gibi “boya-” eylem köküdür.

“acı” ad kökü olduğu gibi “acı-” eylem köküdür.

Sabahtan beri dolaşmaktan ayaklarım ağrıdı.

Gençler köy meydanında neşeyle güreşti.

Açıkta kalan süt ekşimişti.

Koca evi bir günde boyadılar.

Ancak hem isim hem de fiil olarak kullanılan “yaz yüz yol” gibi sözcükler ikili kök değil “sesteş” tir.

TÜREMİŞ (GÖVDE)

Yapım eki almış sözcük

Yapım eki olarak yeni anlam kazanmış sözcük

Gövde kökle ilgili; ancak karışladığı varlık yönünden farklıdır.

Örn:

Uykuboşluk kalemlik yolcu …(türemiş ad)

Olgunlaş- oyna- gülüş- … (türemiş eylem)

Yaylı sulu … (türemiş sıfat)

BİRLEŞİK

Birden çok sözcüğün aralarına bir ek veya sözcük germeyecek biçimde birleşmesi

Anlamca değişikliğe uğrarlar.

Örn:

Galatasaray Fenerbahçe Beşiktaş cumartesi Yeşilırmak (birleşik ad)

Açıkgöz vurdumduymaz uzun boylu adam geniş bahçeli ev boyu uzun adam (birleşik sıfat)

Konuşabilir gelivermiş bakakaldı öleyazdım yardım edelim hasta olursun gözden geçir baş vurmuş (birleşik eylem)